ایده‌های جالب چند استارتاپ صنعت مد برای کمک به محیط‌ زیست

صنعت مد مسئول ۲ تا ۱۰‌درصد از انتشار گاز‌های گلخانه‌ای است، با‌این‌حساب، چطور تا نیمه قرن این صنعت به نحوی تغییر خواهد کرد که به صفر شدنِ کربن در جهان کمک کند؟

 حسنا کوردا در جزیره‌ای در تونس، جایی که مادربزرگش ارزشِ قوی مراقبت از همه‌چیز را در ذهنش نهادینه کرد، متولد شده است. کوردا می‌گوید: «همه لباس‌ها دوباره استفاده می‌شد و این چرخه تغییر پارچه برای اهدافِ دیگر ادامه‌دار بود.»

برای مثال آن‌ها یک فرش بزرگ از لباس‌های قدیمی مادربزرگش درست کرده‌اند و خانواده‌اش هنوز تا همین امروز از آن استفاده می‌کند.

کوردا وقتی بزرگ شد این اصول را برای آغاز یک پروژه به کار برد و امیدوار است که بتواند رابطه‌ای که اکنون مردم با لباس‌های‌شان دارند را تغییر دهد و در این فرایند به محیط‌زیست کمک کند.

برطبق گزارش سازمان ملل متحد، صنعت مد – از منابع مواد، از طریق زنجیره تأمین گرفته تا شستشو و پسماند - مسئول ۸ تا ۱۰ درصد از انتشار گاز‌های کربن است؛ درحالی که برآورد‌های دیگر این رقم را بین ۲ تا ۸.۱ درصد نشان می‌دهند.

صنعت پوشاک همچنین نیاز به مقادیر قابل‌توجهی آب شیرین دارد و منبعِ اصلی آلودگی آب است. الگو‌های مصرفِ غیرقابلِ بازیافت و یکبار مصرف که توسط «مد‌های سریع» تشویق می‌شوند، به این مسائل دامن زده و آن‌ها را بغرنج‌تر کرده‌اند.

بر اساس تخمین‌های سازمانِ غیردولتیِ کاهشِ پسماندِ رَپ، تولید پوشاک بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۵ دوبرابر شده است؛ این‌درحالیست که میانگین تعداد دفعاتی که یک لباس پوشیده می‌شود، تا ۳۶‌درصد کاهش داشته است.

برند‌های بزرگ هر سال صد‌ها مجموعه لباس راه‌اندازی می‌کنند و ظهور برند‌های دیجیتالیِ (آنلاین) ارزان‌قیمت باعث شده سیلی از لباس‌های ۱۳‌دلاری [که برای مصرف‌کننده غربی ارزان محسوب می‌شود]و تا لباس‌های زیر ۱.۳۵ دلاری وارد بازار شوند و این ذهنیت را در خریداران ایجاد کنند که لباس کالایی دورریختی و یکبارمصرف است.

اما قیمتِ ارزان بر هزینه‌های بالای زیست‌محیطی سرپوش می‌گذارد. پوشاکِ بی‌کیفیت و ارزان این معنا را خلق می‌کند که اغلب خرید یک لباس جدید از تعمیر کردنِ لباس‌های قدیمی برای مصرف‌کننده ارزان‌تر تمام می‌شود و این باعث شده که انبوهی از لباس‌های دورریختنی، یا سوزانده شوند یا از محل انباشت زباله سردربیاورند.

به موازاتی که کشور‌های جهان برای عمل به تعهدِ خود مبنی بر صفر کردن انتشار کربن تا نیمه قرن با هم رقابت می‌کنند، صنعت مد وظیفه سنگینی پیش رو دارد تا نقش خود را در این فرایند ایفا کند.

کمد لباست را حفظ کند

کوردا یکی از افرادی است که امیدوار است بتواند به عملی شدنِ این تعهد کمک کند. رویکرد او تشویق مردم برای یافتن راه‌هایی است تا به جای آنکه پوشاک جدید بخرند، از پوشاکی که در اختیار دارند دوباره استفاده کنند.

استارتاپِ او با عنوان «سِیو یور واردِروپ»، از تکنولوژی استفاده می‌کند تا به مردم کمک کند در کمدِ لباسِ خودشان خرید کنند.

این شرکت از تصاویر کامپیوتری و تکنولوژی تشخیص برای ساخت تصویری دیجیتالی از کمد لباسِ کاربر استفاده می‌کند – افراد می‌توانند یا تصاویری از لباس‌های‌شان بگیرند یا اجازه بدهند که استارتاپِ «سِیو یور واردِروپ»، با اسکن کردن از لباس ها‌ی شان یک دستورالعمل آنلاین برای آن‌ها تولید کند.

این تکنولوژی سپس هم توصیه‌هایی برای تولید لباس‌های جدید به کاربران ارائه می‌کند و هم آن‌ها را متصل می‌کند به خدماتی مانند تعمیر و تغییر لباس‌های فعلی و خشکشویی که بر اساس روش‌های محیط‌زیست‌دوستانه عمل می‌کنند.

این شرکت در ماه اکتبر با یک شرکت تجارت الکترونیکِ بزرگ آلمانی به نام زالاندو شریک شد که از تکنولوژی «سِیو یور واردِروپ» استفاده می‌کند تا به مشتریان خدمات مراقبت از لباس را ارائه کند.

کوردا می‌گوید، مأموریت شرکت او «استفاده از تکنولوژی برای هدایت کاربران به برقراریِ پیوندِ مجدد با کمد‌های لباس‌شان است تا بیشترین استفاده را از آن ببرند و نهایتاً می‌خواهد آن‌ها را تشویق کند که کمتر و باکیفیت‌تر خرید کنند.»

تکنولوژی «سِیو یور واردِروپ» یکی از بی‌شمار شرکتی است که از تکنولوژی جدید و الگو‌های کسب‌وکار متفاوت استفاده می‌کند و تلاش می‌کند تا صنعت مد را متوقف کند.

از تشویق راه‌های جدید برای مصرف مد تا تولید لباس‌های پایدارتر و پوشاکی که قابل بازیافت باشد، این صنعت تا سال ۲۰۴۵ چهره‌ای متفاوت خواهد داشت.

یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی که این صنعت اکنون با آن روبه‌روست، پسماند است. تولید بیش‌ازحد باعث شده که برند‌های پوشاک موجودی‌های فروش‌نرفته خود را که میلیون‌ها دلار ارزش داشتند، تبدیل به خاکستر کنند. با بسته شدنِ بسیاری از شرکت‌های تولید پوشاک به دلیلِ همه‌گیریِ کووید، انبوهی از لباس‌های فروش‌نرفته روی دستِ برند‌ها ماند و این مشکل چندین‌برابر شد.

لباسِ برندِ خودتان را بپوشید

یک شرکت تکنولوژی مد به نام «آن‌مِید»، راه‌حلی برای این مشکل دارد: این تکنولوژی به جای آنکه حدس بزند مردم چه چیزی می‌خواهند، مطالبه مردم را مستقیم به تولید پیوند می‌زند. نرم‌افزار‌های این شرکت اجازه می‌دهد که مردم لباس‌های‌شان را «شخصی‌سازی» کنند و بعد شرکت این طرح‌ها را به فایل‌های داده تبدیل می‌کند که می‌توانند به کارخانه‌های تولید پوشاک ارسال شوند.

لباس‌ها به شکلی درخواستی و به میزان کم تولید می‌شود. این شرکت هم‌اکنون با برند‌های بزرگی مانند «نیو بَلِنس» همکاری می‌کند و مشغول تولید پاپوش‌های بافتنی‌ایست که مشتریان سفارش می‌دهند.

این شرکت، فقط یکی از شرکت‌هایی است که تلاش می‌کند، تولید پوشاک بر اساس برآورد‌ها و گمانه‌زنی‌ها تولید نکند و آن‌چیزی را تولید کند که مطمئن است، مردم می‌خرند، زیرا مردم خود در طراحی آن نقش داشته‌اند.

«اِوِی تو مارس»، به کاربران اجازه می‌دهد تا پوشاک را در یک فرایندِ مشارکتی طراحی کنند، که منظور از آن، این است که مردم می‌توانند در مورد یک طراحی یا لباس نظر بدهند. هر فردی که در طراحی شرکت کند سهمی از فروش لباس خواهد داشت.

دیلی ویلیامز، مدیر مرکز مد پایدار در کالج مد لندن، که بخشی از این پروژه است، می‌گوید: «شما [با این کار]ثروت را بازتوزیع می‌کنید، مجموعه لباس‌هایی را تولید می‌کنید که با همکاری با مصرف‌کننده به دست آمده است و می‌دانید که شانس فروش این محصولات بسیار بالاست.»

بازیافت

اما حتی با فروش لباس‌ها، یک مشکل دیگر به وجود می‌آید که ناشی از دلزدگی مردم از لباس‌هاست. کمتر از ۱‌درصد از پوشاک هم‌اکنون بازیافت می‌شوند تا تبدیل به اقلام پوشیدنی جدید شوند.

بازیافت لباس‌ها با حفظِ کیفیت آن‌ها کار سختی است، به‌خصوص اگر این لباس‌ها با ترکیب پارچه‌های متفاوتی تولید شده باشند. فقدان امکان بازیافت پوشاک به این معنی است که این صنعت به شدت به تولید پوشاک از مواد بکر و تازه متکی است.

الیاف مصنوعی مانند پولیستر – که با سوخت‌های فسیلی به دست می‌آید – بیشتر از ۶۰‌درصد از مواد را در پوشاک تشکیل می‌دهند.

بازیافت شیمیایی ممکن است راه‌حلی برای این مشکل داشته باشد و آن تجزیه پلاستیک به مولکلو‌های اصلی و تبدیل آن به پلاستیک‌های بازیافتیِ کیفیت‌بالاست. این تکنولوژی پیچیده و گران است، اما تعدادی از شرکت‌ها امیدوارند که استفاده از آن را افزایش دهند.

شرکتِ «تکنولوژی‌های وارم-اِگِن» در لندن، تکنولوژی‌ای را توسعه داده است تا بتواند پلیستر و سلولوز را در پارچه‌هایِ نامطلوب، جداسازی و آلایش‌بَری کند. سپس می‌توان از این پارچه‌ها برای تولید مواد جدید استفاده کرد. شرکت «اچ اَند اِم» که از تکنولوژی‌های وارم-اِگِن استفاده می‌کند، مدعی است که پیوسته پارچه‌های خود را از این طریق، بازیافت می‌کند و به چرخه باز می‌گرداند.

تکنولوژیِ شرکتِ «اورنو» که در سیاتل مستقر است نیز پارچه‌های دورریز را ذوب می‌کند تا از آن‌ها مواد جدید تولید کند. این شرکت با آدیداس همکاری کرده است تا لباس‌های کلاهداری را با الیافِ خاص خود با عنوانِ «نوسایکل» تولید کند که حتی با پایان یافتنِ عمرِ لباس‌های کلاهدار می‌توان آن‌ها را به مواد جدید تبدیل کرد.

این شرکت می‌گوید که باید بتوان این الیاف را تا ۵ مرتبه بدونِ از دست رفتنِ کیفیت آن‌ها، بازیافت کرد.

دیوید مون، رئیس همکاری‌های تجاری در شرکت «رَپ» می‌گوید: «موادِ بازیافتی بخشی از تصویر اقتصادِ چرخشی در محصولاتِ نساجی است. اما در آن سر دیگر طیف، شما نیاز دارید مطمئن باشید که مصرف پایدارتر شده است.» این یعنی به الگو‌های تجاری جدیدتری نیاز است.

اجاره به جای خرید

یکی از الگو‌های جدید تولید پوشاک، اجاره لباس به جای خرید آن است. با کمکِ شرکت‌هایی مانند «مای واردِروپ» و «رِنت دِ ران‌اِوِی»، می‌توان از چند روز تا چند هفته لباس‌های برند‌های بزرگ را قرض گرفت.

ویلیامز می‌گوید در این الگوی تجاری نگرانی‌هایی درباره انتشار کربن به دلیل حمل‌ونقل و شستشوی لباس وجود دارد که باید حل شود. برای مثال در شهر‌هایی که تراکم جمعیت بیشتر است، لباس‌ها را می‌توان با دوچرخه حمل کرد.

فروشِ مجدد

مون می‌گوید، یکی دیگر از الگو‌های تجاری برای کاهش انتشار کربن، فروشِ مجدد لباس‌هاست. یکی از شرکت‌های فروشِ مجددِ لباس با عنوانِ «تِرِدآپ» که در آمریکا مستقر است، گفته است که بر اساس پیش‌بینی‌های انجام‌شده، بازار فروشِ مجدد لباس‌ها تا ۵ سال آینده ۱۱‌برابر سریع‌تر از بازار‌های سنتی فروش لباس رشد خواهد کرد.

یکی از شرکت‌های فروشِ مجدد لباس با عنوان «وِستیار کُلِکتیو» که در پاریس مستقر است، و اغلب پوشاکِ دست‌دومِ برند را می‌فروشد، می‌گوید که ارزش این بازار اکنون بیش از ۱‌میلیارد دلار است.

ویلیامز می‌گوید، اما هیچ راه‌حل سریعی برای حل مشکل مد وجود ندارد. برای آنکه به اهدافِ اقلیمی دست‌پیدا کنیم، نیاز داریم که تمام ابعاد این صنعت را مجدداً ارزیابی کنیم.

او می‌گوید، غول‌های بزرگ صنعت مد همچنان بر الگو‌های افزایش مصرف متکی هستند.

یک الگوی کاملِ اقتصاد چرخشی در تولید پوشاک

برخی از شرکت‌ها مانند «هاوس آو باویک‌جِن» در انگلستان، اخیراً جایزه اقدام تغییرات اقلیمی سازمان ملل را به دلیل الگوی تجاریِ چرخشی خود دریافت کرده است. به گفته مدیر اجرایی این شرکت، جف وِن سانبیک، این شرکت «جین‌هایی با عمر طولانی تولید می‌کند و از موادی استفاده می‌کند که کم‌ترین اثر را بر محیط‌زیست دارند و همین‌طور زنجیره تأمین این محصول بسیار کوتاه است و فقط با تأمین‌کننده‌هایی کار می‌کند که استاندارد‌های پایداری را رعایت کنند. این شرکت هم‌چنین گزینه اجاره لباس و مرجوع کردنِ لباس‌های پوشیده‌شده را دارد و به مشتریان توصیه‌هایی درباره چگونگی بهتر نگه‌داشتنِ محصولات خود ارائه می‌کند.»

جنبش‌های دیگری نیز در شرکت‌های بزرگ رخ داده است که نشان می‌دهد آن‌ها مشتاق هستند در این زمینه همکاری کنند. برای مثال «بنیاد اِلِن مک‌آرتور» در سال ۲۰۱۹، بیش از ۷۰ برند، طراح و سایر سازمان‌هایی مانند ایسوس، لیوای و کلوئه را گرد هم جمع کرد تا «جینز ریدیزاین» را راه‌اندازی کند. جینز ریدیزاین برنامه‌ای است که به همه ابعاد زندگی یک جفت شلوار جین از زمان طراحی تا تولید، بازمصرف و بازیافت، توجه کرده است.

این سازمان از داده‌های به دست آمده برای خلق استاندارد‌های اقتصاد چرخشی استفاده کرده و می‌گوید از زمان راه‌اندازیِ این برنامه ۵۰۰۰۰ جفت شلوار جین به بازار وارد شده‌اند که «ماندگاری بالا دارند، قابل ردگیری و بازیافت هستند و از مواد ایمن و بر اساس فرایند‌های ایمن تولید شده‌اند.

ویلیامز می‌گوید برای آنکه صنعت مد در مسیری بماند که مطابق با برنامه‌ها برای محدود نگه داشتنِ گرمایش زمین به ۱.۵ درجه سانتی‌گراد باشد، نیاز به چند نوع قانون‌گذاری احساس می‌شود که شامل افزایش قیمت کربن و حمایت از انرژی‌های تجدیدپذیر است... اما در این بین فرهنگ مردم نیز باید تغییر کند و آن‌ها هم باید کم‌تر مصرف کنند.»

3