وقتی کودک نوشابه می نوشد چه اتفاقی می افتد؟

مصرف نوشابه در کودکان

والدین همواره نگران سلامت غذایی فرزندان خود هستند و دوست دارند بدانند که چه موادی برای آنها مفید است و از چه موادی باید پرهیز کنند. در این میان همه والدین می دانند که نوشابه برای کودکان بسیار مضر است، اما گاهی به علت اصرار خود کودکان و یا مصرف این نوشیدنی توسط خود والدین، کودکان نیز همراه آنها می شوند.

نوشابه دارای ترکیباتی است که می تواند سلامت کودک را به خطر بیندازد. همه ی کارخانه جات معروف در سرتاسر دنیا، مقدار زیادی قند را برای هر بطری نوشابه مصرف می کنند، و همین عامل معایب مصرف نوشابه را در کودکان چندین برابر افزایش می یابد.

عوارض مصرف نوشابه در کودکان چیست؟

ارزش غذایی بسیار پایین

نوشابه تقریبا فاقد ماده مغذی است و فقط مقدار زیادی کالری و قند دارد، به همین دلیل می تواند با چاقی در ارتباط باشد.

از بین بردن اشتها

نوشابه های گازدار می توانند اشتها را از بین ببرند، به همین دلیل کودکانی که نوشابه مصرف می کنند و کمتر از مقدار مورد نیازشان غذای مقوی می خورند، همچنین مصرف نوشابه می تواند باعث شود جذب املاح از میزان توصیه شده کمتر صورت بگیرد. این املاح می توانند شامل؛ کلسیم، ویتامین A و منیزیم باشند. 

تخلیه کلسیم استخوانی

فسفر به عنوان ماده ای رایج در نوشابه می تواند کلسیم موجود در استخوان را تخلیه کند، به دنبال همین موضوع خطر شکستگی استخوان در دخترانی که زیاد نوشابه می نوشند زیاد است. مصرف نوشابه های گازدار توسط دختران نوجوان باعث ایجاد نگرانی در پزشکان شده زیرا دارای اثرات منفی بسیاری است.

پوسیدگی دندانی

یکی از مهمترین عوارض مصرف نوشابه در کودکان مربوط به پوسیدگی دندانی آنها است. طبق مطالعات ارتباط تنگاتنگی بین مصرف نوشابه و پوسیدگی دندانی وجود دارد. این موضوع به قند و اسید موجود در نوشابه مربوط است؛ قند موجود در نوشابه می تواند باعث کرم خوردگی شود همچنین اسید توانایی از بین بردن مینای دندان را تنها در ۲۰ دقیقه دارد. طبق گزارشات دندان پزشکان؛ پسران و دختران نوجوانی که مقدار زیادی نوشابه میخورند؛ مینای دندان‌های جلویشان را به طور کامل از دست داده اند.

کافئین

بخشی از عوارض نوشابه به دنبال کافئین موجود در آن ایجاد می شود. کافئین می تواند سبب وابستگی و اعتیاد بدن شود. کافئین موجود در نوشابه می تواند تعادل طبیعی شیمیایی عصبی را در مغز در حال رشد کودکان از بین ببرد. کافئین می تواند بدون تامین مواد غذایی غدد فوق کلیه را تحریک کند به همین دلیل میتواند فرسودگی آدرنال را ( به خصوص در کودکان) به همراه آورد.

یک قوطی کولا ۳۵۰ میلی لیتری حاوی ۳۵ تا ۳۸ میلی گرم کافئین است، البته مقدار کافئین در کولاهای رژیمی به مراتب بیشتر است. در مقابل مقدار کافئین در یک قوطی پپسی ۵۶ میلی گرم است و نوشابه نارنجی همگی کافئین دارند. سون آپ، اسپرایت، نوشیدنی زنجبیل و بسیاری از نوشیدنی های دیگر فاقد کافئین هستند.

خطر ابتلا به دیابت

مصرف روزانه نوشابه می تواند خطر ابتلا به دیابت را افزایش دهد زیرا این نوشیدنی دارای مقدار زیادی قند است.

اختلال عملکرد مغز

نوشابه های رژیمی دارای ماده ای سمی به نام آسپارتام هستند که می تواند سبب به هم خوردن عملکرد طبیعی مغز و غدد درون ریز شود.

آسیب گوارشی

یکی از عوارض مصرف نوشابه در کودکان اختلالات گوارشی است. این اختلال در اثر برهم خوردن تعادل اسید و بازی معده می تواند رخ دهد، نوشابه می تواند سبب اسیدی شدن دائم معده شود.

هنگامی که محیط گوارشی اسیدی شود باعث التهاب در دوازدهه و معده می شود که این موضوع برای فرد دردناک است. همچنین نوشابه مانند ادرار آور‌های دهیدراته کننده (الکل، قهوه، چایی) عمل می کند و می تواند عملکرد گوارشی را مختل کند. نوشابه های گازدار می توانند نفخ معده کودکان را افزایش دهد به همین دلیل سبب درد معده شوند.

سم MSG

اسیدسیتریک می تواند حاوی سم MSG باشد. علاوه براین موضوع طعم دهنده های موجود در نوشابه می توانند حاوی سم MSG باشد.

جلوگیری از رویش دندانی

در صورت مصرف بیش از اندازه نوشابه رویش دندان ها که معمولا در ۶ تا ۸ ماهگی آغاز می شوند تاخیر ایجاد می کند.

نرمی استخوان (راشیتیسم)

در اثر فسفر موجود در نوشابه ممکن است نرمی استخوان رخ دهد و در صورتی که کودک کمبود ویتامین D داشته باشد و نوشابه نیز مصرف کند؛ علائم راشیتیسم در او قابل مشاهده است. از علائم راشیتیسم می توان به؛ بی اشتهایی، ضعف و نرمی استخوان اشاره کرد.

علاوه بر این کودک مبتلا به راشیتیسم اگر در دو ماهگی شروع به راه رفتن کند؛ ممکن است انحنای استخوان‌های پا به شکل پرانتزی دیده شود. کودکی مبتلا به این بیماری به دلایلی دارای استخوان های نرم است و همین موضوع سبب خمیدگی و رشد ناقص استخوان ها می شود.

عدم تعادل فسفر کلسیم

نوشابه های گازدار می توانند تعادل کلسیم و فسفر را به هم بزنند.

افزایش چربی بد خون

نوشابه به علت داشتن اسیدفسفریک می تواند مقدار چربی خون را افزایش دهد توصیه نمی شود. این ماده می تواند در فرآیند جذب چربی ها اختلال ایجاد کند.

علاوه بر این طبق مطالعات مصرف نوشابه علاوه بر اضافه وزن و چاقی می تواند سبب افزایش فشارخون، هضم دیرتر غذا، پوکی استخوان و از این دست بیماری ها شود. نوشابه ها دارای رنگ، اسانس و قند فراوانی هستند بنابراین مصرف آن برای کودکان اکیدا ممنوع است.

تاثیرات منفی مصرف نوشابه در رفتار کودکان 

رفتار پرخاشگرانه در کودکان با مقدار مصرف نوشابه رابطه دارد. باید توجه کرد که مصرف نوشابه حتی در عوامل خطر اجتماعی نیز تاثیر گذار است. به این شکل که؛ کودکانی که روزانه ۴ بار نوشابه مصرف می کردند در مقایسه با کودکانی که اصلا نوشابه نمی خوردند، بیشتر از ۲ برابر؛ درگیری ایجاد می کردند، به دیگران حمله می کرد و یا به وسایل آسیب می زدند.

بنابراین مصرف این نوشیدنی بر رفتار کودکان نیز تاثیر منفی می گذارد، البته هنوز دلیل این موضوع به طور قطع مشخص نیست. طبق مطالعات حدس میزنند از میان مواد تشکیل دهنده نوشابه کافئین بیشترین تاثیر را در رفتار منفی کودکان دارد و باعث تکانشگری و ریسک پذیری در کودکان و نوجوانان می شود.

به دلیل تمام اثرات منفی ذکر شده باید مصرف نوشابه را در کودکان به حداقل مقدار ممکن رساند. هر نوشیدنی که دارای شیرین کننده و یا شکر است را باید با آب یا نوشیدنی حاوی مواد مغذی جایگزین کرد. یکی از این موارد جایگزین می تواند دوغ باشد که می تواند یک چهارم نیاز روزانه به کلسیم را فراهم کند و دارای ویتامین نیز هست.

یکی دیگر از موارد جایگزین می تواند شربت آبلیمو باشد که با کمترین هزینه می تواند یک نوشیدنی خنک، خوب و خوشمزه باشد. استفاده از آبمیوه های طبیعی خانگی نیز که به روش بهداشتی تهیه شوند می تواند بسیار مفید باشد. از آبمیوه های طبیعی می توان از اواسط ماه هشتم به بعد استفاده کرد و به مقدار۳۰ تا ۶۰ سی سی در روز به کودک خوراند. در صورتی که مصرف آبمیوه به اندازه کافی نباشد می تواند سبب اسهال و یا کاهش اشتها به غذا و یا شیر مادر شود.

1