راهنمای کامل نگهداری و پرورش گل پامچال در خانه و فضای باز

گل پامچال چیست؟

پامچال نام سرده‌ای از گیاهان است که شامل حداقل ۵۰۰ گونه و تعداد بیشماری ارقام دورگه می‌شود. بیشتر این گونه‌ها و ارقام از گیاهان پایا و چندساله‌‌‌‌ای هستند که عمر کوتاهی دارند. اگر شرایط مناسبی برای پامچال‌ها فراهم شود، می‌توانند تا ۵ سال زنده بمانند.

گونه‌هایی که برای گُل‌کاری کاشته می‌شوند، معمولاً از نظر شکل ظاهری بسیار به یکدیگر شبیه هستند و همگی آن‌ها با نام پامچال شناخته می‌شوند. پامچال‌ها رزت‌های کوچکی از برگ‌هایی به رنگ سبز تیره و ساقه‌هایی محکم دارند و در فصل بهار چتری از گل‌های رنگارنگ روی این برگ‌ها و ساقه‌ها را می‌پوشاند.

گل‌های گیاه پامچال از نظر شکل و رنگ تنوع بسیار زیادی دارند. بعضی از گونه‌ها در انتهای ساقه‌های خود گل‌های خوشه‌ای دارند و در بعضی دیگر از گونه‌ها هر ساقه به یک گل ختم می‌شود. در مناطقی که آب‌وهوا برای پامچال مناسب‌تر است، این گیاه می‌تواند یک گیاه همیشه‌سبز باشد.

نگهداری از گیاه پامچال در فضای باز

گیاه پامچال در مکان‌های نیمه‌سایه رشد می‌کند. اگر تعداد زیادی از آن‌ها را در باغچه و در سایه‌ی یک درخت بکارید، باغچه‌ی خود را به خوبی تزئین کرده‌اید. البته گیاه پامچال اگر در یک مکان کاملاً آفتاب‌گیر کاشته شود می‌تواند این شرایط را تحمل کند اما برای حفظ خنکی و رطوبت به آبیاری پی‌درپی نیاز دارد.

اگر رنگ یا مدل خاصی از گل پامچال مورد نظر شما است، برای اطمینان از اینکه گیاهی که انتخاب کرده‌اید همان گل را بدهد پامچالی را خریداری کنید که در حال گل‌دهی باشد. بعد از اینکه پامچال‌ها را خریداری کردید و آن‌ها را در باغچه کاشتید، گل‌دهی برای چندین هفته ادامه خواهد داشت.

بعد از اینکه پامچال‌ها با شرایط جدید سازگار شدند، به مراقبت‌های کمی نیاز دارند. در نگهداری از پامچال رعایت دو نکته کافی است؛ آبیاری منظم و فراهم کردن مکانی نیمه‌سایه برای گیاه. اگر پامچال را در مکانی مناسب بکارید که در ساعت‌های گرم روز در سایه قرار بگیرد، در نگهداری از آن با مشکلی مواجه نخواهید شد. پامچال حتی در زمستان هم به مراقبت‌های ویژه‌ای نیاز ندارد. البته اگر آن‌ها را به عنوان گیاه چندساله پرورش می‌دهید، هر از چند گاهی لازم است تا گیاهان در حال رشد را به روش تقسیم تکثیر کنید.

نگهداری از گیاه پامچال در فضای بسته

معمولاً از پامچال‌ها برای مدت کوتاهی در فضای بسته نگهداری می‌شود و بعد از پایان گل‌دهی دور انداخته می‌شوند. پرورش پامچال‌ها برای گل‌دهی مجدد امکان‌پذیر است اما کار دشواری است. در بیشتر موارد، نباید انتظار داشته باشید که پامچال به عنوان یک گیاه آپارتمانی عمری طولانی داشته باشد.

در گلخانه‌ها گل پامچال به عنوان یک گیاه بالغ به فروش می‌رسد و افرادی که آن را خریداری می‌کنند قصد دارند برای تزئین فضاهای بسته در یک مدت کوتاه از آن استفاده کنند. معمولاً در گلخانه‌ها پامچال‌ها را به گونه‌ای پرورش می‌دهند که هم‌زمان با شروع بهار به گل‌دهی رسیده باشند یا گل‌دهی آن‌ها نزدیک باشد. پامچال گیاهی است که رشد کندی دارد و اگر برای پرورش آن‌ها از تکثیر به روش تقسیم یا کاشت بذر استفاده شود، بین یک تا سه سال طول می‌کشد تا به یک گیاه بالغ تبدیل شوند و به گل‌دهی برسند.

اگر می‌خواهید از پامچال در فضای بسته نگهداری کنید، باید از نظر نور، آب و تغذیه شرایط مناسبی برای این گیاه فراهم کنید. پامچال برای زنده ماندن در فضای بسته به نور زیاد اما غیر مستقیم، آبیاری منظم و کوددهی فوری بعد از کاشت نیاز دارد.

اگر گل‌های پژمرده را از پامچال جدا کنید، مدت گل‌دهی گیاه طولانی‌تر می‌شود. همچنین اگر بعد از پایان گل‌دهی پامچال را به فضای باز منتقل کنید، گیاه در اواخر بهار دوباره گل‌دهی خواهد داشت.

به طور کلی، گیاه پامچال در شرایط متعادل به خوبی رشد می‌کند و موفقیت در پرورش این گیاه تا حد زیادی به متعادل نگه داشتن شرایط بستگی دارد.

نور

ارقام دورگه‌ی پامچال مکان نیمه‌سایه را ترجیح می‌دهند. مکان نیمه‌سایه مکانی است که گیاه در آن‌جا آفتاب صبحگاهی را تجربه می‌کند اما در ساعت‌های گرم روز در سایه قرار می‌گیرد. بر خلاف ارقام دورگه، گونه‌های مختلف پامچال در محیط‌های کاملاً سایه بهتر رشد می‌کنند.

اگر می‌خواهید از پامچال در گلدان و در فضای بسته نگهداری کنید، کنار پنجره‌های آفتاب‌گیر مکان مناسبی برای رشد گیاه خواهد بود اما نباید گیاه در معرض نور مستقیم خورشید قرار بگیرد.

خاک

به عنوان یک گیاه جنگلی، پامچال خاک مرطوب با pH کمی اسیدی را ترجیح می دهد. همچنین این گیاه از وجود مقادیر فراوان ترکیبات آلی در خاک استقبال می کند. اگرچه پامچال خاک مرطوب را می‌پسندد اما بیشتر گونه‌های آن خاک کاملاً خیس را نمی‌پسندند. باید بافت خاک به گونه‌ای باشد که زهکشی مناسبی داشته باشد و خاک‌های غنی از ترکیبات آلی می‌توانند این ویژگی را داشته باشند.

در میان گونه‌های مختلف پامچال، تنها پامچال ژاپنی و پامچال دندانه‌دار می‌توانند خاک کاملاً خیس را تحمل کنند.

پامچال‌هایی که در گلدان و در فضای بسته از آن‌ها نگهداری می‌شود به خاک مخلوط گلدان سبک و غنی نیاز دارند که زهکشی خوبی داشته باشد. برای اینکه خاک به اندازه‌ی کافی غنی باشد، باید حاوی مقدار زیادی گیاخاک باشد. بیشتر خاک‌های مخلوط گلدان چند منظوره که ترکیب اصلی آن‌ها پیت‌ماس است این شرایط را دارند. همچنین می‌توانید برای تهیه‌ی خاک مخلوط گلدان در خانه پیت‌ماس، ورمیکولیت و پرلایت را به نسبت مساوی با یکدیگر مخلوط کنید. این ترکیب نه تنها رطوبت را به خوبی حفظ می‌کند بلکه زهکشی مناسبی هم دارد.

آب

ارقام دورگه‌ی پامچال از گیاهانی هستند که آب زیادی جذب می‌کنند و به آبیاری منظم نیاز دارند. استفاده از مالچ می‌تواند به حفظ رطوبت خام کمک کند. البته فراموش نکنید که ارقام دورگه‌ی پامچال خاک دائماً خیس را نمی‌پسندند. در مقایسه با ارقام دورگه، گونه‌های مختلف پامچال تا حدودی خاک کاملاً خیس را بیشتر تحمل می‌کنند.

البته اگر در گلدان و در فضای بسته از پامچال نگهداری می‌کنید، در آبیاری زیاده‌روی نکنید. آبیاری بیش از حد پوسیدگی ریشه و بروز عفونت‌های قارچی را به دنبال دارد که هر دوی این عوامل می‌توانند به مرگ گیاه منجر شوند. به طور کلی، بهتر است نشانه‌های پژمردگی را در نظر بگیرید و بر این اساس برای آبیاری گیاه اقدام کنید. پژمردگی نشان می‌دهد که گیاه با کمبود رطوبت مواجه شده است. البته اگر پژمردگی با آبیاری منظم و کافی برطرف نشود نشانه‌ی پوسیدگی ریشه است.

دما و رطوبت

پامچال در محیط‌هایی با دمای معتدل تا خنک به خوبی رشد می‌کند. پامچال‌ها در طول روز دمای پایین‌تر از ۲۷ درجه‌ی سانتی‌گراد و در طول شب دمای بین ۱۰ تا ۱۵ درجه‌ی سانتی‌گراد را ترجیح می‌دهند. بنابراین، باید برای نگهداری از آن‌ها در خانه مکانی خنک را انتخاب کنید.

همچنین باید گیاه در معرض نور مستقیم قرار نگیرد چرا که می‌تواند گیاه را بیش از اندازه گرم کند.  گرمای شدید می‌تواند باعث پژمردگی و حتی از بین رفتن گیاه بشود. مناسب‌ترین دما برای پرورش پامچال، بین ۱۰ تا ۱۸ درجه‌ی سانتی‌گراد است. پامچال رطوبت بیشتر را ترجیح می‌دهد. می‌توانید برای افزایش رطوبت محیط یک دستگاه رطوبت‌ساز نصب کنید یا از روش سینی سنگ‌ریزه استفاده کنید.

کود

ارقام دورگه‌ی پامچال به تغذیه‌ی منظم نیاز دارند و برای تغذیه‌ی آن‌ها باید از کودهای مایع استفاده کنید. البته باید کوددهی را با نصف مقدار توصیه‌شده انجام دهید. پامچال‌هایی که گل‌دهی بیشتری دارند بیشتر به کوددهی نیاز دارند. اگرچه بر خلاف ارقام دورگه‌ی پامچال، گونه‌های مختلف آن در برابر کوددهی بیش از حد مقاوم هستند اما نیازی به تغذیه‌ی منظم ندارند. این گونه‌ها با یک بار کوددهی در بهار به خوبی رشد می‌کنند.

برای پامچال‌هایی که در گلدان و در فضای بسته از آن‌ها نگهداری می‌شود یک بار کوددهی در شروع فصل گل‌دهی کافی است. بهتر است برای تغذیه‌ی پامچال‌هایی که در فضای بسته زندگی می‌کنند از کودهای رهش کنترل استفاده کنید.

تکثیر گل پامچال

تکثیر گیاه پامچال به روش تقسیم بسیار آسان است. بعد از اینکه گل‌دهی گیاه به پایان رسید، با استفاده از روش تقسیم می‌توانید گیاه مورد علاقه‌ی خودتان را تکثیر کنید و این بهترین و مطمئن‌ترین روش برای تکثیر پامچال است.

بعد از اینکه گیاه را از خاک خارج کردید، با دقت آن را به چهار قسمت تقسیم کنید. هر قسمت باید دارای دو برگ و مقدار مناسبی از ریشه باشد. در مرحله‌ی بعد باید خیلی فوری هر قسمت را در یک گلدان جداگانه بکارید و برای کاشت آن‌ها از خاک تازه استفاده کنید. این خاک باید شرایط لازم برای رشد گیاه را داشته باشد. برای اینکه هر یک از این قسمت‌های کاشته‌شده به یک گیاه بالغ تبدیل شوند و گل‌دهی داشته باشند باید یک سال صبر کنید. به دلیل همین رشد آهسته و تکثیر دشوار است که معمولاً افراد خرید پامچال‌های بالغ از گلخانه را به تکثیر آن‌ها ترجیح می‌دهند.

برای اینکه از بذر برای تکثیر پامچال استفاده کنید به شرایط دمایی ویژه‌ای نیاز دارید که فراهم کردن آن در فضای بسته تقریباً غیرممکن است. از مرحله‌ی کاشت بذر تا شروع گل‌دهی باید محیط دمایی پایدار بین ۴ تا ۱۰ درجه‌ی سانتی‌گراد داشته باشد. پرورش پامچال با روش کاشت بذر کار بسیار سختی است که معمولاً  نتیجه‌ نمی‌دهد.

تعویض گلدان

پامچال‌هایی که به عنوان گیاه آپارتمانی خریداری می‌شوند و در گلدان کاشته شده‌اند، در تمام طول سال رشد می‌کنند و می‌توانید آن‌ها را در تابستان به فضای باز و در زمستان به فضای بسته منتقل کنید.

ریشه‌های پامچال‌هایی که در گلدان از آن‌ها نگهداری می‌شود، خیلی سریع فضای گلدان را پر می‌کنند. برای جلوگیری از پر شدن همه‌ی فضای گلدان با ریشه‌ها، باید هر ساله گلدان گیاه را عوض کنید و آن را به یک گلدان بزرگ‌تر انتقال دهید. اگر نمی‌خواهید گیاه را در گلدان بزرگ‌تر بکارید، می‌توانید با روش تقسیم آن را تکثیر کنید.

هنگام تعویض گلدان، گلدانی را انتخاب کنید که زهکشی مناسبی داشته باشد و برای پر کردن گلدان جدید از خاک مخلوط گلدان تازه و باکیفیت استفاده کنید.

تعویض گلدان منظم می‌تواند از تجمع بیش از حد کود در خاک جلوگیری کند چرا که این شرایط می‌تواند باعث پوسیدگی ریشه‌ی گیاه و مرگ آن می‌شود.

زمستان‌گذرانی

بیشتر گونه‌ها و ارقام دورگه‌ی پامچال گیاهان مقاومی هستند و برای زمستان‌گذرانی به مراقبت‌‌ خاصی نیاز ندارند. بعضی از گونه‌ها و ارقام پامچال به سرما حساس‌تر هستند و برای محافظت بیشتر از آن‌ها می‌توانید خاک اطراف گیاه را با مالچ طبیعی بپوشانید.

آفت‌ها و بیماری‌های رایج گل پامچال

معمولاً پامچال‌ها مورد هجوم آفت‌ها قرار نمی‌گیرند اما در بعضی موارد کنه‌های عنکبوتی می‌توانند مشکل‌ساز شوند. گیاهانی که به دلیل قرار گرفتن در یک محیط گرم تحت فشار قرار می‌گیرند بیشتر در معرض هجوم کنه‌های عنکبوتی قرار دارند. البته ممکن است در موارد بسیار نادر شپشک‌های آردی، سفید بالک‌ها و شته‌ها برای پامچال مشکلاتی ایجاد کنند که استفاده از داروهای غیر شیمیایی مانند روغن‌های باغبانی بهترین روش برای مقابله با این آفت‌ها است.

همچنین بیماری سرکوسپورا یک مشکل رایج در بین پامچال‌ها است. نشانه‌ی این بیماری زرد شدن تدریجی و ایجاد لکه‌های قهوه‌ای روی برگ‌ها است. در این شرایط، برگ‌های آسیب‌دیده را جدا کنید. به علاوه اینکه باید از پامچال در مکانی نگهداری کنید که تهویه‌ی مناسبی داشته باشد.

گل‌دهی گیاه پامچال

پامچال‌هایی که برای فروش و در گلخانه پرورش داده می‌شوند، برای اینکه خیلی سریع به گل‌دهی برسند در شرایط خاصی پرورش داده شده‌اند. اگرچه وقتی این گیاهان را خریداری می‌کنید در مرحله‌ی گل‌دهی قرار دارند اما بعد از مدت نسبتاً کوتاهی گل‌دهی این گیاهان به روال طبیعی خود برمی‌گردد و تنها در اوایل بهار و به مدت ۶ هفته گل می‌دهند.

جمع‌بندی

گل پامچال با رنگ‌های متنوع و خیره‌کننده، بدون تردید توجه همه‌ی علاقه‌مندان به گل و گیاه را جلب می‌کند. این گیاه، یک گیاه چندساله است ولی بیشتر افراد بعد از پایان فصل گل‌دهی، آن را دور می‌اندازند چون گل دادن مجدد آن، سخت است و به مراقبت‌های خاص نیاز دارد.