۲۱ پیامد منفی تک فرزندی برای کودک و والدین

صابر جباری درباره معایب تک فرزندی گفت: کودکان تک، احساس تنهایی می‌کنند و همچون دیگر کودکانی که خواهر و برادر دارند، نمی‌توانند با دیگران تعامل داشته باشند.

وی ادامه داد: کودک تنها در خانه‌ای زندگی می‌کند که فضای کودکی وجود ندارد، زیرا همیشه تعداد بزرگسالان بیشتر از کودکان است و به دلیل ارتباط کمتر با کودکان و تماس بیشتر با بزرگسالان، نمی‌تواند مقتضای کودکی خود را بروز دهد و آنگونه که لازم است بچگی کند بنابراین از نظر روانشناختی دچار اختلال می‌شود.

سرپرست اداره جوانی جمعیت وزارت بهداشت با بیان اینکه این کودکان تک برای بهتر بودن در درس و دیگر فعالیت‌ها، تحت فشار بیشتری از طرف خانواده هستند، افزود: به خاطر دلواپسی‌های بیش از حدی که والدین برای محافظت از آن‌ها دارند، آزادی‌های لازم و متناسب ندارند.

وی همچنین گفت: کودک تک به دلیل توجه زیاد پدر و مادر و سایر بستگان نزدیک از اعتماد به نفس کمتری برخوردار است؛ این کودکان بخاطر مراقبت بیش از حد پدر و مادر، از دخالت آن‌ها در کارهایشان خسته می‌شوند و به دلیل نداشتن خواهر و برادر فرصت تجربه برخی از احساسات و چگونگی کنترل و مدیریت آن‌ها را پیدا نمی‌کنند؛ در مدرسه و سایر محیط‌های اجتماعی، دچار مشکلات ارتباطی می‌شوند و در مقایسه با کودکانی که در خانواده چندفرزندی بزرگ شده اند، کمتر می‌توانند از حقوق خود دفاع کنند.

جباری افزود: این کودکان به دلیل نداشتن ارتباط با خواهر و برادر در ذهن و خیال خود با دوستان خیالی بازی می‌کنند.

سرپرست اداره جوانی جمعیت وزارت بهداشت همچنین گفت: تک فرزند به دلیل نداشتن برادر و خواهر و ارتباط با آن ها، تمایل (بیش از حد) به اسباب بازی و حیوانات نشان می‌دهد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به این که این کودکان تحمل کمتر و حساسیت بیشتر نسبت به رفتار دیگران دارند، افزود: کودکان خانواد‌های تک فرزند به دلیل خودمحوری، سخت‌تر با دیگران ارتباط برقرار کرده و دوست پیدا می‌کنند.

جباری گفت: تک فرزندان به دلیل نداشتن الگویی از جنس مخالف در خانواده، آسیب‌پذیری بیشتر از لحاظ جنسی و روابط اجتماعی خواهند داشت.

سرپرست اداره جوانی جمعیت وزارت بهداشت از تبعات منفی تک فرزندی بر سلامت جسمی، روانی و اجتماعی به مواردی از جمله افزایش احتمال چاقی در مقاطع مختلف سنی، کم شدن فعالیت جسمی و افزایش ساعت تماشای تلویزیون، افزایش احتمال بیماری‌های جسمی و روانی اشاره کرد.

وی همچنین به تبعات منفی بر سلامت روانی این کودکان اشاره و تصریح کرد: می‌توان به افزایش احتمال اختلالات شخصیتی نسبت به جامعه عمومی، افزایش احتمال ابتلا به اختلالات گفتاری، پایین‌تر بودن سطح شاخص‌های بهداشت روان (استرس، افسردگی و ...) در دانش آموزان تک‌فرزند اشاره کرد.

جباری در بخش دیگری از سخنان خود گفت: تبعات منفی از دست دادن تک فرزند بر جنبه‌های مختلف سلامت جسمی و روانی والدین، از جمله ابتلا به افسردگی و بیماری‌های مزمن بسیار بیشتر از خانواده‌های چندفرزند است.

جباری به آسیب‌های تک‌فرزندی با رویکرد روانشناسی و علوم تربیتی پرداخت و متذکر شد: از جمله این آسیب‌ها رواج فرزندسالاری است؛ در خانواده‌های تک فرزند بیش از حد به خواسته‌ها و مطالبات فرزند توجه شده و اغلب افراط و زیاده‌روی والدین در برآوردن خواسته‌های تنها فرزندشان مشاهده می‌شود.

وی از دیگر موارد به توجه افراطی و لوس کردن تک فرزندان اشاره کرد و افزود: والدینی که قصد داشتن فقط یک فرزند را دارند، از اول می‌دانند که این تنها بچه آن‌ها خواهد بود، پس چرا برایش همه کار نکنند؟ از سوی دیگر اگر والدین بعداً متوجه شوند که فرزندشان تنها بچه آن‌ها خواهد بود، خیلی احساس ناتوانی و بی‌کفایتی می‌کنند بنابراین همه کاری برای تسکین خودشان انجام می‌دهند، به خصوص اگر فرزندشان با ناز درخواست کند.

جباری با بیان این که مطالعاتی نیز منتشر شده است که به جنبه‌های مثبت تک فرزندی پرداخته‌اند، اما تعداد آن‌ها در قیاس با مطالعاتی که به تبعات منفی آن پرداخته‌اند کمتر است، یادآور شد: مطالعات متعدد در چین بر این باورند که به موازات افزایش تعداد خانواده‌های تک فرزند باید انتظارات تغییرات گسترده‌ای را در رفتار جامعه چین داشت به طوری که از آن به عنوان "بمب ساعتی رفتاری" نام برده‌اند! از این رو است که حتیچین به عنوان پرجمعیت‌ترین کشور جهان با جمعیتی بالغ بر یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفر جمعیت، سیاست‌های تشویقی افزایش جمعیت را درپیش گرفته است.