۳ علت ترس از آسانسور

اگرچه آسانسورهراسی به‌عنوان یک فوبیا به رسمیت شناخته نمی‌شود، اما در میان مردم بسیار رایج است. افراد مبتلا به این نوع ترس، راهکار‌های مختلفی برای فرار از آن ابداع می‌کنند که استفاده نکردن از آسانسور، تقریبا هسته اصلی تمامی این راهکارهاست. گروهی که به ناچار مجبور به استفاده از آن می‌شوند، از همراهی نگهبانی که کلید اضطراری به همراه دارد یا دوست و همسری مهربان که در رفت و برگشت آن‌ها را همراهی می‌کند، بهره می‌برند. گروهی فرصت‌های مهم شغلی خود را به‌خاطر موقعیت شرکت استخدام‌کننده در طبقه بیست‌وچندم یک برج از دست می‌دهند و گروهی دیگر، نوع حرفه خود را به‌گونه‌ای انتخاب می‌کنند که آسانسور، جایگاهی در فضای حرفه‌ای آن‌ها نداشته‌باشد. در بیشتر موارد، تنها تصور سوار بر آسانسور شدن می‌تواند در افراد مبتلا به این ترس، وحشت‌زدگی یا حمله عصبی شدید ایجاد کند.

پزشکان معتقدند پاسخ فیزیولوژیک جنگ یا گریز- پاسخی که بدن به کمک آن بر ترس غلبه می‌کند- در افراد آسانسور‌هراس مختل شده‌است. این شکل از ترس که نوعی اختلال اضطرابی است، ریشه در نگرانی از به دام افتادن و ناتوانی در فرار کردن کلاستروفوبیا و آگورافوبیا دارد. افراد مبتلا به این دو نوع ترس، تنها از آسانسور‌های معیوب هراس ندارند، از دچار شدن به حمله عصبی و وحشت‌زدگی شدید درون آسانسور نیز هراس دارند.

 

در چنین شرایطی پاسخ جنگ یا گریز آن‌ها مختل می‌شود، عرق می‌کنند، ضربان قلب و فشار خونشان به‌شدت بالا می‌رود، بیش‌فعال می‌شوند یا از هوش می‌روند؛ نشانه‌های این هراس بی‌شمارند.

گروهی از روانشناسان این دو شکل از هراس را پدیده‌ای ژنتیک و ذاتی می‌دانند و معتقدند مغز انسان به شکلی تکامل یافته‌است که مکان‌های تنگ و بسته را به‌عنوان خطر ارزیابی و درک کند و به این ترتیب، مغز برای نجات جان انسان، نسبت به مکان‌های بسته و تنگ حس ترس در او ایجاد می‌کند. همچنین در مکان‌هایی که فرار از آن‌ها دشوار است نیز مغز واکنشی مشابه نشان می‌دهد. اکتسابی بودن این نوع ترس‌ها نیز توضیح دیگری است که در رابطه با آسانسورهراسی مطرح است؛ ترس‌هایی که در اثر تجربه‌ای در گذشته، مانند گیر افتادن در آسانسور، گم‌شدن در مکانی شلوغ، افتادن در آب بدون داشتن مهارت شنا کردن  یا محبوس شدن درون یک کمد ایجاد شده‌اند.

درمان آسانسورهراسی شدید، به گفته مرکز درمان فوبیا و اضطراب وایت پلینز در نیویورک، کار ساده‌ای نیست و به همین دلیل روانپزشکان این مرکز، درمان رفتاری- شناختی را توصیه می‌کنند. این تکنیک شیوه‌ای برای حساسیت‌زدایی از بیمار به واسطه مواجه‌سازی او با ترس‌اش است تا زمانی که ترس به کل ناپدید شود. یکی از شیوه‌های این سبک درمانی، محبوس کردن بیمار درون اتاقکی تاریک به اندازه کابین تلفن برای دوره‌های زمانی متنوع است تا وقتی که بیمار بر ترس خود غلبه کند.

 

چنین درمانی برای افرادی پیشنهاد می‌شود که ترس از آسانسور زندگی عادی آن‌ها را مختل می‌سازد؛ مثلا باعث از دست رفتن فرصت‌های شغلی آن‌ها یا مانع از ملاقات با اعضای خانواده یا دوستانی می‌شود که در ساختمان‌های مرتفع سکونت دارند. برای نمونه‌های خفیف‌تر آسانسورهراسی، راهکار‌هایی مانند آموزش دیدن درباره امنیت و شکل عملکرد آسانسور‌ها یا چندین ساعت تماشای بالا و پایین آمدن آسانسور‌های شیشه‌ای می‌تواند ترس و اضطراب را تا حد قابل‌توجهی کاهش دهد.

 

همچنین استفاده از ابزار‌هایی که تمرکز فرد را از ترس قرارگرفتن در محیط آسانسور برمی‌دارند، مانند گذاشتن دسته‌کلید یا تعدادی سکه درون جیب و تلاش برای تشخیص دادن آن‌ها از یکدیگر با کمک لمس کردن، یا وارونه شمردن اعداد یا حروف الفبا می‌تواند تأثیرگذار باشد.

 

علت ترس از آسانسور

در بسیاری از افراد، ترس از آسانسور از فوبیای خاص دیگری نشئت می‌گیرد که فرد به آن مبتلاست، اما به‌تنهایی خود را نشان می‌دهد؛ به این معنا که شاید فکر کنید فقط از سوار شدن به آسانسور می‌ترسید، اما این ترس در یک فوبیای دیگر ریشه دارد. ترس از آسانسور، مثل سایر انواع فوبیا می‌تواند از معمولی تا شدید باشد.

۱. تنگناهراسی یا کلاستروفوبیا

کلاستروفوبیا به‌معنای ترس از محیط‌های بسته است. کابین کوچک و بستۀ آسانسور ممکن است باعث بروز واکنش‌های مربوط به تنگناهراسی شود.

۲. انزواطلبی یا آگورافوبیا

ترس از گرفتار شدن در وضعیتی است که فرار از آن مشکل یا غیرممکن باشد. افراد مبتلا به انزواطلبی معمولا از شلوغی دوری می‌کنند و بسیاری از این افراد هیچ مشکلی با آسانسور ندارند. بااین‌همه، چون فرار از شلوغی در آسانسور ممکن نیست، اکثر مبتلایان به انزواطلبی ترجیح می‌دهند که از آسانسور استفاده نکنند.

۳. تجارب گذشته

حقایقی دربارۀ امنیت آسانسور

مثل بسیاری از کارهایی که در زندگی انجام می‌دهیم، در استفاده از آسانسور هم ممکن است احتمال خطر ناچیزی وجود داشته باشد. بسیاری از مردم تصور اشتباهی از نحوۀ کار آسانسور دارند.

روش کار آسانسور

الیجاه اوتیس در سال ۱۸۵۳ با ابداع سیستم ترمز، انقلابی در صنعت آسانسور به پا کرد. این سیستم برای مواقعی طراحی شده بود که طناب بالابرندۀ آسانسور دچار مشکل می‌شد. بعد از این ابداع، با پیشرفت‌ تکنولوژی و قوانین امنیتیِ وضع‌شده، امنیت آسانسورها به‌طور چشمگیری افزایش یافت.

امروزه آسانسورها با مجموعه‌ای از کابل‌ها پشتیبانی می‌شوند. هریک از این کابل‌ها به‌تنهایی قدرتِ نگه‌ داشتن یک ماشین پر از بار را دارند. درهای بیرونی آسانسور تا زمانی که کابین در محل اصلی خود مستقر نشود، باز نمی‌شوند و این سیستمْ خطر سقوط در چاه آسانسور را به حداقل می‌رساند. سیستم‌های کنترل سرعت و هدایت‌کننده، با نهایت دقت، آسانسور را به‌سمت مقصد موردنظر هدایت می‌کنند.

آسانسورهای مدرن «اتاق امن» نام گرفته‌اند، چون در مواقعی که سیستم آسانسور با مشکل مواجه شود، کابین آسانسور از هر لحاظ، امن‌ترین مکان است. کابین آسانسور به تلفن و سیستم هشدار اضطراری مجهز است تا در شرایط خاص، سرنشینان آسانسور بتوانند درخواست کمک کنند. سیستم تهویۀ هوا در داخل کابین‌ها، مشکل کمبود اکسیژن را در توقف‌‌های طولانی برطرف می‌کند.

حوادث مربوط به آسانسور

نکات ایمنی

وقوع برخی اتفاقاتِ خطرساز در وسیله‌هایی مثل آسانسور اجتناب‌ناپذیر است. ازاین‌رو، «سازمان ایمنی آسانسور و پله‌برقی» (EESF) لیستی از تدابیر برای ایمنی کسانی وضع کرده است که از این وسایل استفاده می‌کنند. برخی از مواردی که در این لیست تدابیر ایمنی آمده، به شرح زیر است:

• برای باز نگه داشتن درِ آسانسور به‌جای هل دادن درها، از کلید مخصوص باز کردنِ در استفاده کنید؛
• مراقب باشید که کیف یا لباس‌تان هنگام بسته شدن درها، لای درِ آسانسور گیر نکند؛
• در مواقع اضطراری، داخل کابین آسانسور بمانید؛
• درصورتی‌که آتش‌سوزی در ساختمان رخ داد، از پله‌ها به‌جای آسانسور استفاده کنید.

 

غلبه بر ترس از آسانسور