شب قدر چه شبی است؟ + اعمال و دعاهای شب قدر

امشب شب نوزدهم ماه رمضان و اولین شب از شب های قدر است و می خواهیم در مورد اعمال شب ۱۹ قدر و اعمال مشترک شبه های قدر صحبت کنیم. در این مطلب روزیاتو، ابتدا می خواهیم به مفهوم این شب مبارک بپردازیم و سپس از اعمال و دعاهای شب قدر بگوییم. با روزیاتو همراه باشید.

شب قدر یعنی چه ؟

شب قدر که به عربی لیله القدر نامیده می شود به معنای شب سرنوشت است اما به معانی شب فرمان، شب قدرت، شب ارزش، شب تقدیر، یا شب اندازه‌گیری نیز ترجمه شده‌است.

شب قدر آن قدر از اهمیت بالایی برخوردار است که در قرآن سوره ای به آن اختصاص داده شده و در مورد فضیلت این شب های مبارک می گوید.

به اعتقاد مسلمانان قرآن برای اولین بار در شب قدر از سوی خدا بر محمد (ص) نازل شد. اما نظرات اسلام‌شناسان در مورد معنی این شب در قرآن متفاوت است.

مسلمانان ماه رمضان را مبارک می دانند اما برای ده شب آخر ماه رمضان تبرک بیشتری قائل هستند. به عقیده آنها، شب قدر شب نعمت و رحمت فراوان خدا برای بندگانش در روی زمین است. خداوند متعال گناهان بندگانش را می آمرزد و دعا را قبول می کند. خدا از فرشتگان خواسته تا این فرمان را همان طور که دستور دارند انجام دهند.

چرا به شب قدر «قدر» می گویند؟

در آیات و روایات آمده است که شب قدر به این جهت «قدر» نامیده شده که جمیع مقدرات بندگان در تمام سال در آن شب تعیین می شود. در واقع، در این شب است که مقدرات یک سال انسان ها مشخص می شود، ارزاق و سرآمد عمرها، و امور دیگر در آن شب مبارک تفریق و تبیین می شود.

بعضی نیز گفته اند آن شب را از این جهت شب قدر نامیده اند که دارای قدر و شرافت عظیمی است. گاهی نیز گفته شده است به دلیل این که قرآن با تمام قدر و منزلتش بر حضرت رسول به وسیله فرشته صاحب قدر در این شب نازل شد، شب نوزدهم ماه رمضان را شب قدر می گویند. یا اینکه کسی که آن شب را احیا بدارد صاحب قدر و مقام و منزلت می شود.

شب قدر کدام شب است؟

تردیدی نیست در اینکه لیله القدر در ماه رمضان است، چرا که جمع میان آیات قرآن همین معنی را اقتضا می کند. از یک سو می گوید: قرآن در ماه رمضان نازل شده (بقره: ۱۸۵) و از سوی دیگر می فرماید: در شب قدر نازل گردیده.

ولی در اینکه کدام شب از شب های ماه رمضان است، گفت وگو بسیار است و در این زمینه تفسیرهای بسیاری شده، از جمله شب اول، شب هفدهم، شب نوزدهم، شب بیست و یکم، شب بیست و سوم، شب بیست و هفتم و شب بیست و نهم؛ ولی مشهور و معروف در روایات این است که در دهه آخر ماه رمضان و شب بیست و یکم یا بیست و سوم است، لذا در روایتی می خوانیم که در دهه آخر ماه مبارک پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله تمام شب ها را احیا می داشت و مشغول عبادت بود.

تاریخ شب‌های قدر ۱۴۰۱

شب‌های قدر در تقویم شمسی و قمری به سه شب اشاره شده که این شب‌ها در تقویم سال ۱۴۰۱ این گونه هستند:

• شب اول قدر: روز چهارشنبه ۳۱ فروردین سال ۱۴۰۱ مصادف با شب ۱۹ ماه رمضان ۱۴۴۳ قمری است.
• شب دوم قدر: روز جمعه ۲ اردیبهشت سال ۱۴۰۱ مصادف با شب ۲۱ ماه رمضان ۱۴۴۳ قمری است.
• شب سوم قدر: روز یکشنبه ۴ اردیبهشت سال ۱۴۰۱ مصادف با شب ۲۳ ماه رمضان ۱۴۴۳ قمری است.

اعمال شب‌های قدر

اعمال شب‌های قدر دو نوع است:

• اعمالی که در هر سه شب انجام می‌شود و به اعمال مشترک معروف است.
• اعمالی که مخصوص هر یک از شب‌های نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم ماه رمضان است.

اعمال مشترک

۱) غسل کردن که بهتر است مقارن غروب آفتاب غسل کرده و نماز عشا با غسل خوانده شود.

۲) خواندن ۲ رکعت نماز که در هر رکعت بعد از حمد، هفت مرتبه سوره‌ توحید را خوانده و بعد از نماز هفتاد مرتبه گفته شود: اَستَغفُرِاللهَ وَ اَتوبُ اِلَیهِ.

۳) قرآن مجید را باز کرده و در مقابل خود گذاشته و دعای زیر را بخوانید و بعد از آن حاجت خود را از خدا بخواهید.

۴) مصحف شریف (قرآن کریم) را بر سر گرفته و مناجات زیر را بخوانید و بعد از آن حاجت خود را از خدا بخواهید:

۵) زیارت بارگاه امام‌حسین (ع) و خواندن زیارت آن حضرت:

۶) احیا داشتن (بیدار ماندن و عبادت کردن) در این شب‌ها. در روایات بسیاری از پیامبر(ص) و معصومین(ع) نقل شده است هر کس شب قدر  را احیا کند، گناهان او آمرزیده شود.

۷) فضیلت و پاداش بسیار دارد که صد رکعت نماز خوانده شود و بهتر است که در هر رکعت بعد از سوره‌ی مبارک حمد، ده مرتبه سوره‌ی توحید خوانده شود.

۸) خواندن دعای زیر و طلب بخشش و رحمت از خدا برای گشایش امور مسلمین و خلق خدا:

در این شب‌های مبارک، اعمال زیر نیز سفارش شده است:

1. خواندن ۲ رکعت نماز برای سلامتی امام زمان (عج) و تعجیل در ظهور آن حضرت
2. خواندن ۲ رکعت نماز برای شادی روح همه‌ی درگذشتگان و اسیران خاک و ۲۵ بار گفتن ذکر “اللهم اغفرلی لجمیع المومنین و المومنات و المسلمین و المسلمات”
3. خواندن ۲ رکعت نماز تقدیم به اهل بیت پیامبر (ص) و خواندن دعای توسل
4. خواندن ۲ رکعت نماز حضرت زهرا (س): در رکعت اول بعد از حمد صد مرتبه سوره قدر و در رکعت دوم بعد از حمد صد مرتبه سوره توحید
5. خواندن سوره‌های مبارک دخان و قدر

اعمال شب نوزدهم ماه رمضان

شب نوزدهم رمضان با عظمت آغاز شب هاى قدر است و شب قدر آن شبى است که در طول سال، شبى به خوبی و فضلیت آن یافت نمى شود. عمل در این شب از عمل در طول هزار ماه بهتر است و تقدیر امور سال در این شب صورت می گیرد و فرشتگان و روح که اعظم فرشتگان الهى است، در این شب به اذن پروردگار به زمین فرود می آیند و به محضر امام زمان (عج) مى رسند و آنچه را که براى هر فرد مقدّر شده بر آن حضرت عرضه می دارند.

1. صد مرتبه گفته شود: “اَستَغفُرِاللهَ رَبی وَ اَتوبُ اِلَیه”
2. صد مرتبه گفته شود: “اَللّهُمَّ العَن قَتَلَهَ اَمیرَالمومنینَ”
3. خواندن دعاهای زیر:

اعمال شب بیست و یکم ماه رمضان

۱) خواندن دعای جوشن‌کبیر

۲) خواندن دعای زیر:

اعمال شب بیست و سوم ماه رمضان

1. خواندن سوره‌های مبارک عنکبوت، روم و دخان
2. هزار مرتبه خواندن سوره‌ قدر
3. خواندن دعاهای جوشن‌کبیر، مکارم‌الاخلاق و افتتاح
4.  خواندن دعای فرج

“أَللّهُمَّ کُنْ لِوَلِیِّکَ الْحُجَّهِ بْنِ الْحَسَنْ صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَعَلى آبائِهِ فِی هذِهِ السَّاعَهِ وَفی کُلِّ ساعَه وَلِیّاً وَحافِظاً وَقائِداً وَناصِراً وَدَلِیلاً وَعَیْناً حَتَّى تُسْکِنَهُ أَرْضَکَ طَوْعاً وَتُمَتِّعَهُ فِیها طَوِیلاً َ”

۵.خواندن ۸ رکعت نماز و طلب استغفار و دعا برای خلق خدا