قدیمی‌ترین شواهد از حرکت انسان بر روی دو پا
دانشمندان در مطالعه‌ای که اخیراً منتشر شده موفق شدند مجموعه‌ای از ردپا‌های فسیلی را که پیش از این به عنوان ردپای خرس تصور می‌شد، به عنوان قدیمی‌ترین شواهد از حرکت انسان‌های اولیه بر روی دو پا شناسایی کنند.
مجموعه‌ای از ردپا‌های فسیلی در کشور تانزانیا که پیش از این به عنوان رد پای خرس شناسایی شده بود، با قدمتی در حدود چهار میلیون سال، اکنون به عنوان قدیمی‌ترین شواهد حرکت انسان‌های اولیه بر روی دو پا مورد تأیید قرار گرفته است.
قدیمی‌ترین شواهد صریح از راه رفتن عمودی در نسل انسان، ردپایی است که در سال ۱۹۷۸ در لائتلی تانزانیا، توسط دیرینه شناس مشهور مری لیکی و تیمش کشف شد. قدمت این ردپا‌ها به ۳.۷ میلیون سال پیش می‌رسد.
مجموعه دیگری از ردپا‌های مرموز نیز در سال ۱۹۷۶ در نزدیکی همان سایت حفاری شد، اما در نهایت این احتمال مطرح شد که مربوط به خرس است. اما حفاری مجددی که اخیراً در این سایت به انجام رسید و تجزیه و تحلیل مقایسه‌ای جدیدی که انجام شد، ثابت کرد که این ردپا‌ها توسط یک انسان اولیه دو پا ایجاد شده است.
الیسون مک‌نات، نویسنده اصلی این مقاله و استادیار دانشکده پزشکی استئوپاتیک در دانشگاه اوهایو، می‌گوید: «با توجه به شواهد فزاینده برای تنوع حرکتی و گونه‌ها در سوابق فسیلی انسان‌های اولیه در ۳۰ سال گذشته، این ردپا‌های غیرعادی سزاوار بررسی مجدد هستند.»
او کار را به عنوان دانشجوی کارشناسی ارشد در رشته اکولوژی، تکامل، محیط زیست و جامعه در کالج دارتموث آغاز کرد، جایی که او بر روی بیومکانیک راه رفتن در انسان‌های اولیه تمرکز کرد و از آناتومی مقایسه ای، از جمله خرس ها، برای درک چگونگی تماس استخوان پاشنه با بدن استفاده کرد.
مک‌نات مجذوب ردپا‌های دوپایی (راه رفتن عمودی) در سایت لائتولی A شد. لائتولی به‌خاطر ردپای معروف خود از برخی انسان‌های اولیه در سایت‌های G و S که عموماً به‌عنوان Australopithecus afarensis پذیرفته شده‌اند، مشهور است. اما از آنجایی که ردپا‌ها در سایت A بسیار متفاوت بود، برخی از محققان تصور کردند که این ردپا‌ها توسط خرس جوانی ایجاد شده که به صورت عمودی روی پا‌های عقب خود راه می‌رفته است.
برای تعیین ماهیت ردپای سایت A، در ژوئن ۲۰۱۹، یک تیم تحقیقاتی بین‌المللی به سرپرستی چارلز موسیبا، دانشیار انسان‌شناسی در دانشگاه کلرادو، به لائتولی رفتند. با بررسی مجدد پنج ردپای متوالی، آن‌ها شواهدی را شناسایی کردند مبنی بر اینکه ردپا‌های فسیلی توسط یک انسان اولیه ایجاد شده است.
محققان ردپای Laetoli Site A را با رد پای خرس سیاه (Ursus americanus)، شامپانزه (Pan troglodytes) و انسان (Homo Sapiens) مقایسه کردند. آن‌ها چهار خرس سیاه نوجوان نیمه وحشی را شناسایی کردند که اندازه پاهایشان شبیه به ردپا‌های سایت A بود. هر خرس با شربت افرا یا سس سیب اغوا می‌شد تا بایستد و روی دو پای عقب خود در مسیری پر از گل راه برود تا رد پای آن‌ها را بگیرد.
جرمی دیسیلوا، نویسنده ارشد و دانشیار انسان‌شناسی در دارتموث، می‌گوید: خرس‌ها با راه رفتن، قدم‌های بسیار وسیعی برمی‌دارند و به جلو و عقب می‌چرخند. ماهیچه‌های لگن و شکل زانو اجازه چنین حرکت و تعادلی را نمی‌دهد.
به گفته محققان، پاشنه‌های خرسی مخروطی هستند و انگشتان پا و پا‌های آن‌ها شبیه بادکنک هستند، در حالی که پا‌های انسان اولیه مربعی شکل هستند و انگشت شست برجسته‌ای دارند. با این حال، ردپا‌های سایت A ثبت می‌کنند که این انسان در حین راه رفتن یکی از پاهایش را روی پای دیگر می‌گذارد.
مک‌نات می‌گوید: «اگرچه انسان‌ها معمولاً گام‌های متقاطع را بر نمی‌دارند، اما این حرکت زمانی رخ می‌دهد که فرد در تلاش برای برقراری مجدد تعادل خود است. ردپای سایت A ممکن است نتیجه راه رفتن یک انسان در منطقه‌ای باشد که سطحی ناهموار داشته.»
بر اساس ردپا‌های جمع آوری شده از شامپانزه‌های نیمه وحشی در پناهگاه شامپانزه جزیره نگامبا در اوگاندا نیز دو دانشمند جوان دانشگاه استونی بروک، دریافتند که شامپانزه‌ها پاشنه‌های نسبتاً باریکی در مقایسه با جلوی پای خود دارند که ویژگی مشترکی با خرس‌ها محسوب می‌شود. اما ردپا‌های لائتولی، از جمله ردپا‌های سایت A، پاشنه‌های پهنی نسبت به جلوی پای خود نشان می‌دهند پس به قطعیت می‌توان گفت این ردپا‌ها متعلق به یک انسان اولیه دوپا است.
دسیلوا، که مطالعاتش بر منشأ و تکامل راه رفتن انسان تمرکز دارد، می‌گوید: «از طریق این تحقیق، ما اکنون شواهد قطعی از ردپا‌های سایت A داریم که نشان می‌دهد گونه‌های مختلف از انسان‌های نخستین به صورت دوپا روی این منظره راه می‌رفتند، اما واقعیت این است که روش‌های مختلفی برای چنین راه رفتن دوپا داشتند.»
