آیا خاطرات بد قابل فراموشی هست؟

پخش صدا در خواب

پژوهش‌ها نشان می‌دهد که اگر برای افرادی که خوابیده‌اند صدا پخش شود، توان آن‌ها در یادآوری برخی مطالب کاهش می‌یابد.

بر اساس پژوهش‌ها، پخش صداها در هنگام خواب ممکن است به تقویت برخی از خاطرات و تضعیف برخی دیگر کمک کند. متخصصان خاطرنشان کردند که این روش ممکن است روزی به افرادی که با خاطرات یک روان‌زخم (تروما) زندگی می‌کنند، کمک کند.

بر اساس پژوهش‌های قبلی، اگر در هنگامی که شخص در حال یادگیری ارتباط بین دو کلمه است، صدایی پخش شود و بعد هنگامی که خواب است همان صدا پخش شود، خاطره آنچه آموزش دیده است، پررنگ‌تر می‌شود. پژوهش‌های جدید محققان نشان می‌دهد می‌توان از این روش برای کم‌رنگ‌کردن چنین خاطراتی نیز استفاده کرد.

دکتر آیدان هورنر (Aidan Horner)، از محققان دانشگاه یورک در کانادا، می‌گوید: می‌توانیم کاری کنیم که هنگامی افراد در خواب هستند، برخی از خاطرات را فراموش کنند.

فرآیند آزمایش‌ها چگونه بود؟

هورنر و همکارانش در مقاله‌ای گزارش دادند که چگونه به ۲۹ شرکت‌کننده چند جفت کلمه را روی صفحه رایانه نشان دادند؛ یکی از آن کلمات، نام یک شیء بود مثلاً دوچرخه و کلمه دیگر یا اسم یک مکان بود مانند دفتر اداره، یا نام یک شخص بود مانند دیوید بکهام.

این فرآیند برای ۶۰ کلمه مختلف که اسم اشیا بودند، تکرار شد و در طول فرآیند، کلماتی که امکان جفت‌شدنشان با یکدیگر وجود داشت، نشان داده شدند که در نهایت ۱۲۰ کلمه با هم مرتبط شدند. همان‌طور که جفت‌های کلمات روی صفحه ظاهر می‌شدند، شرکت‌کنندگان می‌شنیدند که کسی اسامی اشیا را بلند می‌خواند.

سپس تیم پژوهشی یکی از کلمات را به شرکت‌کنندگان ارائه می‌کرد و از آن‌ها می‌خواست که یک جفت کلمه را از یک لیست شش‌گزینه‌ای انتخاب کنند. پس از این مرحله، شرکت‌کنندگان یک شب را در آزمایشگاه خواب تیم پژوهشی سپری کردند.

الکترودهایی روی سر آن‌ها قرار داده شده بود. هنگامی که آن‌ها وارد حالت خاصی از خواب شدند، صدایی برای آن‌ها پخش شد که اسامی ۳۰ شیء را می‌خواند. روز بعد، تیم پژوهشی، شرکت‌کنندگان را در زمینه تداعی کلمات آزمایش کردند. نتایج نشان دادند که توانایی شرکت‌کنندگان برای یادآوری اولین کلمه‌ای که یاد گرفتند آن را با نام یک شی‌ء جفت کنند، هنگامی افزایش می‌یابد که نام کلمه دوم در هنگامی که خوابیده‌اند، پخش شود. آن‌ها این وضعیت را با زمانی مقایسه کردند که نام کلمه دوم برای فرد خوابیده پخش نمی‌شد.

هورنر گفت: این یافته‌ها از مطالعات قبلی پشتیبانی می‌کند که نشان می‌دهد یادآوری مکرر خاطرات شرکت‌کنندگان درباره جفت‌شدن یک کلمه در هنگام بیداری منجر به فراموشی ارتباط دوم با همان کلمه می‌شود.

او افزود: کاری که ما در اینجا انجام می‌دهیم اساساً ایجاد موقعیتی است که در آن دو خاطره رقابتی وجود دارد و این تداخل منجر به فراموشی یکی از آن خاطرات می‌شود.

مکانیسم این رویداد نامشخص است، اما دانشمندان امیدوارند بتوانند از آن برای مقابله با خاطرات دردناک ناشی از روان‌زخم استفاده کنند.

هورنر گفت: راه زیادی را باید بپیماییم تا ببینیم آیا واقعاً می‌توانیم با این روش کاری کنیم که افراد خاطرات دنیای واقعی را فراموش کنند یا خیر.