باورهای نادرست در روند پیری
بر اساس سرشماری ایالات متحده تا سال ۲۰۳۰، ۷۱ میلیون آمریکایی بالای ۶۵ سال سن خواهند داشت. ایران هم در حال تبدیل به کشوری سالخورده است. فعلا این امر با افزایش زیاد افراد در سن میانسالگی خود را نشان داده، اما با گذشت زمان و با توجه به نرخ نسبتا پایین تولدها، ایران به زودی کشوری با کثرت افراد سالخورده خواهد شد.
برخی از اقتصاددانان و مدیران اجرایی به چنین روند افزایش شهروندان سالخورده اصطلاحا سونامی نقره‌ای یا silver tsunami می‌گویند، با اشاره به مردان و زنان سپید مو!
پس برای داشتن جامعه‌ای سالم‌تر باید خواهی نخواهی بازنگری‌ای در معنای پیری انجام بدهیم. زندگی ما محصول بسیاری از عوامل مختلف است که نمی‌توانیم آنها را کنترل کنیم: کجا به دنیا آمده‌ایم؟ بدر چه خانواده‌ای بزرگ شده‌ایم؟ ژن‌های ما چه استعدادهای یا بیماری‌هایی برای ما یه یادگار گذاشته‌اند و چه حوادثی بر ما نازل شده‌اند!
دکتر بکا لوی، استاد مشهور دانشگاه ییل است. او کتاب جالبی با عنوان «شکستن رمز سن: چگونه باورهای شما در مورد پیری تعیین می‌کند که چه مدت و و با چه کیفیتی زندگی کنید» نوشته است. او علاقه‌مند به شناسایی عواملی است که ما می‌توانیم با کنترل آنها تجربه گذار به سن پیری و سلامت خود را بهبود بخشیم. یکی از این عوامل طرز فکر ما در مورد پیری است.
در اینجا پنج نکته از دهه‌ها تحقیق او آورده شده است.
۱. لزوما با افزایش سن حافظه شما بدتر نمی‌شود!
گاهی ما وارد برهه‌ای از زندگی خود می‌شویم که برخی ضعف‌های خود را به گردن سنمان می‌اندازیم. مثلا نمی‌خواهیم در مورد چیزی تلاش کنیم و جمله‌مان را با این عبارت شروع می‌کنیم: «دیگه با این سنم …»
در مورد حافظه هم همین طور است. حافظه اشکال مختلفی دارد و برخی از انواع حافظه می‌توانند دست‌نخورده باقی بمانند یا حتی با گذشت سن هم بهبود یابند. اگر قدرت خام به خاطرسپاری شما در برخی جنبه‌های کاهش یافته، در عوض تجارب مربوط به چگونگی به خاطرسپاری هم می‌تواند بیشتر شود.
برخی از فراموشی‌ها هم اصلا مربوط به سن نیستند. تنش می‌تواند افراد جوان را هم درگیر کند. برخی از فراموشی‌ها مثلا ضعف در به خاطر سپردن نام‌ها هم در واقع از جوانی با شما وجود داشته است.
کتاب بخوانید و جملات زیبا و اشعار را به خاطر بسپارید. همیشه دنبال خواندن کتاب به اصطلاح آسان‌خوان نباشید. کتابی بخوانید که حافظه و قضاوت شما را به کار گیرد.
۲. سلامت ما با گذشت سن، تقریباً به همان سرعتی که جامعه انتظار دارد، کاهش نمی‌یابد
دکتر لوی برای اینکه بفهمد آیا باورهای سنی می‌تواند بر سلامت عملکردی تأثیر بگذارد یا خیر، مطالعه‌ای را طراحی کرد. او یک نظرسنجی ترتیب داد و از کسانی که بالای ۵۰ سال سن داشتند سؤالاتی پرسید که در مورد میزان باور به خودشان در سن میانسالگی و پیری بود. مثلا یکی از این سوالات این بود که آیا به موازات افزایش سن، میزان مفید بودن شما کمتر شده یا خیر.
به پاسخ‌های آنها امتیازهایی داده شد که نشان‌دهنده باورهای سنی منفی یا مثبت بود. در طول دو دهه بعد، این شرکت کنندگان هر چند سال یک بار از نظر سلامت عملکردی خود مورد آزمایش قرار گرفتند.
او دریافت که شرکت کنندگان با باورهای سنی مثبت در یک دوره هجده ساله سلامت عملکردی بسیار بهتری نسبت به افراد هم سن با باورهای سنی منفی نشان دادند.
هیچ کس بیش از خواهر مدونا بودر Madonna Buder، کسی که دکتر لوی در طول تحقیقاتش با او آشنا شد، این یافته را مجسم می‌کند.(عکس او را در بالای این نوشته می‌بینید.)
از سال ۱۹۸۲، او بیش از ۳۵۰ مسابقه سه گانه را به پایان رسانده است و لقب «راهبه آهنین» را به خود اختصاص داده. اولین باری که دویدن را شروع کرد، تقریباً پنجاه سال داشت و از یک جفت کفش ورزشی که از یکی از دوستانش قرض گرفته بود استفاده کرد. اکنون، او نود و یک سال دارد و به تازگی سه‌گانه دیگری را تکمیل کرده است!
دکتر لوی می‌گوید: «اما لازم نیست ورزشکار سه‌گانه باشید تا سلامت خود را نشان بدهید. »
دویدن؛ رفتن به استخر و پیاده‌روی در هر سن و هر مکان می‌تواند باورهای مثبت ذهنی در شما ایجاد کند.
۳. سلامت روان لزوماً با افزایش سن کاهش نمی‌یابد
دکتر لوی می‌گوید: «بر خلاف تصور اکثر مردم، بیماری روانی در افراد مسن از دیگر بالغین کمتر شایع است.»
اگر پزشکان آموزش درست نبینند، یک ترجیح تشخیصی و درمانی ناخواسته پیدا می‌کنند. مثلا تمایلات خودکشی یا افسردگی سالخورده‌ها را کمتر تشخیص می‌دهند و یا ناخودآگاه با تصور اینکه روندی طبیعی است، کمتر درمان می‌کنند.
به علاوه، هوش هیجانی و تمایل به مشارکت معنادار، هر دو با افزایش سن افزایش می‌یابند. این امر می‌تواند باعث ایجاد انگیزه‌های خلاقانه برای یافتن معنا در زندگی و افزایش بازده شود.
۴. باورهای مثبت سنی می‌تواند عمر ما را تا ۷.۵ سال افزایش دهد
تحقیقات دکتر لوی نشان می‌دهد که باورهای سنی طول عمر را فراتر صرف‌نظر از جنسیت، نژاد، وضعیت اجتماعی-اقتصادی، عدد سن، تنهایی و میزان سلامتی تغییر دهد.
کسانی که باور مثبت داشتند، ۸ سال بیشتر عمر می‌کردند و احتمال اینکه زندگی‌شان توام با رضایت و خلاق هم باشد، افزایش می‌یافت.
توجه کنید هیچ چیز در مورد باورهای سنی ثابت نیست. یعنی نگرش‌های منفی را هم می‌توان بهبود بخشید. دکتر لوی آنها را در آزمایشگاه بهبود داده است. او دریافته است که آنها می‌توانند در طول تاریخ تغییر کنند و از فرهنگی به فرهنگ دیگر می‌توانند به طور چشمگیری متفاوت باشند.
راهبردهای مبارزه با باورهای منفی در جریان سالخوردگی
* وقتی تلویزیون یا فیلم تماشا می‌کنید، فهرستی از کلیشه‌های سنی را که می‌بینید تهیه کنید و برای اصلاح درونی آنها تلاش کنید.
* هنگامی که این کلیشه‌ها در جلسات کارکنان یا گفتگو با همکاران به وجود می‌آیند، آنها به چالش بکشید.
* برای ایجاد روابط بین نسلی تلاش کنید.
* از همکاران خود در سنین مختلف به صورت حضوری یا از راه دور بخواهید که در فعالیت‌ها به شما ملحق شوند.
این سال‌های به خاطر همه‌گیری کرونا، بیش از هر زمان دیگری ارتباط ما با هم قطع شده، اما شرکت در این اقدامات کوچک فعال در کنار همکارانتان راهی عالی برای تقویت ارتباطات و تلاش برای رسیدن به یک هدف مشترک است.
