چرا قهوه باعث کار کردن شکم می‌شود؟

به رغم شهرت این نوشیدنی، تحقیقات زیادی در این زمینه انجام نشده است که چرا قهوه ظرف چند دقیقه بسیاری از افراد را روانه‌ی سرویس بهداشتی می‌کند. به عقیده‌ی دکتر کایل استالر از بیمارستان عمومی ماساچوست، در مورد قهوه و کار کردن شکم، نیاز پزشکی وجود نداشته که درخور تحقیقات جدی باشد. شاید هم مورد واضحی بوده است به این معنا که برای دانستن اینکه قهوه باعث تحریک حرکات روده می‌شود نیازی به انجام مطالعات متعدد نبوده است چون نوشیدن آن بخشی از زندگی روزانه‌ی بیشتر افراد است.

به گزارش فرادید؛ طبق نتایج تحقیقات، نوشیدن قهوه در تحریک حرکات روده موثرتر از آب گرم است، در صورتی که آب بخش جدایی‌ناپذیر هضم طبیعی است و مقادیر زیادی از آن روزانه توسط دستگاه گوارش از بدن خارج شده و دوباره جذب می‌شود. البته این یافته به این معنا نیست که آب کافی برای سلامت کلی ما ضروری نیست چون حدود 60 درصد بدن ما از آب تشکیل شده است!

در مطالعاتی که تاکنون انجام شده به نظر می‌رسد کافئین داشتن یا نداشتن قهوه مهم نبوده است. البته در برخی موارد علاوه بر کافئین، ترکیبات قهوه ممکن است دلیل کار کردن ناگهانی شکم باشد. نام و نشان این ترکیبات و چگونگیِ تعامل آن‌ها با دستگاه گوارش هنوز تا حد زیادی ناشناخته مانده است، اما در ادامه آنچه را که محققان تاکنون کشف کرده‌اند می‌خوانید.

قهوه ممکن است سبب انقباضات روده‌ی بزرگ شود

روده‌ی بزرگ برای عمل دفع سه نوع انقباض را تجربه می‌کند که همگی با هم کار می‌کنند تا در نهایت مدفوع را تخلیه کنند. وقوع، زمان‌بندی و تکرار این انقباض‌ها متاثر از عوامل عضلانی، عصبی و شیمیایی است. براساس تحقیقات محدود موجود، قهوه ممکن است ظرف چند دقیقه فعالیت حرکتی روده‌ی بزرگ را تحریک کند. در مطالعه‌ای که سال ۱۹۹۸ انجام شد ۱۲ فرد سالم پذیرفتند پروب حسگر را داخل روده‌ی بزرگ آن‌ها قرار دهند. شرکت‌کنندگانِ این تحقیق روز بعد طی یک دوره‌ی ۱۰ ساعته قهوه‌ی گرم، قهوه‌ی بدون کافئین، آب یا غذا را با ترتیب تصادفی خوردند. در قیاس با آب، هر دو نوعِ قهوه و غذا سبب فشار و انقباض‌های بیشتر روده شد. قهوه‌ی کافئین‌دار در تحریک فعالیت حرکتی روده‌ی بزرگ ۶۰ درصد موثرتر از آب و ۲۳ درصد موثرتر از قهوه‌ی بدون کافئین بود.

به گفته‌ی شرکت‌کنندگان متعددِ یک تحقیق دیگر که در همین زمینه انجام شد، نوشیدن قهوه نیاز آن‌ها را به دفع مدفوع تشدید کرد. فعالیت روده‌ی بزرگ آن‌ها ظرف چهار دقیقه پس از نوشیدن قهوه‌ی سیاه شیرین نشده افزایش یافت، تاثیری که حداقل ۳۰ دقیقه دوام داشت.

به گفته‌ی استالر این نتایج احتمالاً به این معناست که قهوه مستقیماً با پوشش روده‌ی بزرگ در تماس نیست بلکه از طریق مکانیسم وابسته به معده و روده‌ی بزرگ بر آن اثر می‌گذارد به این معنا که قهوه در تماس با پوشش معده سبب تحریک یک سیستم عصبی یا واکنش هورمونی می‌شود که روده را به انقباض وامی‌دارد. انقباض‌های روده‌ی بزرگ مدفوع را در روده‌ی بزرگ به سمت مقعد به حرکت انداخته و آنجاست که شما نیاز شدید به دفع آن پیدا می‌کنید. ملانوئید‌ها یعنی ترکیباتی که حین برشته‌کاری قهوه شکل می‌گیرند فیبر غذایی دارند که برای هضم غذا و جلوگیری از یبوست مفید است.

قهوه ممکن است بر هورمون‌ها و اسید معده اثر بگذارد

قهوه به ظاهر محرکِ آزادسازیِ هورمون گاسترین است که سبب تحریک ترشح اسید معده می‌شود. اسید معده به هضم غذا کمک می‌کند و احتمالاً فعالیت روده‌ی بزرگ را سرعت می‌بخشد. سال ۱۹۸۶ محققان کشف کردند نوشیدن قهوه‌ی کافیئن‌دار یا بدون کافئین به سرعت و به طور قابل‌توجهی بر سطوح گاسترین اثر می‌گذارد.

در تحقیقی که سال ۲۰۰۹ انجام شد، پس از ناشتای شبانه به مردان غذا به همراه قهوه‌ی سیاه یا غذا به تنهایی داده شد. نوشیدن قهوه به طور قابل‌توجهی زمان خروج غذا از معده و ورود آن به روده‌ی کوچک بعد از وعده‌های غذایی را سرعت بخشید. استالر عقیده دارد برخی ترکیبات موجود در قهوه ممکن است با گیرنده‌های اُپیوئید در دستگاه گوارش برهم‌کنش داشته باشند که این برهم‌کنش بر عملکرد روده اثر می‌گذارد.

لبنیات و سلامت دستگاه گوارش

اگر شما عدم‌تحمل لاکتوز دارید، اما همچنان از خوردن قهوه با شیر و خامه لذت می‌برید، شاید خامه مقصر نیاز ناگهانی شما به مدفوع کردن باشد. یک راه پی بردن به دلیل بروز این نیاز ناگهانی اینست که تا چند روز قهوه را بدون خامه یا شیر بنوشید تا ببنید تغییری ایجاد می‌شود یا نه.

به نظر استالر اگر دچار یبوست شوید، نوشیدن قهوه برای رفع این مشکل منطقی به نظر می‌رسد، اما اگر یبوست شما تکرارشونده است به جای اتکاء به قهوه با پزشک مشورت کنید. کسانی که مستعد اسهال هستند یا به صورت ناگهانی مزاجشان کار می‌کند، شاید از این به بعد قهوه را عامل این نیاز مبرم بدانند.

بزرگسالان آمریکایی به طور متوسط روزانه تنها ۱۲ تا ۱۴ گرم فیبر مصرف می‌کنند در حالی که دستورالعمل غذایی ۲۰۲۵-۲۰۲۰ روزانه ۲۵ تا ۳۰ گرم فیبر را برای بزرگسالان آمریکا توصیه کرده است. به توصیه پزشکان باید رفته‌رفته میزان مصرف فیبر غذایی‌تان را با میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، لوبیا، آجیل و دانه‌ها افزایش دهید.