چگونه در برابر کودکان خشم خود را کنترل کنیم؟
خشم یک احساس طبیعی است که همه‌ی انسان‌ها تجربه می‌کنند. گاهی اوقات، عصبانیت می‌تواند چیز خوبی باشد. به‌عنوان مثال، عصبانیت به شما این توان را می‌دهد که کاری را انجام دهید یا از چیزی که به آن اعتقاد دارید، دفاع کنید. اما عصبانیت کنترل نشده‌ی والدین می‌تواند روی کودکان اثرات منفی جدی داشته باشد و سلامت روانی، عاطفی و جسمی آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. به همین دلیل، صبور بودن و کنترل خشم در برابر کودکان مهم است
دلایل مختلفی وجود دارند که باعث خشم والدین می‌شوند. احساس خستگی، داشتن مسؤولیت‌های فراوان و توجه به نیازهای کودک همگی از عواملی هستند که می‌توانند صبر و تحمل افراد را تحت تأثیر قرار داده و آن‌ها را عصبانی کنند.
وقتی شخص در هنگام عصبانیت کنترل خود را از دست می‌دهد، ممکن است با دیگران درگیر شود، حرف‌های ناخوشایند بزند یا کارهای آسیب‌زا انجام دهد. خوشبختانه، با استفاده از روش‌های مختلف می‌توان به افراد کمک کرد تا خشم خود را مدیریت کنند و به محرک‌ها با آرامش بیشتری پاسخ دهند.
خشم والدین چه تأثیری بر کودکان دارد؟
خشم و عصبانیت والدین می‌تواند تأثیرات شدیدی بر کودکان داشته باشد. گاهی اوقات، والدین خشم خود را با از کوره در رفتن، فریاد زدن یا آزار جسمی، کلامی و عاطفی ابراز می‌کنند. کودکان برای رشد و تکامل به احساس امنیت و آرامش نیاز دارند. بنابراین، فریاد زدن بر سر آن‌ها یا درگیری با آن‌ها برای سلامت جسم و روان‌شان مضر است.
اگر والدین با راه‌های کنترل خشم در برابر کودکان آشنا نباشند، احتمال دارد کودک دچار استرس شود و رشد مغز او تحت تأثیر قرار بگیرد. بزرگ شدن در کنار والدینی که همیشه خشمگین هستند، یک عامل خطر برای ابتلا به بیماری روانی در دوران بزرگسالی محسوب می‌شود.
ممکن است خشم والدین به آزار کلامی یا عاطفی کودک منجر شود. بدرفتاری فقط جسمی نیست. کلمات می‌توانند باعث زخم‌های عمیق و آسیب‌های پایدار شوند. اگر یکی از والدین از روی عصبانیت به کودک حرف‌های ناخوشایند و آزاردهنده بگوید، ممکن است کودک خود را مقصر بداند و به همین دلیل احساس بی‌ارزشی کند.
این احتمال وجود دارد که کودکان نسبت به والدین عصبانی خود با رفتار منفی، بی‌ادبی یا پرخاشگری واکنش نشان دهند. همچنین ممکن است کودکان بیمار شوند، از دیگران کناره‌گیری کنند یا در خوابیدن مشکل داشته باشند.
اگر عصبانیت به خشونت فیزیکی تبدیل شود، می‌تواند به کودک آسیب جدی وارد کند. تکان دادن، کتک زدن یا پرتاب کردن کودکان کم سن و سال ممکن است به آسیب شدید و حتی مرگ منجر شود. تنبیه‌ی بدنی کودک هم می‌تواند در مراحل بعدی زندگی تأثیر منفی روی او بگذارد و احتمالاً باعث بروز مشکلات زیر شود:
- رفتار ضداجتماعی
- پرخاشگری
- عزت نفس پایین
- مشکلات مربوط به سلامت روان
- روابط منفی
یک مطالعه روی ۳۵۰ بزرگسال بی‌خانمان که سن آن‌ها ۵۰ سال و بالاتر بود نشان داد که بین ناملایمات دوران کودکی، از جمله آزار جسمی و کلامی، و مشکلات سلامت روان ارتباط وجود دارد. در سایر تحقیقات هم مشاهده شده که تجارب ناخوشایند دوران کودکی (ACE) مانند سوء استفاده و آزار کلامی با بیماری‌های دردناک مثل آرتریت، سردردهای شدید و درد مزمن مرتبط است.
چرا والدین از فرزندان خود عصبانی می‌شوند؟
والدین به دلایل مختلف در ارتباط با فرزندان خود خشم را تجربه کنند. معمولاً والدین مسؤولیت های مهمی را بر عهده دارند، از جمله:
- مراقبت از اعضای خانواده
- کار کردن
- مدیریت امور مالی خانوار
- انجام کارهای خانه
- رسیدگی به کارهای روزمره در بیرون از منزل
تربیت فرزندان کار بزرگ و مهمی بوده و مستلزم ایجاد تعادل بین وظایف و فعالیت‌های مختلف است. این وظایف و مسؤولیت‌ها ممکن است والدین را دچار استرس کند و باعث شود که صبر و شکیبایی خود را از دست داده و عصبانی شوند.
همچنین احتمال دارد کودکان آن‌طور که والدین می‌خواهند عمل نکنند یا با والدین و سایر افراد رفتار گستاخانه‌ای داشته باشند. این رفتارها می‌تواند باعث خشم والدین شود. گاهی اوقات هم چون انجام یک کار خاص بیش از حد طول می‌کشد، والدین عصبانی می‌شوند.
ممکن است والدین به دلیل رفتارها یا صحبت‌های همسر و سایر بزرگسالان خانواده احساس خشم کنند. برای مثال، ممکن است با آن‌ها در مورد شیوه‌های فرزندپروری، نظم و انضباط یا کارهای خانه اختلاف نظر داشته باشند. علاوه بر این، استرس مربوط به کار، بی‌خوابی، خستگی، بیماری جسمی یا روانی و مشکلات مالی هم باعث می‌شود والدین تحت فشار قرار گرفته و احساس ناامیدی یا عصبانیت کنند. درنتیجه، هنگام پاسخ به نیازهای کودک به سختی می‌توانند صبر و آرامش خود را حفظ کنند.
بعضی از مادران پس از به دنیا آمدن کودک خشم پس از زایمان را تجربه می‌کنند که از طیف وسیعی از عوامل مانند نوسانات هورمونی و کمبود خواب ناشی می‌شود.
چه تکنیک‌هایی برای کنترل خشم در برابر کودکان وجود دارد؟
یکی از اولین گام‌هایی که باید برای کنترل خشم برداشته شود، شناخت نشانه‌های خشم است که می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- احساس آشفتگی، عصبانیت، بدخلقی یا تنش
- انقباض یا فشرده شدن عضلات، از جمله عضلات فک، شانه‌ها یا دست‌ها
- تپش قلب
- سفت شدن معده
- تنفس سریع‌تر
- تعریق
- داشتن افکار منفی
وقتی علائم خشم را تشخیص دادید، می‌توانید برای آرام شدن خود و جلوگیری از ابراز خشم نسبت به فرزندان‌تان اقدامات مؤثرتری انجام دهید. این راهکارها عبارتند از:
- به کودک توضیح دهید که احساس عصبانیت می‌کنید و برای آرام شدن باید چند دقیقه تنها باشید.
- روی تنفس طولانی و عمیق تمرکز کرده و این کار را تا زمانی که احساس آرامش کنید، ادامه دهید.
- به آرامی تا ۱۰ بشمارید و این کار را تا زمانی که آرام‌تر شوید، تکرار کنید.
در صورت امکان فرزندتان را در مکان امنی گذاشته و از روش‌های زیر برای ایجاد آرامش کمک بگیرید:
- دوش گرفتن با آب گرم برای آرامش بدن
- بیرون رفتن و تنفس در هوای تازه
- تنفس عمیق، مدیتیشن یا تمرین ذهن آگاهی
- پیدا کردن یک فضای آرام برای تنها بودن
- ورزش کردن یا انجام فعالیت‌های بدنی، مانند دویدن یا باغبانی
- انجام فعالیتی که به نظر شما آرامش‌بخش است، مانند نقاشی کردن، گوش دادن به موسیقی یا خواندن کتاب و مجله
وقتی احساس آرامش کردید، به موقعیتی که باعث خشم و عصبانیت شما شده، فکر کنید و بررسی کنید که آیا راه حلی برای رفع آن یا راهکاری برای مقابله با آن وجود دارد یا خیر. ممکن است میزان کارآیی تکنیک‌ها برای افراد مختلف، متفاوت باشد. پس بهتر است استراتژی‌های مختلف را امتحان کنید تا بفهمید چه چیزی برای شما کارآیی بیشتری دارد.
مدیریت سایر احساسات مرتبط
ممکن است والدین در کنار خشم احساسات دیگری را هم تجربه کنند. به‌عنوان مثال، به دلیل از کوره در رفتن احساس گناه یا شرم داشته باشند. در این شرایط احتمالاً برقراری ارتباط با افرادی که با چالش‌های مشابه روبه‌رو هستند، می‌تواند مفید باشد. صحبت کردن با دیگران در یک فضای امن و بدون قضاوت ممکن است به افراد در مدیریت احساسات کمک کند. از سوی دیگر، گام برداشتن در جهت مدیریت خشم می‌تواند در کنترل احساس گناه یا سایر احساسات ناخوشایند مؤثر باشد.
توصیه می‌شود که محرک‌های خشم خود و تمامی اقداماتی را که می‌توانید برای مدیریت واکنش‌تان نسبت به این محرک‌ها انجام دهید، یادداشت کنید. شفقت به خود را تمرین کنید و به بررسی عواملی مانند کم‌خوابی یا استرس کاری بپردازید که می‌توانند تا حد زیادی بر احساسات شما تأثیر بگذارند.
اگر از دست فرزندان خود عصبانی هستید، می‌توانید با آن‌ها درباره‌ی این موضوع صحبت کرده و توضیح دهید که چرا احساس عصبانیت می‌کنید. برای اینکه از کوره در رفته‌اید، عذرخواهی کنید. خشم یک احساس طبیعی است که همیشه منفی محسوب نمی‌شود؛ بلکه نحوه‌ی ابراز آن است که اهمیت دارد.
اجازه دهید کودکان با راهکارهای مناسب کنترل خشم آشنا شوند. با این کار کودکان می‌توانند روش‌های مثبت برای مقابله با خشم را بیاموزند. اگر بتوانید با روش‌های مثبت و سالم خشم خود را مدیریت کنید، این شانس را دارید که الگوی خوبی برای فرزندان‌تان باشید. به‌عنوان مثال، وقتی به جای داد و فریاد چند نفس عمیق می‌کشید یا از محل دور می‌شوید، به فرزندان خود نشان می‌دهید که چگونه رفتار کنند.
چه زمانی مراجعه به متخصص توصیه می‌شود؟
شما به فرزندان خود عشق می‌ورزید؛ با این حال، مراقبت از آن‌ها می‌تواند خسته‌کننده و حتی ترسناک باشد. مهم نیست که چقدر در طول روز ناراحت یا عصبانی می‌شوید، آنچه که اهمیت دارد نحوه‌ی کنترل خشم در برابر کودکان است. مدیریت خشم به شما کمک می‌کند که با فرزندتان به شیوه‌ی سالم و سازنده رفتار کنید و در مورد نحوه‌ی برخورد با موقعیت‌های چالش‌برانگیز و حل تعارض‌ها الگوی خوبی برای او باشید.
اگر علیرغم تلاشی که انجام می‌دهید در کنترل خشم خود ناموفق هستید، لازم است با یک متخصص صحبت کنید. طیف وسیعی از گروه‌های حمایتی و کلاس‌های مدیریت خشم، از جمله گزینه‌های آنلاین، وجود دارد که می‌توانید برای یادگیری راهکارهای کنترل خشم در برابر کودکان از آن‌ها استفاده کنید. متخصصان سلامت روان به شما مهارت‌های مورد نیاز برای برقراری ارتباط بهتر با کودکان را آموزش می‌دهند. همچنین می‌توانند به شما در تغییر الگوهای تفکر منفی کمک کنند.
کلام پایانی
والدین ممکن است به دلایل مختلف خشم و عصبانیت را تجربه کنند. خشم یک احساس طبیعی است، اما ابراز منفی آن می‌تواند اثرات جدی و مخربی روی کودکان داشته باشد. خشم والدین می‌تواند سلامت روحی و جسمی کودک را تحت تأثیر قرار دهد که ممکن است این اثرات تا دوران بزرگسالی ادامه یابد. به همین دلیل، یادگیری تکنیک‌ها و استراتژی‌های کنترل خشم در برابر کودکان ضروری است.
کودکان باید در کنار والدین‌شان احساس امنیت کنند. وقتی از کوره در می‌روید، ممکن است فرزندتان ترسیده و چیزهای مهمی را از شما پنهان کند تا عصبانی نشوید. اگر برای کنترل خشم خود تلاش می‌کنید، می‌توانید برای دریافت کمک با یک متخصص تماس بگیرید یا از کلاس‌های حضوری و آنلاین مدیریت خشم استفاده کنید. وقتی به‌عنوان پدر یا مادر یاد می‌گیرید که چگونه خشم خود را به شیوه‌ی سالم مدیریت کنید، می‌توانید به فرزندان‌تان هم نحوه‌ی کنترل خشم را آموزش دهید.
