کدام از پدر و مادر به ما می‌رسد؟

همگی از پدر و مادر خود صفاتی را به ارث برده‌ایم؛ اما چه صفاتی؟ ما نتتیجه‌ای از ژنتیک هر دو هستیم و برخی صفات منحصر به فرد خود را هم داریم. چیزی که قرار است به آن بپردازیم همان ریزش موی مردان است که به مادرانشان ربطی ندارد. مثلا حتی نوع وزن کم‌کردن شما دقیقا از این موارد است که از پدر یا مادرتان یه ارث برده‌اید.

صفاتی که با عنوان ژنتیک به ارث می‌بریم

مو‌های مجعد قرمز کودک شما از کجا به وجود آمده است، که نسل‌های متمادی در خانواده شما وجود نداشته است؟ ممکن است این سوالات ساده به نظر برسند، اما جواب‌ها سریع پیچیده هستند. چرا؟ داون آلن، مشاور ژنتیک مجاز و مدیر برنامه تحصیلات تکمیلی مشاوره ژنتیک در مرکز پزشکی دانشگاه وکسنر ایالت اوهایو، می‌گوید: «از آنجا که علم وراثت ژنتیک پیچیده خاص خود را دارد غیرممکن است، دقیقاً بدانیم که هریک از صفات شما از کدام منبع ژنتیک آمده است. بیشتر صفات تحت تأثیر بسیاری از ژن‌های مختلف قرار دارند که از والدین را به ارث می‌برید. علاوه بر این، همچنین اثری که بر محیط شما دارد. فقط به این دلیل که شما یک ژن را برای یک ویژگی خاص دارید، همیشه به معنای این نیست که به این نتیجه برسید. پس صفاتی هم وجود دارند که تصور می‌شوند ارثی هستند؛ اما در واقع چنین نیست.

چگونه صفات از والدین به ما می‌رسد

پرسیدن این سؤال بسیار جالب است و اگرچه پاسخ مفصلی وجود ندارد، آلن می‌گوید: «چند نکته اساسی وجود دارد که ژنتیک می‌تواند در مورد صفاتی که از مادر خود به ارث می‌بریم و آن‌هایی که از پدر به ارث می‌بریم، باشد. اما ابتدا باید بدانیم که چگونه به ارث رسیدن، عمل می‌کند. او توضیح می‌دهد: «سه راه اصلی وجود دارد: اول از طریق یک ژن غالب، اگر یک ژن غالب را به ارث ببریم، آن صفت در ما را ایجاد خواهد شد، مثلاً رنگ چشم. اگر هر یک از والدین شما چشم قهوه‌ای دارند، احتمالاً چشم‌های قهوه‌ای خواهید داشت؛ زیرا این یک ویژگی غالب است. دوم این است که از طریق یک ژن مغلوب انجام می‌شود، هر دو والدین برای داشتن آن صفت باید ژن مغلوب داشته باشند. به عنوان مثال، اگر چشم آبی دارید، هر دو والدین شما باید یک ژن را برای چشم‌های آبی حمل کنند، حتی اگر رنگ چشم آن‌ها آبی نباشد».

توانایی در کاهش وزن

دو نوع چربی در بدن وجود دارد: «چربی قهوه‌ای یا همان چربی خوب، که باعث افزایش سوخت و ساز بدن می‌شود و به ما کمک می‌کند وزن ایده‌آل و بدنی سالم داشته باشیم، و چربی سفید یا همان چربی بد، که اگر زیاد از آن استفاده کنید، می‌تواند باعث چاقی و بیماری شود. طبق یک مطالعه منتشر شده در Nature Communications، هر کس مقادیر مختلفی هر یک از انواع چربی را دارد؛ اما هر چه چربی قهوه‌ای بدن شما زیادتر باشد میزان سوخت و ساز بدن شما بالاتر می‌رود. در اینجا نحوه یافتن برنامه مناسب برای کاهش وزن برای شما آورده شده است.

چگونه به راحتی وزن کنیم

در حالی که ممکن است ژنتیک مادر در رفع چربی قهوه‌ای به شما کمک کند، می‌توانی پدر خود را به دلیل داشتن چربی سفید بدنمان مقصر بدانیم، مطالعه ارتباطات طبیعت نشان داد، محققان گفتند: «چربی بدنتان تا حدودی توسط ژن‌های منتقل شده از پدرتان تعیین می‌شود. بهتر است بدانیم اگر تپلی می‌شویم بیشتر از ژنتیک، انتخاب سبک زندگیمان نقشی بزرگتر را بازی می‌کنند.

توانایی تمرکز بر موضوعات

اگر ژنتیک مادر شما این چنین باشد که میزان سروتونین (همان ماده شیمیایی مغز که مرتبط با خلق و خوی است) پایین‌تر از حد متعادل ترشح کند، براساس مطالعه‌ای که در روانپزشکی JAMA منتشر شده است، احتمالا شما در زندگی دچار عدم توانایی تمرکز لازم می‌شوید و بیش فعالی خواهید داشت. ژن‌هایی که از مادر به کودک منتقل شده‌اند، اثر مستقیم بر تولید سروتونین یا همان توانایی تمرکز می‌گذارد. دلایل رایج که در تمرکز و چگونگی رفع آن مشکل دارید را بررسی کنید.

بلوغ زودرس

بلوغ و تمام نقاط عطف سرگرم کننده که همراه آن هستند، مانند آکنه، تغییر صداها، یا دوره‌ی عادت ماهانه که بسیاری از کودکان در طی مسیر خود برای رسیدن به بزرگسالی می‌گذرانند. براساس مطالعه‌ای که در ژنتیک انجام شده است، ژنتیک والدین هر دو دقیقاً نقش عمده‌ای را در این تغییرات دارند. اما اگر دچار بلوغ زودرس شدید، قبل از هشت سالگی در دختران و نه سالگی در پسران در مجله پزشکی New England تشخیص دادند که جهش ژنتیک منجر به نوعی بلوغ زودرس می‌شود، به این معنی که اگر دچار این جهش باشید قبل از دوستان خود باید با همه موارد مقابله کنید.

خط خنده کنار لبمان

این خط گاهی اوقات میزان درست سن و گاهی بیش از حد معمول را نشان می‌دهد. این خط با انباشت آسیب در طول زندگی به DNA میتوکندری ژن‌هایی که فقط از مادر خود دریافت می‌کنید در صورت شما پیدا می‌شوند. براساس مطالعه‌ای که در Nature منتشر شده است، عوامل محیطی مانند قرار گرفتن در معرض آفتاب، استعمال سیگار و رژیم غذایی ناسالم می‌توانند باعث آسیب به mtDNA شوند، اما برخی از این آسیب‌ها در ژنتیک شما که از مادرتانت به ارث رسیده است بر شما اثر می‌گذارد. شما پیرتر می‌شوید و در صفاتی مانند چین و چروک و مو‌های خاکستری بیشتر ظاهر می‌شود.

روحیه ما

مادران می‌توانند به طرق مختلف بر روحیه ما اثر بگذارند و این تنها با قربون صدقه رفتن شما یا سرو کردن کلم 

جنس فرزندانمان

بدیهی است ژن‌های شما و همسرتان جنسیت فرزندان شما را تعیین می‌کنند. اما آیا می‌دانستید که کدام ژن‌های جنسیتی از شما عبور می‌کنند؟ براساس مطالعه‌ای که در زیست شناسی Evolutionary Biology منتشر شده است، مردی که دارای برادر‌های زیادی است، به احتمال زیاد صاحب فرزند پسر می‌شود، در حالی که یک مرد با خواهران زیادی به احتمال زیاد دختردار می‌شود.

میزان حافظه

مدتی شناخته شده است که سابقه خانوادگی بیماری آلزایمر خطر ابتلا به این بیماری را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد؛ اما یک مطالعه جدید، که در روانپزشکی بیولوژیکی منتشر شده است، نشان داد که این خطر ژنتیکی در درجه اول از مادر شما ناشی می‌شود. بیماری آلزایمر شایع‌ترین علت زوال عقل در طول زندگی است و تقریباً در آمریکا حدود شش میلیون نفر را تحت تأثیر قرار داده است، بنابراین مهم است بدانیم چه عواملی این خطر را برای ما افزایش می‌دهد. تاریخچه پزشکی تنها یکی از سؤالاتی است که باید از والدین خود، قبل از اینکه خیلی دیر شود بپرسید.

باروری

براساس مطالعه‌ای که در Science منتشر شده است، باروری یک زن ممکن است تحت تأثیر ژنی باشد که از پدرش به ارث برده است. در یک سلول تخم معمولی، بخشی از سلول به نام سانتریول به عنوان بخشی از فرآیند توسعه طبیعی از بین می‌رود. با این حال، اگر مجرای مرکزی که اغلب به دلیل اختلال ژنتیکی توسط پدرش منتقل شده است از بین نروند پس محققان توضیح داده‌اند که این زن استریل است و توانایی باروری ندارند.

موهایمان

شاید شنیده باشیم که چگونه وقتی مرد مو‌های خود را از دست می‌دهد می‌گویند: «یک صفت ارثی از طرف مادر است». با این حال، یک مطالعه منتشر شده در PLoS Genetics، ازآزمایش بر روی بیش از ۵۵۰۰۰ مرد ثابت کرده است که این یک افسانه است. محققان ۲۸۷ سیگنال ژنتیکی مستقل را پیدا کردند که مربوط به ریزش موی مردانه بود و در حالی که ۴۰ مورد فقط در کروموزوم X یافت می‌شدند، به این معنی که در سمت مادری به ارث رسیده‌اند. جالب اینجاست که به نظر می‌رسد برخی از ژن‌های مرتبط با ریزش مو با افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی در مردان نیز همراه است. در حالی که برخی از صفات به ارث می‌رسد، برخی دیگر از آن‌ها اثر می‌گیرند.

۲