چاقی هراسی چیست و چه تاثیراتی بر سلامت روان و جسم می‌گذارد؟
نسبت به بدن خودتان چه احساسی دارید؟ لاغرید؟ چاق هستید؟ یا وزنتان متناسب است؟ آیا گاهی در مورد وزنتان احساس ناراحتی و ناامنی می‌کنید؟ آیا تمایل دارید لاغرتر باشید؟ فکر می‌کنید که اگر لاغرتر بودید شادتر و سالم‌تر بودید؟ نسبت به وزن دیگران چه احساسی دارید؟ اگر شما هم خودتان و دیگران را بر اساس وزن و ظاهر قضاوت می‌کنید، تنها نیستید.
برخی بر این باورند که ایجاد شرم در افراد دارای اضافه وزن، نسبت به وزن یا عادات غذایی آن‌ها ممکن است انگیزه‌ای برای سلامتی بیشتر در آن‌ها ایجاد کند.
با این حال، شواهد علمی تأیید می‌کند که هیچ یک از این تصورات و ادعاها واقعیت ندارد.
ایجاد حس شرمساری در افراد دارای اضافه وزن، به‌جای انگیزه دادن به آن‌ها، باعث می‌شود که آن‌ها احساس وحشتناکی نسبت به خودشان پیدا کنند، در نتیجه مقدار بیشتری غذا بخورند و دچار اضافه وزن بیشتری شوند.
این مقاله از دیجی‌کالا مگ به شما کمک می‌کند تا ببینید که چرا این نوع نگرش‌ها نادرست هستند و از چه جهاتی می‌توانند برای فرد دارای اضافه وزن آسیب‌زا و مخرب باشند. با ما همراه باشید.
چاقی هراسی چیست؟
چاقی هراسی در واقع شامل آزار و انتقاد از افراد دارای اضافه وزن در مورد وزن یا عادات غذایی آن‌ها است، تا به این شکل آن‌ها از وضعیت خودشان احساس شرمندگی کنند.
برخی افراد بر این باورند که این کار ممکن است افراد چاق را به خوردن کمتر، ورزش بیشتر و کاهش وزن ترغیب کند.
در اکثر موارد، افرادی که دیگران را به خاطر اضافه وزنشان مسخره می‌کنند، افرادی لاغر هستند که هرگز با مشکل اضافه وزن دست و پنجه نرم نکرده‌اند.
چنین انگ‌هایی در اجتماع می‌تواند کل زندگی فرد را تحت‌الشعاع خود قرار دهد و تا زمانی که اضافه وزن وجود داشته باشد بر روان او سنگینی کند، یعنی از سنین پایین که اضافه وزن شروع می‌شود و تا کل دوران بزرگ‌سالی که ادامه پیدا می‌کند.
افراد دارای اضافه وزن و چاق غالباً سطوح بالاتری از انگ و توهین را نسبت به همتایان لاغرتر خود در اجتماع تجربه می‌کنند. علاوه بر این، آن‌ها نسبت به افراد لاغر کمتر ازدواج می‌کنند، فرصت‌های تحصیلی و شغلی کمتری نصیب آن‌ها می‌شود و به طور متوسط درآمد کمتری نسبت به افراد با وزن طبیعی دارند.
این‌گونه تبعیض‌ها و توهین‌ها می‌تواند پیامدهای مضری در رابطه با سلامت فیزیولوژیکی و روانی فرد به همراه داشته باشد. این مسائل با اثرات فیزیولوژیکی منفی قابل‌توجهی که با چاقی مرتبط است، ترکیب می‌شوند و سلامت روحی و روانی فرد را به شدت دچار مخاطره می‌کنند.
چاقی هراسی، نوعی رفتار ناعادلانه با افراد چاق است که می‌تواند به صورت اعمال زورگویی، متمایز کردن فرد از دیگران، تبعیض، بی احترامی و یا تمسخر او ظاهر شود.
تحقیقات نشان می‌دهد که بسیاری از بحث‌ها در مورد اضافه وزن در رسانه‌های اجتماعی شامل چاقی هراسی است که اغلب به آزار و اذیت سایبری، به ویژه علیه زنان، تبدیل می‌شود.
در واقع، در برخی شبکه‌های اجتماعی جوامع آنلاینی وجود دارد که در آن افراد جمع می‌شوند تا افراد دارای اضافه وزن را مسخره کنند.
با این حال، انگ و تبعیض علیه افراد دارای اضافه وزن، آسیب‌های روانی عمده‌ای را برای آن‌ها به همراه دارد و مشکل را بدتر می‌کند.
ویژگی‌های مرتبط با چاقی هراسی
انگ مرتبط با اضافه‌وزن را می‌توان با جنبه‌های زیر توصیف کرد:
- لازم نیست فرد دارای اضافه وزن یا چاق باشد تا انگ مرتبط با چاقی را تجربه کند.
- مطالعات نشان داده‌اند که تجربه چاقی هراسی باعث تقویت رفتارهایی می‌شود که به چاقی فرد کمک می‌کند.
- برخی تصور می‌کنند بسیاری از گروه‌هایی که در معرض چاقی هراسی قرار می‌گیرند، جزو اقلیت‌های اجتماعی هستند. اما افراد دارای اضافه وزن و چاق قسمت عمده‌ی بافت جمعیتی ایالات متحده و سایر نقاط جهان را تشکیل می‌دهند.
تبعیض به خاطر وزن
چاقی هراسی در محیط‌های متعددی از جمله مراکز بهداشتی، مراکز آموزشی، موقعیت‌های بین فردی، در بسیاری از سطوح شغلی و در رسانه‌های مختلف به وفور رخ می‌دهد.
در رسانه
رسانه‌ها، به طور کلی، افراد دارای تناسب‌اندام را بیش‌ازحد نشان می‌دهند و افراد دارای اضافه وزن را کمتر نشان می‌دهند. یک‌سوم از زنان نمایش داده شده در شبکه‌های تلویزیون سطح جهان به عنوان افراد دارای تناسب‌اندام طبقه‌بندی می‌شوند، در حالی که تنها ۵٪ از جمعیت عمومی زنان در این دسته قرار می‌گیرند.
مطالعه‌ای روی بیش از هزار شخصیت تلویزیونی در سال ۲۰۰۳ نشان داد که تنها ۱۴ درصد از شخصیت‌های زن و ۲۴ درصد از شخصیت‌های مرد دارای اضافه وزن هستند، علی‌رغم اینکه درصدهای دنیای واقعی بیش از دو برابر این مقدار است.
حتی زمانی که افراد دارای اضافه وزن در تلویزیون گنجانده می‌شوند، اغلب نقش‌های کوچک و کلیشه‌ای را بازی می‌کنند. تقریباً دوسوم از محبوب‌ترین فیلم‌های کودکانه حاوی تصاویر منفی از افراد چاق است که از آن‌ها به‌عنوان افرادی کم‌هوش، تنبل و شرور یاد می‌کنند.
شخصیت‌های چاق تلویزیون معمولاً در حال غذا خوردن دیده می‌شوند و در مقایسه با شخصیت‌های تلویزیونی با وزن متوسط، کمتر درگیر روابط عاشقانه هستند.
در محیط آموزشی
با توجه به سوگیری مستقیم روی وزن، افراد چاق ۴۰ تا ۵۰ درصد بیشتر احتمال دارد که رفتارهای تبعیض‌آمیز را در مقایسه با افراد دارای وزن متوسط تجربه کنند. در محیط آموزشی، افرادی که در سنین تحصیل دارای اضافه وزن هستند، اغلب با طرد شدن از سوی همسالان خود مواجه می‌شوند و بیشتر مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند.
کودکان دارای اضافه وزن در صورتی که مزاحمت‌های مبتنی بر چاقی هراسی را تجربه کنند، عملکرد ضعیف‌تری از خودشان در مدرسه نشان می‌دهند.
در حد فاصل کلاس پنجم و هشتم، افزایش شاخص نمایه‌ی توده بدنی کودک منجر به کاهش درک معلم از توانایی‌های آن دانش‌آموز می‌شود و ۵۰٪ از مدیران معتقدند چاق بودن فقط نتیجه عدم کنترل دانش‌آموز بر رفتار خودش است. معلمان، به ویژه کسانی که در کلاس‌های تربیت‌بدنی تدریس می‌کنند، گاهی نگرش منفی‌ای نسبت به افراد دارای اضافه وزن ابراز می‌کنند.
در محیط کار
مطالعات نشان می‌دهد که افراد چاق کمتر شانس کمتری برای استخدام دارند و پس از استخدام، نرخ ترک خدمت بیشتری نسبت به افراد دارای وزن متوسط دارند.
به طور خاص، نتایج یک نظرسنجی نشان داد که افراد چاق در مقایسه با افراد دارای وزن متوسط ۲۶ درصد بیشتر احتمال دارد که توسط کارفرما استخدام نشوند، ارتقای شغلی دریافت نکنند، یا اخراج شوند. چنین نتایجی ممکن است نتیجه این باشد که کارفرمایان آن‌ها را به عنوان افراد دارای شایستگی کمتر و تنبل‌تر از افراد عادی می‌دانند.
در محیط سیاسی
مطالعه‌ای که توسط محققان دانشگاه ایالتی میشیگان انجام شد، شواهدی را نشان می‌دهد که کاندیداهای سیاسی دارای اضافه وزن غالباً آرای کمتری نسبت به رقبای لاغرتر خود دریافت می‌کنند.
محققان داده‌های مربوط به انتخابات سنای آمریکا در سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۱۲ را تجزیه و تحلیل کردند. پژوهشگران با استفاده از یک روش علمی که قبلاً دقت عمل آن تأیید شده بود، از روی عکس‌های رنگی مشخص کردند که نامزدهای ۱۲۶ انتخابات ابتدایی و عمومی دارای وزن طبیعی هستند یا اضافه وزن.
در ژانویه ۲۰۲۲، بوریس جانسون، نخست‌وزیر بریتانیا، متهم به اعمال چاقی هراسی نسبت به نماینده حزب ملی اسکاتلند، یان بلکفورد، به دلیل اضافه وزن او در جریان نشست نخست‌وزیر در مجلس شد.
در حوزه‌ی بهداشت و درمان
تحقیقات نشان می‌دهد که پزشکان نسبت به افراد چاق با نگرش منفی بیشتری نگاه می‌کنند، صبر کمتری در برخورد با این افراد از خود نشان می‌دهند و اثربخشی درمان را با دقت کمتری روی آن‌ها ارزیابی می‌کنند. به این ترتیب، این افراد ممکن است در مقایسه با افراد دارای وزن متوسط، مراقبت پزشکی ضعیف‌تری دریافت کنند.
نتایج یک نظرسنجی نشان می‌دهد که افرادی که دارای اضافه وزن هستند، سه برابر بیشتر از افراد دارای وزن متوسط احتمال محرومیت از مراقبت‌های پزشکی را تجربه کرده‌اند.
دلیل بروز چاقی هراسی چیست؟
چاقی هراسی، تعصب و انگ، هیچ وقت به طور کامل از ساختار فرهنگی بشر حذف نخواهند شد، زیرا این باور وجود دارد که لاغر بودن از نظر اخلاقی نوعی برتری است و انزجار نسبت به افراد چاق امری کاملاً شایسته و پسندیده است.
علاوه بر این ممکن است به دلیل این باور که چاقی هراسی می‌تواند باعث ایجاد انگیزه برای کاهش وزن شود، با دید مثبتی به آن نگریسته شود و در ساختار فرهنگی جوامع پابرجا بماند. فرهنگ ما تا حد زیادی بر مبنای این باور شکل گرفته که لاغری مساوی سلامت و موفقیت است.
تأثیرات مخرب چاقی هراسی
اثرات مضر چاقی هراسی بسیار فراتر از سطح تصورات ما است. در اینجا برخی از اثرات مخرب این پدیده آورده شده است:
- افسردگی: افرادی که به دلیل وزنشان مورد تبعیض قرار می‌گیرند، بیشتر در معرض خطر افسردگی و سایر مسائل روانی هستند.
- اختلالات اشتها: چاقی هراسی با افزایش خطر اختلالات اشتهایی، مانند پرخوری مرتبط است.
- کاهش عزت‌نفس: چاقی هراسی با کاهش عزت‌نفس همراه است.
- سایر اختلالات: چاقی هراسی با ایجاد استرس، افزایش وزن، افزایش سطح کورتیزول و مشکلات روانی، ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن مختلف را افزایش دهد.
تجربه‌ی چاقی هراسی می‌تواند به عنوان انگیزه‌ای برای اجتناب از محیط‌هایی که در آن‌ها انگ‌زنی رخ می‌دهد عمل کند، و اگرچه ممکن است فرد را با هدف فرار از انگ به سمت کاهش وزن سوق دهد، اما ظرفیت فرد را برای انجام این کار تضعیف می‌کند.
محققان چاقی هراسی را با کاهش فعالیت بدنی، کاهش در سطح دریافت مراقبت‌های بهداشتی و افزایش الگوهای غذایی ناسازگار مانند پرخوری مرتبط می‌دانند. علاوه بر این، کسانی که چاقی هراسی را تجربه کرده‌اند، واکنش‌پذیری قلبی عروقی تغییر یافته، افزایش سطح کورتیزول، استرس اکسیداتیو و التهاب را نیز از خود نشان داده‌اند.
افرادی که انتظار دارند توسط کادر پزشکی مورد چاقی هراسی قرار بگیرند، کمتر به دنبال دریافت مراقبت‌های پزشکی یا کاهش وزن هستند، حتی اگر افزایش وزن آن‌ها ناشی از مشکلات پزشکی باشد.
همچنین از نظر سلامت روانی، محققان دریافتند که افراد چاق احساس تندرستی کمتری نسبت به افراد غیر چاق از خود نشان می‌دهند. افراد دارای اضافه وزن و چاقی، اشکالی از انگ درونی مانند نارضایتی از وضعیت بدن و همچنین کاهش حمایت اجتماعی و احساس تنهایی را تجربه می‌کنند.
علاوه بر این، چاقی هراسی در بزرگ‌سالی با عزت‌نفس پایین‌تر، افسردگی، اضطراب و سوءمصرف مواد ارتباط مستقیم دارد.
به طور کلی، تجربه چاقی هراسی با استرس روانی همراه است. اثرات منفی زیادی با چاقی هراسی مرتبط است، برجسته‌ترین آن‌ها این است که چاقی هراسی در درمان چاقی کاملاً بی‌اثر است و منجر به مشکلات طولانی‌مدتی در ارتباط با مخدوش شدن تصویر فرد از بدن خود، اختلالات اشتهایی، خودکشی و افسردگی می‌شود.
آیا شما هم رفتارهای مبتنی بر چاقی هراسی دارید؟
در اینجا برخی از نشانه‌های هشداردهنده آمده است:
- احساس برتری در مقایسه با افراد دارای اضافه وزن یا چاق
- در مورد افراد چاق که در ملأ عام یا در رسانه‌ها دیده می‌شوند شوخی می‌کنید.
- در مورد بدن افراد دیگر نظر می‌دهید.
- در تلاش برای خنداندن جمع، با افراد در مورد وزنشان شوخی می‌کنید.
- به اعضای خانواده‌تان اجازه می‌دهید افراد چاق را مسخره کنند.
- لاغری را به عنوان نشانه‌ی موفقیت، سلامتی یا خویشتن‌داری می‌دانید.
- انتقاد و قضاوت از دیگران در مورد تناسب‌اندام و وزنشان. فرض می‌کنید که وزن نوعی انتخاب مرتبط با سبک زندگی است.
- مفروضاتی در مورد شخصیت/اخلاق افراد بر اساس ظاهر/وزنشان دارید.
- رژیم‌های غذایی را به‌عنوان راه‌حلی سریع و آسان برای مشکلات وزن می‌بیند.
- به افرادی که به یک رژیم غذایی سالم و کم‌کالری پایبند نیستند، با دید تحقیر نگاه می‌کنید.
نکته‌ی پایانی
وضعیت سلامت یا شخصیت یک فرد را نمی‌توان تنها بر اساس ظاهر او ارزیابی کرد. در مورد افراد دارای اضافه وزن هم اگر معاینات پزشکی نشان‌دهنده مشکلاتی باشند که سلامت فرد را تهدید می‌کند، مداخلات باید بر رفتارهای قابل اصلاح و دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی غیر تبعیض‌آمیز متمرکز شوند.
مداخلات می‌تواند شامل یادگیری نحوه ایجاد وعده‌های غذایی سالم با دستورالعمل‌های تغذیه‌ای ملایم، بررسی نحوه‌ی اضافه کردن حرکات هدفمند و شادی‌بخش به برنامه ورزشی، ایجاد عزت‌نفس، مدیریت استرس و ابراز وجود سالم باشد. اعضای یک جامعه سالم نیز می‌توانند با اعتراض به رفتارهای تبعیض‌آمیز و شرم‌آور، بخشی از راه‌حل باشند.
