چیز هایی که از طبیعت درمانی نمیدانیم
در این مطلب دربارهی طبیعتدرمانی و مزایای آن برای سلامت روان و چگونگی نزدیک کردن طبیعت به زندگی روزمره میخوانید.با ما همراه باشید
طبیعت را به زندگی روزمرهمان وارد کنیم. همهی ما میدانیم دیدن پرندهها و سنجابها در پارکهای شهری اثر آرامشبخشی بر روح و روان ما میگذارد، اما امروزه در تایید مزایای طبیعتدرمانی شواهد علمی هم وجود دارد.
طبیعتدرمانی چیست؟
طبیعتدرمانی که اِکوتراپی هم نامیده میشود دربارهی مفهومِ استفاده از طبیعت برای کمک به درمان ما به ویژه از نظر روانی است. متاسفانه ما به جای لذت بردن از محیطهای طبیعی، بیشتر وقتِ باارزشمان را صرف زل زدن به صفحه تلویزیون، کامپیوتر یا تلفنهای همراه میکنیم و دیگر به اندازهی گذشته وقتمان را بیرون از خانه صرف نمیکنیم، دیگر مثل دوران کودکی در طبیعت دوچرخهسواری نمیکنیم یا لذت نزدیک شدن به آبهای طبیعی را تجربه نمیکنیم. رسانههای اجتماعی و بازیهای ویدیوئی جای همهی آن تفریحات سالم قدیمی را گرفته است. نتیجهی این سبک زندگی جامعهای پراسترس مملو از انواع مختلف بیماریهای روانیست.
درمان سبز و آبی
شاید شنیده باشید که به طبیعتدرمانی «درمان سبز» هم میگویند، دلیلش اینست که مزایای قدرتمند طبیعتدرمانی در حضور یافتن در فضاهای سبز نهفته است. اما طبیعتدرمانی شامل نزدیکی به اقیانوسهای آبیِ آرامشبخش، دریاها و دریاچههای آبی هم میشود. این نزدیکی به محیطهای آبی از نظر روانی اثر ترمیمی دارد و خلق و خوی ما را بهتر میکند، چون رنگ آبی نمایانگر آسودگی و آرامش است.
پروژهی سلامت آبی در زمینهی رابطهی بین فضاهای آبی رنگ و سلامتی در ۱۸ کشور در سراسر اروپا پژوهش کرد. نتیجهی پژوهشهای انجامشده روی ۱۸۰۰۰ نفر کشف این یافته بود که مردم از نزدیکی به آبراهها احساس بهتری پیدا میکنند. در واقع، شواهد نشاندهندهی ارتباطی مثبت میان نزدیکیِ بیشتر به فضاهای آبیِ باز و سلامتی به ویژه سلامتی روان و حس تندرستی بود. بنابراین، محققان با گنجاندنِ فضاهای آبی مفهومِ اِکوتراپی را گسترش دادهاند.
رویکردهای مختلف طبیعتدرمانی
انبوهی از برنامههای درمانیِ طبیعتمحور در دسترس ماست، رودیکرهایی از قبیل باغبانی در حیاط خانه، راه رفتن در مزارع گل یا قایقسواری در رودخانه. طبیعتدرمانی یا اِکوتراپی میتواند فعالیتها یا درمانهایی را شامل شود که توسط آنها درمانگر یا یک مربیِ آموزشدیده هم راهنمای شماست. انواع رسمیترِ طبیعتدرمانی عبارتند از:
درمانهای مرتبط با کشاورزی که شامل کار با محصولات میشود (فعالیتی که در جامعه تجربه میشود)
درمان با کمک حیوانات که شامل بازی کردن با اسبها و سگها یا آموزش دادن آنها میشود
درمان با کمک ماجراجویی که شامل قایقرانی در رودخانه یا صخرهنوردی میشود
بیاباندرمانی که معمولاً به مشکلات رفتاریِ گروهی از نوجوانان و جوانان کمک میکند
جنگلدرمانی یک تمرین ذهنی است که به کمک آن شما حین قدم زدن در جنگل از حواس پنجگانهی خود استفاده میکنید
مزایای حضور در طبیعت
نتیجهای که علم به آن رسیده اینست که ما میتوانیم از قدرتهای شفابخشِ طبیعت و مزایای بیشمار آن بر سلامت روان بهرهمند شویم. تازهترین تحقیقاتِ روانشناسی بر دانش ما دربارهی گذراندن زمان در طبیعت به عنوان راهی کمهزینه و بسیار موثر برای بهبود جنبههای مختلف سلامت روان افزوده است.
افزایش شادمانی
تا کنون در زمینهی راههای رسیدن به شادی کتب و مقالات بسیاری منتشر شده است، اما یک راهِ اثباتشده و در دسترس رسیدن به شادمانی، حضورِ بیشتر در طبیعت است. دکتر گِرِگوری براتمَن، استادیار دانشگاه واشنگتن در بررسی پژوهشهای گستردهی گذشته موفق شد برای سیاستگذاران مسیری را ترسیم کند. دکتر براتمَن و تیمش درصدد خلق چارچوبی برای سنجشِ مزایای سلامت روان بودند تا به برنامهریزان شهری کمک کنند در پروژههای آتی محیطهای طبیعی را بگنجانند. آنها شواهدی یافتند مبنی بر اینکه تماس با طبیعت مزایای زیادی دارد از جمله: افزایش شادمانی، ایجاد حس تندرستی، تعاملات اجتماعی مثبت و حس معناداری در زندگی.
کاهش اضطراب، استرس و افسردگی
از آنجا که در حال حاضر اضطراب، استرس و افسردگی به میزان نگرانکنندهای دانشجویان آمریکایی را تحت تاثیر قرار داده است، در مطالعهی دیگری ۱۴ پژوهش منتشرشده در خصوص بزرگسالانِ سنین کالج انجام شد که نتیجهی آن تایید این یافته بود که محیطهای طبیعی بدون تردید از شدت پریشانیهای روانی میکاهند. در این پژوهش دانشجویان مناطق شهری با دانشجویان غیرشهری (ساکن محیطهای طبیعی) مقایسه شدند و ثابت شد گذراندن حداقل ۱۰ دقیقه در محیطهای طبیعی چه به صورت نشسته چه با راه رفتن، اثرِ قابلتوجه و مفیدی بر سلامت روان شهرنشینان میگذارد. لازم به ذکرست که دانشمندان برای سنجش این اثرگذاری از شاخصهای روانشناختی و فیزیولوژیکی مهمی کمک گرفتند.
افزایش مزایای شناختی
مغز ما هم حضور ما در طبیعت را دوست دارد، از آنجا که تمرکز ما در طبیعت بهتر میشود و عملکردِ حافظهی کاری، انعطافپذیری شناختی و وظایف مرتبط با کنترل توجه ما بهبود مییابد.
چگونه طبیعت را به خانههایمان بیاوریم
بنا به دلایل اجتماعی و اقتصادی همهی افراد به فضاهای سبز یا آبی دسترسی آسان ندارند. افزون بر این، در فصول سرد زمستان و شرایط جوی نامساعد حتی کسانی هم که به طبیعت دسترسی دارند در خانه ماندن را ترجیح میدهند. اگر شما هم به طبیعت دسترسی محدود دارید، برنامهی کاری فشرده دارید یا در فصول سرد نمیتوانید بیش از حد بیرون از خانه بمانید، همچنان میتوانید به طبیعت دسترسی آسان داشته باشید. شاید بپرسید چگونه؟
افزودن گیاهان به فضای خانه: وجود گیاهان در خانه نه تنها سموم هوا را از بین میبرد، بلکه ثابت شده است کسانی که در تماس نزدیک با گیاهان زندگی میکنند نگرانی، همدلی و شفقت بیشتری نسبت به دیگران دارند و روابطشان با دیگران به مراتب بهتر است.
تزیینات منزل با نقاشیها یا عکسهایی از طبیعت: در فضای داخلی خانه از تصاویر یا نقاشیهایی از مناظر زیبا، باغهای سرسبز و طبیعی استفاده کنید. محققان در پژوهشهای انجام شده در این خصوص دریافتند مشاهدهی مناظر سبزرنگ سطوح استرس را کاهش میدهد.
یک راه دیگر نزدیک شدن به طبیعت استفاده از آوانماها و دانلود اپلیکیشنهای حاوی صداهای آرامشبخش طبیعت است. قدرت گوش دادن به صدای آبشار یا باران را دستکم نگیرید. نتیجهی این کار فقط تقویت حس آرامش نیست و شامل بازیابیِ توجه و عملکرد بهترِ شناختی میشود.
در مطالعهی خاصی از یک گروه از شرکتکنندگان خواسته شد به صداهای طبیعت گوش بسپارند، به ویژه صدای امواج اقیانوس و آواز جیرجیرکها و از گروه دیگری خواسته شد به صداهای شهری از قبیل ترافیک و بوق ماشینها گوش دهند. نتیجه عملکرد بهترِ گروه نخست در آزمونها نسبت به گروه دوم بود.