حد و مرز در روابط: چگونه آنها را تعیین کنیم و چه فوایدی دارد؟
بسیاری از افراد گمان می کنند اگر در روابط خود تابع حد و مرز باشند، نمی توانند صمیمیت کافی را ایجاد کنند و سبب دوری طرفین از یکدیگر می شود، اما باید گفت مشخص کردن حد و مرز می تواند به رابطه جهت بدهد و باعث تعیین دقیق جایگاه فرد می شود. بسیاری از اختلافات در روابط؛ به دلیل عدم توجه به موضوع حد و مرز است.
حد و مرز در روابط
یکی از مشکلات رایج در روابط عدم تعیین حد و مرز است، هنگامی که این اتفاق برای رابطه بیوفتد؛ به طرف مقابل اجازه می دهیم هرگونه که می خواهد با ما رفتار کند و در خیلی از موارد؛ فرد رفتارهایی خارج از تحمل ما از خود نشان می دهد. در چنین شرایطی رابطه ممکن است بسیار شکننده و آسیب پذیر شود و ممکن است دو طرف از این قضیه ضربه بخورند. مشخص کردن قوانین و مرزهای رابطه می تواند به افراد شانس داشتن رابطه ای سالم، موثر و طولانی را بدهد.
حد و مرز در روابط چیست؟
مرز؛ محدودیتی است که فرد برای حفظ رابطه ی خود مشخص می کند. این حد و مرز مانند یک خط عمل می کند که مالکیت، مسئولیت و احترام شما و طرف مقابل را مشخص می کند و همچنین تعیین می کند تا چه حد باید به اطرافیانمان نزدیک شویم و همزمان با حفظ صمیمیت رابطه، استقلال شخصی را ایجاد کنیم.
فایده ی تعیین حد و مرز در رابطه
فواید تعیین حد و مرز در رابطه چیست؟
در حقیقت مرزها؛ چهارچوب و محدودیت هایی هستند که یک فرد مستقل برای محافظت از استقلال خود در رابطه تعیین می کند. با این حدود می توان از هویت و شخصیت خود در رابطه محافظت کرد و در نتیجه می توان یک رابطه ی سالم و پایدار را براساس هویت مشخص دو طرف رابطه، پی ریزی کرد.
علاقه به دنبال احترام، تعهد، رشد فردی طرفین و صداقت شکل گرفته و توسعه می یابد و در صورتی که بین طرفین رابطه صمیمیت وجود داشته باشد می توان از سلامت رابطه مطمئن شد.
هنگامی که حد و مرز کاملا مشخص باشد فرد می تواند خود واقعی اش را نشان دهد، از این طریق حس عزت نفس خود را تقویت می کند و به دنبال آن حس قدرت نیز خواهد آمد. این فرد می تواند به دیگران بفهماند که طالب چه چیزی است و از چه چیزی گریزان است و با این روش از دخالت بیش از اندازه ی افراد مختلف در زندگی اش جلوگیری می کند. در صورتی که فرد احساس کند مرزها و خط قرمزهای زندگی اش مورد توجه قرار نمی گیرد، احساس تحقیر می کند و اعتماد به نفس او از بین می رود.
راهکارهای روانشناسی جهت تعیین حد و مرز در روابط عاطفی:
شناختن استقلال عاطفی و رفتاری:
در صورتی که افراد استقلال عاطفی و رفتاری را به شکل صحیح نشناسند، ممکن است در روابطشان دچار مشکل شوند، زیرا نشناختن این نوع استقلال مساوی است با عدم تعریف حد و مرز مشخص در روابط عاطفی.
گاهی افراد استقلال را به معنی جدا شدن فیزیکی از خانواده می دانند، اما باید گفت که استقلال یعنی؛ فرد از لحاظ روانی به بلوغ رسیده باشد و از نظر هیجانی برای شخصیت خود تعریف مستقلی را دارا باشد.
در صورتی که فرد به بلوغ روانی نرسیده باشد احساساتش را به حضور فرد دیگری متکی می داند، به همین دلیل خودش توانایی کنترل احساساتش را ندارد و کنترل هیجان را تماما به شخص مقابلش سپرده است. به همین دلیل است که فرد باید در دوران گذر از نوجوانی و ورود به جوانی به استقلال همه جانبه و همچنین هویت شخصی منحصر به فردی رسیده باشد.
تعیین حد و مرز در روابط حق همه است:
از تعیین حد و مرز برای رابطه و اطرافیان خود احساس بدی نکنید. این حس ناخوشایند ممکن است هنگام مشخص کردن چهارچوب در رابطه با افراد بسیار نزدیک مثل همسر، پدر و مادر و... به سراغ شما بیاید، اما باید ذکر کرد که؛ داشتن حد و مرزی مشخص در رابطه حق تمامی انسان ها است. به طور کلی هر فردی که دارای هویت منحصر به فرد است می تواند برای داشتن حد و مرز مشخص تصمیم بگیرد و نباید دائما تسلیم خواسته ی اطرافیان خود باشد.
تمرین نه گفتن برای حفظ حد و مرز رابطه
جسور بودن را تمرین کنید:
برای داشتن چهارچوب و حدود مشخص در زندگیتان باید شجاع باشید، بنابراین باید از حقوق خود و دیگران در رابطه آگاهی داشته باشید و بدایند که چگونه باید به شکل درستی با خواسته های نابه جای دیگران مخالفت کنید.
یکی از مسائل بسیار مهم برای تمرین جسارت در تعیین و حفظ حد و مرزها؛ داشتن مهارت نه گفتن است. بنابراین آموختن این موضوع بسیار مهم است و می تواند کمک بسیار زیادی به حفظ هویت شما کند.
اگر شما در این مهارت مشکل دارید و با رودربایستی و خجالت خود را در موقعیتی سخت قرار می دهید؛ می توانید از یک مشاور کمک بگیرید و یا در کارگاه های آموزشی که در این رابطه برگزار می شود شرکت کنید. البته کتاب ها و مقالات زیادی نیز در این زمینه وجود دارد که می توانند بسیار کمک کننده باشند.
تعیین خط قرمز برای خودتان:
باید بتوانید خط قرمزهای زندگی خودتان را بشناسید. برای دست یافتن به این شناخت می توانید جنبه های مختلف زندگیتان را بررسی کنید و موضوعاتی را که برای شما ارزش بسیار زیادی دارند و می توانند حساسایت شما را تحریک کنند بیابید.
این موضوع می تواند به شما کمک کند خط قرمزها را بشناسید و آنها را به دیگران نشان دهید. در این صورت دیگران به خودشان اجازه ی پیشروی و بی توجهی به این خطوط را نمی دهند و اگر کسی از این مرزها عبور کرد شما توانایی دفاع و اعتراض را دارید.
مهارت گفتگوی موثر را به کار بگیرید:
در مورد خط قرمزها، چهارچوب و محدودیت های زندگیتان با دیگران صحبت کنید. برای این کار باید بتوانید به شکل موثر، شفاف و واضح با دیگران صحبت کنید. در صورتی که شما از حساسیت های خودتان صحبت نکنید، اطرافیان نمی توانند به شکل خودجوش متوجه آنها شوند و به آنها احترام بگذارند. در صورتی که فکر می کنید صحبت کردن در این زمینه برای شما دشوار است؛ می توانید از یک مشاور کمک بگیرید.
تعیین حد و مرز برای جلوگیری از اختلاف
در چه مواردی می توان حد و مرز مشخص کرد؟
توقع کلی از رابطه
شما باید بدانید چه چیزی از رابطه می خواهید و تعریفتان از رابطه چیست، در چه صورت رابطه به تمام می رسد و... همچنین باید درباره ی این موضوع با طرف مقابلتان صحبت کنید و به نتیجه برسید.
تعیین آستانه تحمل
برای فرد مقابل خود توضیح دهید در چه صورت نمی توانید خود را کنترل کنید. در رابطه با این موضوع می توانید از ارزش های خود صحبت کنید، مثلا بگویید؛ دروغ، بی توجهی، خیانت را نمی توانم تحمل
انتظارات جنسی
در صورتی که در یک رابطه ی عاطفی قرار دارید باید در زمان مناسب، از تمایلات جنسی و انتظارات خود صحبت کنید، همچنین باید از سلایق و تمایلات جنسی طرف مقابل خود نیز با خبر شوید.
شرایط اقتصادی و مالی
پول بخش مهمی از هر رابطه ای را به خود اختصاص می دهد. حتی در عاشقانه ترین رابطه ها نیز لازم است از شرایط مالی صحبت شود. به یاد داشته باشید اگر درباره ی مسائل مالی استرس دارید، نباید با طرف مقابلتان آن را در میان بگذارید.
گذشته
زندگی گذشته هر شخص تنها یه خودش مربوط است. اجازه دادن برای کنجکاوی شریک عاطفی در زندگی گذشته، تماما به خودتان بستگی دارد. در صورتی که طرف مقابلتان ظرفیت و توانایی کنار آمدن با گذشته همسر خود را داشته باشد می توانید این موضوع را با او در میان بگذارید.
حدود روابط خانوادگی
در چهارچوبی مشخص درباره ی نیازها و انتظارات خانواده ها صحبت کنید. تاثیر خانواده ها بر رابطه و حد و مرز آنها باید کاملا مشخص شود.
دوستی ها
یکی از مشکلاتی که ممکن است بر آینده ی روابط عاطفی تاثیر بگذارد؛ حضور دوستان هر کدام از طرفین رابطه است. شریک عاطفی شما لزوما همه دوستان شما را دوست ندارد. لازم است در این مورد حد و مرزهای لازم برای احترام متقابل مشخص شود. باید بدانید کدام یک از دوستان شما می تواند بر رابطه ی عاطفی شما تاثیر منفی بگذارد تا در صورت لزوم به آن دوستی خاتمه دهید.
هدف ها
در صورتی که فکر می کنید کسی از روی محبت سعی در زیر سوال برد آرزوهای شما را دارد، به او این اجازه را ندهید. هیچ کس نمی تواند آرزوهای شما را زیر سوال ببرد. بنابراین در تعیین اهداف و رویاهای خود مرزهای لازم را مشخص کنید، شریک شما در حمایت و یا عدم حمایت از شما آزاد است.
تعیین حد و مرز استفاده از شبکه های اجتماعی
شبکه های اجتماعی
در مورد مقدار و شیوه استفاده از شبکه های اجتماعی با شریک عاطفی خود به توافق برسید.
فرزندان
در رابطه ها باید به موضوع فرزندآوری توجه شود. از همان ابتدا باید درباره شیوه ی تربیتی و فرزندپروری به شکل منطقی و جدی صحبت شود و به یک نتیجه رسید.
تنهایی
در مورد زمان هایی که دوست دارید تنها باشید و به خودتان رسیدگی کنید با شریک عاطفی خود صحبت کنید.
مدت زمان با هم بودن
باید به این نکته توجه کرد که زمان محدود است و شما نمی توانید تمام مدت با شریک خود باشید. بنابراین با طرف مقابل خود صحبت کنید تا در آینده با خواسته و انتظارات غیر منطقی او روبرو نشوید.
