روزه‌داری چطور باعث پیشرفت تحصیلی می‌شود؟
تحقیقات در مورد تأثیر ماه رمضان نشان می‌دهد که رعایت دقیق فریضه‌های ماه مبارک رمضان می‌تواند عملکرد تحصیلی دانش آموزان را تقویت کند.
به نظر می‌رسد این یافته‌ها با این نگرانی مقابله می‌کند که الگوهای خواب مختل شده و کمبود غذا یا نوشیدنی از سحر تا غروب آفتاب در طول ماه مبارک رمضان می‌تواند برای سلامتی مضر باشد. «اریک هورنونگ»، نویسنده اصلی این مطالعه و استاد تاریخ اقتصادی دانشگاه «کلن»، نتایج این تحلیل تجربی را برای نشریه The National فاش کرده است – و می گوید که وی نیز از این نتایج شگفت زده شده است.
پروفسور هورنونگ می گوید: من و همکارانم علاقه مند بودیم که رابطه میان دین و آموزش را بهتر درک کنیم. به همین منظور می خواستم متوجه شویم که آیا می‌توانیم یک جنبه خاص از دینداری را مطالعه کنیم که در آن مردم از قوانین بسیار خاصی پیروی می‌کنند (مانند روزه داری ماه رمضان) که تاکنون نسبتا مضر توصیف شده است و مشاهده کنیم که این قوانین چگونه بر نتایج آموزشی دانش‌آموزان به ویژه دانش آموزانی که در دوره نوجوانی بسر می برند، تاثیر می گذارد.
وی افزود: ما با شگفتی متوجه شدیم که رعایت فریضه‌های ماه رمضان تأثیرات مثبتی بر عملکرد دانش‌آموزان در آزمون‌های بعد از ماه مبارک دارد. نتایج اصلی این مطالعه که توسط تیم پروفسور هورنونگ ارائه شد به طور کامل با نتایج مطالعات قبلی متناقض است و نشان می دهد که مشارکت بیشتر در فریضه های ماه مبارک رمضان، مزایای آموزشی و تحصیلی بیشتری به دنبال دارد.
محققان برای این تحقیق از داده های حدود ۳۰ سال مطالعات بین‌المللی ریاضیات و علوم «تیمس» (Timss) و برنامه ارزیابی دانش‌آموزان بین‌المللی «پیزا» (Pisa) استفاده کردند. حدود ۵۰ کشور در این مطالعه مورد ارزیابی قرار گرفت و خلاصه ای از این مطالعه در نشریه اینترنتی voxeu.org منتشر شده است.
ارزیابی تیمس در سال ۲۰۱۹ از دانش‌آموزان کلاس هشتم نشان داد که نمرات آزمون ریاضی و علوم دانش آموزان کشورهای دارای اکثریت مسلمان نسبت به نمرات دانش آموزان کشورهای با اکثریت مسیحی به مراتب پایین تر بود.شکاف‌های آموزشی مشابهی میان دانش آموزان مسلمانان و غیرمسلمانان حتی زمانی که آنها در یک کشور و تحت یک محیط سازمانی زندگی می‌کنند، نیز دیده می‌شود.
اما محققان متوجه شدند که این شکاف های آموزشی در دوره های روزه داری کاهش می یافت. محققان با تجزیه و تحلیل مطالعه تیمس متوجه شدند که نمرات آزمون های ریاضی و علوم دانش آموزانی مسلمان بعد از ماه رمضان تا حدود ۱۱ درصد بهبود یافت؛ این در حالی است که چنین اثری در کشورهای غیر اسلامی مشاهده نشد.
با این حال، پروفسور هورنونگ گفت ، باید توجه داشت که دانش آموزان به خاطر روزه گرفتن زرنگ‌تر نمی‌شوند. در واقع، این مطالعه نشان می‌دهد که بهبود وضعیت تحصیلی دانش آموزان بعد از ماه رمضان نه به دلیل مصرف نکردن نوشیدنی و غذاست بلکه به دلیل افزایش تعاملات و مشارکت بیشتر در مراسم مذهبی صورت می گیرد.
پروفسور هورنونگ گفت: می دانیم که مشارکت بیشتر در مراسم مذهبی با چیزی که آن را سرمایه اجتماعی می نامیم، مرتبط است. و این اساساً به این معنی است که شما دوستان بیشتری دارید، دایره دوستان بیشتری پیدا می کنید و درگیر فعالیت های بیشتری می شوید.
افرادی که به مسجد می روند با افرادی در تماس قرار می‌گیرند که اگر به مسجد نمی رفتند آنها را ملاقات نمی‌کردند. این فراوانی سرمایه اجتماعی به نوبه خود باعث ایجاد سرمایه انسانی می شود. به عبارت دیگر، اختلاط با طیف وسیعی از افراد منجر به توسعه مهارت‌های غیرشناختی و شخصیتی مرتبط با عملکرد تحصیلی بالاتر، مانند نظم، انگیزه و روتین می‌شود. نهادهای مذهبی به طور موثر به عنوان بوته ای برای ایجاد سرمایه اجتماعی عمل می کنند.
نتیجه اینکه اگر اختلاط با افراد در محیط های مذهبی منجر به ایجاد سرمایه اجتماعی شود، در این صورت هر چه این اختلاط بیشتر باشد، سرمایه اجتماعی بیشتری ایجاد می شود. پروفسور هورنونگ تاکید می کند که این اثر محدود به افرادی است که در سنین شکل گیری و به ویژه در سنین ۱۵ تا ۲۰ سالگی قرار دارند.
