موانع ارث در قانون مدنی چیست؟

زمانیکه شخصی فوت می‌کند و از او اموالی به جای می‌ماند، بایستی این اموال میان ورثه او تقسیم شوند؛ لذا یکی از مهمترین مسائل در این حوزه نحوه تقسیم ارث است که مطابق احکام فقهی و به تبع آن قانون مدنی مشخص شده اند.

قانون مدنی از مواردی تحت عنوان موانع ارث نام برده است. موانع ارث در قانون مدنی و فقه شباهت زیادی با هم دارند و در واقع می‌توان گفت که قانون مدنی، موانع ارث مذکور در فقه را بیان کرده است.

قانون مدنی یکی از قوانین پایه‌ای در زمینه ارث می‌باشد که به احکام مربوط به ارث، نحوه تقسیم ارث و سهم الارث هریک از وراث پرداخته است. بعلاوه اینکه در موادی از این قانون مواردی تحت عنوان موانع ارث مورد پیش بینی قرار گرفته اند. در واقع، در صورت وجود پاره‌ای از موارد، وارث دیگر از متوفی ارث نمی‌برند؛ چرا که این شرایط در واقع مانع ارث بردن او هستند. در واقع، همین که یکی از موانع ارث بردن در رابطه توارث میان دو نفر بوجود بیاید، وارث دیگر ارثی از متوفی نخواهد برد.

موانع ارث در قانون مدنی:

۱-قتل مورث (متوفی): مطابق ماده ۸۸۰ قانون مدنی قتل از موانع ارث است؛ بنابراین کسی که مورث خود را عمدا بکشد از ارث او ممنوع می‌شود، اعم از این که قتل بالمباشره باشد یا بالتسبیب و منفردا باشد یا به شرکت دیگری. برای مطالعه در مورد اینکه قتل مورث در چه صورت مانع از ارث بردن است کلیک کنید.

۲- کفر: مطابق ماده ۸۸۱ مکرر قانون مدنی کافر از مسلم ارث نمی‌برد. اگر در بین ورثه متوفای کافری شخصی مسلمان باشد، وراثی که کافر هستند ارث نمی‌برند، اگر چه از لحاظ درجه و طبقه مقدم بر وارث مسلمان باشند.

۳- لعان: اگر مردی انتساب فرزندی به خودش را انکار کند و به زن خود تهمت زنا بزند، رابطه توارث میان آن‌ها از بین می‌رود. یعنی بعد از لعان، زن و شوهر دیگر از هم ارث نمی‌برند. بعلاوه اینکه رابطه توارث میان فرزند با پدر هم قطع می‌شود. یعنی نه پدر از فرزندی که او را انکار کرده است ارث می‌برد و نه فرزند از پدر ارث خواهد برد. در این شرایط، چنین فرزندی تنها از خویشاوندان مادری خود ارث می‌برد و متقابلا خویشاوندان مادری نیز از او ارث خواهند برد.

۴- ولادت از زنا: مطابق ماده ۸۸۴ قانون مدنی ولد الزنا از پدر، مادر و اقوام آنان ارث نمی‌برد.

۵- جنین: یکی دیگر از موانع ارث جنین است. مطابق ماده ۸۷۸ قانون مدنی هرگاه در هنگام فوت مورث، جنینی وجود داشته باشد که زنده به دنیا آمدن او موثر در تقسیم ارث باشد و به عبارتی مانع از ارث تمام یا برخی دیگر از ورثه باشد، تقسیم به عمل نمی‌آید تا وضعیت جنین نیز مشخص شود.

۶- غایب مفقود الاثر: مطابق ماده ۸۷۹ قانون مدنی اگر بین وراث، غایب مفقودالاثر باشد، سهم او کنار گذاشته می‌شود تا وضعیت او روشن شود.

۷- برده بودن: یکی دیگر از موانع ارث در فقه، برده بودن است که در حال حاضر با توجه به لغو برده داری، احکام راجع به آن نیز منتفی است.