تغذیه سالم در ماه رمضان از نگاه طب سنتی

تا به حال برایتان پیش آمده که در ماه رمضان و در ایام روزه‌داری دچار تشنگی، سردرد، ضعف، سوزش معده و امثال آن شوید بخش عمده‌ای از این چالش‌ها به دلیل عدم رعایت اصول صحیح تغذیه‌ای است که رعایت راهکار‌های طب سنتی می‌تواند به بخش زیادی از چالش‌های روزه‌داری پایان دهد.

روزه یک مکتب عالی تربیتی و دارای آثار و اسرار زیادی است که علاوه‌بر آثار معنوی و تربیت روح و تقویت اراده، فواید بی‌شماری برای بدن دارد که از جمله آن سم‌زدایی و پاکسازی بدن از شر مواد زائد است.

به گفته کارشناسان؛ ماه رمضان می‌تواند بهترین فرصت برای استراحت گوارشی انسان‌ها باشد چراکه هر حیاتی در زمین اعم از حیات نباتی، انسانی یا حیوانی در طول سال به یک الی ۴ ماه استراحت گوارشی نیاز دارد.

این مهم بر کسی پوشیده نیست که رعایت اصول تغذیه‌ای در ماه مبارک رمضان شیرینی این فریضه الهی را دوچندان می‌کند، به طور قطع رعایت آداب و شرایط ماه مبارک رمضان موجب می‌شود که تا با روزه‌داری به سلامت و شادابی افراد افزوده شود.

در همین راستا گفتگویی را با معصومه دروکی، یک مشاور طب سنتی و مزاج‌شناسی در گلستان اختصاص دادیم تا با مولفه‌ها و فاکتور‌های تغذیه‌ای در ماه مبارک رمضان از نگاه طب سنتی آشنا شویم که در ادامه از نظر می‌گذرانید.

این مشاور طب سنتی و مزاج شناسی درباره تغذیه سالم در ماه مبارک رمضان اظهار کرد: در ماه مبارک رمضان مانند سایر وقت‌ها باید مراقب تغذیه خود و عزیزان خود باشیم تا روزه‌داری همراه کار و فعالیت جسمی و روحی برای ما سخت نشود و میزان انرژی و فعالیت ما کاهش پیدا نکند.

معصومه دروکی افزود: یکی از اصول شش‌گانه حفظ تندرستی در طب سنتی و از دیدگاه طب ایرانی مسئله تغذیه و قوانین خوردن و آشامیدن است، تغذیه باید متناسب با مزاج فردی، منطقه‌ای و در تمام فصول سال حتی در ماه مبارک رمضان باشد، تن انسان از برایند چهار خلط تشکیل شده و مایعی است که مزاج و سلامتی هر شخص را کنترل می‌کند و از صفرا، سودا، دم و بلغم تشکیل شده است و گاهی اوقات به دلیل تغذیه و یا علل دیگر تعادل این اخلاط به هم می‌خورد و نقش مهمی در حفظ سلامتی بدن دارد.

استفاده از غذا‌های لطیف و سبک‌تر در روز‌های گرم سال

وی به اصول تغذیه‌ای در ماه رمضان اشاره کرد و یادآور شد: در روز‌های گرم سال و ماه مبارک رمضان باید از غذا‌های لطیف و سبک‌تر استفاده کرد، هرگز تا نیم ساعت قبل، دو ساعت بعد و همچنین بین غذا نباید از مایعات استفاده کرد، روزه داران بلافاصله بعد از خوردن سحری نباید بخوابند و باید حداقل یک ساعت پس از صرف غذا برای خوابیدن صبر کنند.

این مشاور طب سنتی و مزاج شناسی بیان کرد: روزه‌داران هنگام افطار از شربت با ترکیب خاکشیر، بارهنگ، قدومه، گلاب و کمی عرق نعنا و سرکه سیب و یا آب لیمو ترش تازه و یا سرکه انگور طبیعی همراه با عسل یا شیره‌های انگور، خرما، توت یا انجیر مصرف کنند البته ترشی و شیرینی این شربت بستگی به ذائقه افراد دارد، کسانی که مزاج بدنی و معده گرمی دارند، می‌توانند به این شربت عرق کاسنی و عرق خرفه اضافه کنند و اگر هم در طول ساعات روزه داری عطش زیادی دارند، می‌توانند از ماءالشعیر طبیعی استفاده کنند.

دروکی به شیوه تهیه ماءالشعیر طبیعی اشاره کرد و گفت: برای تهیه ماءالشعیر طبیعی باید ۵۰ گرم جو پوست کنده را با چهار لیوان آب با حرارت ملایم بجوشانند و پس از پخت قبل از سرد شدن آن را صاف کنند که تا دو روز قابل استفاده است، این ماءالشعیر برای مزاج گرم و خشک، رفع گودی چشم ها، رفع یبوست و غلظت خون مفید است.

در ماه رمضان موز، انبه و آناناس نخورید

وی با بیان اینکه بهتر است در ماه مبارک رمضان از میوه‌های گرم مانند موز، انبه، آناناس استفاده نشود چراکه موجب تشنگی و غلظت خون می‌شود، تصریح کرد: غذا‌های مناسب ماه رمضان برای افطار می‌تواند شله زرد، فرنی، شیربرنج همراه عسل، شیره‌های انگور، توت، خرما و انجیر باشد، افراد با مزاج گرم نیز می‌توانند از سوپ دوسر پرک همراه با آلوبخارا استفاده کنند همچنین مصرف حلوای آرد گندم همراه مغزیجات مثل مغز گندم، بادام و گردو همراه کمی زعفران در وعده افطار گزینه خوبی است.

یک مشاور طب سنتی و مزاج شناسی با اشاره به اینکه یکی از پیشنهادات در وعده افطار مصرف نان و پنیر و سبزی است، ابراز داشت: کسانی که معده سرد دارند، می‌توانند نان، پنیر و سبزی را همراه نعنا، مرزه و ریحان مصرف کنند، همچنین روزه داران سعی کنند از زولبیا و بامیه که در تهیه آن از شیرینی جات مصنوعی استفاده می‌شود کمتر استفاده کنند.

دروکی با بیان اینکه به روزه دارانی که کلیه سنگ ساز دارند توصیه می‌شود موقع سحر از یک استکان عرق خارشتر استفاده کنند، افزود: اصولا بیماران دیابتی برای روزه داری مشکلی ندارند، اما کسانی که مشکل کلیوی دارند و از انسولین استفاده می‌کنند باید با مجوز پزشک روزه بگیرند.

سردخوری در شروع وعده افطار ممنوع

وی به غذا‌های مناسب وعده سحری اشاره کرد و گفت: روزه داران در غذا‌های سحری از روغن‌های زیتون و کنجد استفاده کنند و انواع خورشت‌ها اعم از خورشت کدو، آلو و یا بامیه را در وعده سحری بگنجانند، همچنین بهتر است استفاده از آلوبخارا و زرشک نیز در وعده سحری بیشتر شود، توصیه می‌شود در وعده سحری از مصرف ماهی پرهیز شود، همچنین مصرف غذا‌های سنگین اعم از کله پاچه، حلیم، آبگوشت و غذا‌های پرچرب و شیرین و تند و سرخ کردنی توصیه نمی‌شود.

یک مشاور طب سنتی و مزاج شناسی اضافه کرد: مصرف مناسب سبزی، کاهو و میوه در وعده سحری مواد مغذی مورد نیاز بدن را تامین می‌کند و به دلیل وجود فیبر و آب کافی مانع تشنگی و گرسنگی در طول روز می‌شود.

دروکی با تاکید بر اینکه روزه داران باید از مصرف آب سرد و میوه‌های سرد و شیرین در شروع افطار پرهیز کنند، بیان کرد: مصرف زیاد چای در وعده سحری موجب افزایش دفع ادرار و تشنگی در طول روز می‌شود، روزه داری علاوه بر تعالی روح از لحاظ پزشکی برای سلامتی جسم نیز فواید ارزشمندی دارد، برای دستگاه گوارش و سلامتی قلب و مغز، کاهش وزن و سم زدایی بدن مفید است.