چرا رنگ پوست برخی فرزندان با پدر و مادرشان فرق می‌کند؟

چرا گاهی ژن‌ها متفاوت اند؟

رنگ چشم، پوست و مو‌ها و همینطور دیگر جزئیات ظاهری مان را ژن‌های ما تعیین می‌کنند. مثلاً تو رفته بودن یا بیرون زده بودن ناف، صاف یا فر بودن موها، انعطاف پذیری بالای انگشت شست و چسبیده یا جدا بودن لاله گوش ها. این ژن‌ها قد ما و مستعد بودن مان در ابتلا به بیماری‌ها را تعیین می‌کنند و آینده‌ی ما را مشخص می‌سازند.

اما گاهی ژن‌ها یکباره رفتار متفاوتی در پیش می‌گیرند. مثلاً زمانی بدن انسان می‌توانست ویتامین سی تولید کند، اما انسان‌ها این قابلیت را از دست دادند و همین امر تغییر بزرگی در روند تکامل انسان ایجاد کرد؛ و مواردی هست که می‌توان اثر ژن‌ها را به وضوح دید، وقت‌هایی که فرزند یک زوج ظاهر کاملاً متفاوتی از والدینش پیدا می‌کند. متخصصان ژنتیک، محققان و دیگر کارشناسان عمدتاً ۳ دلیل برای این موضوع مطرح می‌کنند.

اول آنکه، یک جهش ژنتیکی خاص رخ داده

ژن‌ها گاهی دچار جهش می‌شوند. آن‌ها بدون دلیل خاصی تغییر می‌کنند و می‌توانند یک مجموعه ویژگی کاملاً جدید در نسل‌های آتی ایجاد کنند – یا حتی نکنند. این بدان معنی است که آن‌ها می‌توانند در یک نسل ظاهر شوند و در نسل بعدی ناپدید.

ما بعضی جهش‌های ژنتیکی را می‌شناسیم، مثل دیس تیکیازیس (Distichiasis) که باعث می‌شود فرد در بالا و پایین چشم خود، به جای یک ردیف مژه، دو ردیف مژه داشته باشد و درنتیجه از مژه‌ها پُری برخوردار شود. یک نوع جهش دیگر هتروکرومیا (Heterochromia) است که باعث می‌شود چشم‌های فرد دو رنگ متفاوت داشته باشند. گاهی هم بروز جهش‌های مشابه در ژن‌های تعیین کننده‌ی رنگ پوست می‌تواند باعث تولد فرزندی با رنگ پوست روشن از زوجی با رنگ پوستی تیره‌تر شود. عکس این موضوع هم ممکن است.
‌
می‌تواند کار ژنی باشد که مدت طولانی‌ای نهفته بوده

ظاهر فرزند را اینکه ترکیب ژن‌ها چگونه پیش برود تعیین می‌کند. رنگ پوست یک شخص ترکیبی است از رنگی که ۱۱ ژن مختلف به پوست می‌دهند. این ژن‌ها میزان ملانین تولیدی در پوست را کنترل می‌کنند.

ملانین هم ۲ نوع است: یوملانین و فئوملانین. این ژن‌ها هستند که تعیین می‌کنند پوست شما بیشتر یوملانین داشته باشد یا فئوملانین. یوملانین پوست را تیره‌تر می‌کند. فئوملانین هم پوست را روشن‌تر و کک مکی می‌کند.

در صورت تولد نوزادی با پوست روشن از پدر و مادری با رنگ پوستی تیره تر، پزشکان این نظریه را مطرح می‌کنند که احتمالاً پدر و مادر حامل ژن رنگ پوست روشن بودند. این ژن‌ها احتمالاً هم در پدر و هم در مادر نهفته بودند، اما در فرزند آن‌ها بروز می‌یابند. عکس این حالت هم دیده شده است، چون گاهی از زوج‌های سفیدپوست اروپایی فرزندانی با رنگ پوست تیره متولد می‌شود. ژن‌ها گاهی تصمیم می‌گیرند نمایان شوند و گاهی هم نهفته می‌شوند. جامعه‌ی علمی هنوز در تلاش است تا متوجه شود اصلاً چه چیزی باعث این تغییرات می‌شود.

یک عامل دیگر می‌تواند زالی شدید باشد

آلبینیسم یا زالی می‌تواند یک دلیل دیگر تفاوت آشکار میان رنگ پوست فرزند و والدین باشد. در آلبینیسم پوست آنقدری که نژاد فرد می‌طلبد ملانین تولید نمی‌کند، اتفاقی به شکل ژنتیکی رخ می‌دهد.

آلبینیسم می‌تواند به صورت موضعی باشد و لکه‌هایی روی پوست ایجاد کند، یا می‌تواند به صورت کامل باشد و پوست فرزند را بسیار رنگ پریده کند، حتی اگر پدر و مادر پوستی با رنگ تیره داشته باشند. در تعدادی از کشور‌های آفریقایی باور‌هایی خرافی درباره‌ی زال‌ها وجود دارد و متأسفانه آن‌ها گاهی از خانواده‌ی خود طرد می‌شوند.

رنگ پوست پدر یا مادر متفاوت است یا فرزند حاصل وقوع اشتباهی در لقاح مصنوعی است

گاهی صرفاً به خاطر متفاوت بودن رنگ پوست پدر یا مادر است. در صورت روشن بودن پوست پدر، مادری که رنگ پوست تیره تری دارد می‌تواند فرزندی با رنگ پوست روشن به دنیا آورد و برعکس. مثل زندیا، بازیگر مشهور هالیوودی، که پدرش از اصلیتی آفریقایی – آمریکایی برخوردار است و مادرش اصلیت اروپایی ترکیبی دارد. اگر پدر یا مادر فرزند معلوم باشد، متفاوت بودن رنگ پوست فرزند تعجب برانگیز نمی‌شود.

اما درمواردی که پدر فرزند نامعلوم است، گاهی اشتباهی در انجام لقاح مصنوعی رخ داده است. یک زوج سیاهپوست که قصد دارند با روش لقاح مصنوعی صاحب فرزند شوند، ممکن است به دنبال اهداکننده‌ای با اصلیت آفریقایی باشند، اما در این میان اشتباهاتی هم رخ می‌دهد که منجر به شکل گیری فرزندی از نژادی دیگری می‌شود.

یک دلیل واضح آن فرزندخواندگی است

یک دلیل بسیار واضح این موضوع، بحث فرزندخواندگی است. مثل خانواده‌ی چند نژادی آنجلینا جولی و فرزندانی که از همسر سابق خود، برد پیت دارد. یکی از آن‌ها مدوکس است که از کامبوج به فرزند خواندگی گرفته شد و زاهارا که از اتیوپی او را به فرزندخواندگی گرفتند. اولین فرزند بیولوژیک جولی و پیت، یعنی شایلو در سال ۲۰۰۶ به دنیا آمد و سپس آن‌ها پاکس را از ویتنام به سرپرستی گرفتند. در نهایت نیز این زوج صاحب یک دوقلو یعنی ویوین و ناکس شدند که در سال ۲۰۰۸ به دنیا آمدند.

ماجرای انماچی

وقتی بن و آنجلا ایگبورو برای تولد اولین فرزندشان به بیمارستان رفتند با یک غافلگیری رو به رو شدند. این زوج اهل نیجریه و از نژاد آفریقایی هستند، اما دختر آن‌ها پوستی به روشنی یک اروپایی، با مو‌هایی بلوند و چشمانی آبی رنگ دارد.

پزشکان ۳ دلیل احتمالی برای این مورد مطرح کردند. پوست روشن و چشم‌های آبی رنگ او می‌تواند به دلیل نوعی آلبینیسم یا زالی، ژن‌های نهفته یا حتی یک جهش ژنتیکی ناشناخته باشد. خوشبختانه پدر و مادر انماچی اعلام کردند که آن‌ها او را به همان اندازه‌ی فرزندان دیگرشان که از رنگ پوست تیره تری برخوردارند، دوست دارند.