از کجا بفهمیم یک تخم مرغ سالمه یا نه؟
استاد تغذیه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت:گاهی اوقات زمانی که تخم مرغ را خریداری می‌کنیم متوجه بقایای مدفوع مرغ روی پوست آن می‌شویم، درست است که مدفوع مرغ حاوی باکتری سالمونلاست ولی اگر پوست تخم‌مرغ ترک نداشته باشد و یا شکسته نباشد جای نگرانی نیست.
تشخیص تخم مرغ سالم
تخم مرغ سلول نطفه ماده مرغ است و تمام مواد مغذی برای تبدیل یک سلول تخم به نوزاد را در وجود خود جای می‌دهد؛ از این رو یکی از مغذی ترین و شاخص ترین ماده غذایی شناخته شده توسط بشر و یکی از پر کاربردترین ماده غذایی در جهان است که کاربردهای فراوانی از جمله در صنایع غذایی داراست.
سرانه مصرف تخم مرغ در ایران به ازای هر فرد بالغ ۱۶۷ عدد در سال است که این مقدار نصف میزان مصرف تخم مرغ در کشورهای توسعه یافته است. کشورهایی مانند چین و ژاپن با مصرف سالانه ۳۰۰ عدد تخم مرغ جایگاه اول را در مصرف کردن این ماده غذایی دارا هستند.
تخم مرغ موجب افزایش کلسترول خوب (HDL) در بدن می‌شود. تحقیقات نشان دهنده این است که مصرف روزانه دو تخم مرغ به مدت بیش از شش هفته، به افزایش لیپوپروتئین پر چگالی خون به میزان ۱۰ درصد یاری می‌کند.
گلبن سهراب، استاد تغذیه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در پاسخ به این سوال که آیا تخم مرغ آلوده به مدفوع مرغ را باید بشوییم یا خیر، توضیح داد: گاهی اوقات زمانی که تخم مرغ را خریداری می‌کنیم متوجه بقایای مدفوع مرغ روی پوست آن می‌شویم، درست است که مدفوع موغ حاوی باکتری سالمونلاست ولی اگر پوست تخم‌مرغ ترک نداشته باشد و یا شکسته نباشد جای نگرانی نیست.
وی با بیان اینکه بهتر است که تخم مرغ را نشویید تاکید کرد: شستن تخم مرغ می‌تواند باعث پخش شدن آلودگی شود، این عمل باکتری‌ها را از سطح تخم‌مرغ پاک می‌کند ولی لایه حفاظتی و طبیعی روی پوست تخم مرغ را از بین می برد، از این لایه باکتری‌ها به راحتی وارد تخم مرغ می‌شوند.
وی هشدار داد: می توانید آلودگی را با دستمال کاغذی از روی تخم مرغ بردارید ولی حتما دست‌های خود را با مایع حاوی مواد آنتی باکتریال بشویید.
وی در ادامه با بیان این موضوع که اگر روی تخم‌مرغ نیز ترک داشته باشد، باکتری‌های سالمونلا می‌توانند به راحتی داخل آن شوند نیز ادامه داد: هیچ‌گاه از تخم مرغ شکسته و یا ترک خورده استفاده نکنید.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با بیان اینکه اگر تخم‌مرغ‌ها هنگام خرید، در بین راه و یا در منزل دچار شکستگی یا ترک شدند باید سریع آن را مصرف کرد، خاطرنشان کرد: در صورت عدم نیاز باید محتویات تخم‌مرغ را شکسته، داخل ظرف تمیز در دار ریخته و حداکثر ظرف مدت دو روز از آن استفاده کنیم.
سهراب ادامه داد: تخم‌مرغ اگر حین پخته شدن بشکند خطری ندارد و به راحتی می‌توان از آن استفاده کرد.
وی همچنین درباره رشته‌های سفید چسبیده به زرده تخم مرغ نیز گفت: زمانی که تخم مرغ را می‌شکنیم معمولا رشته سفیدرنگ که به زرده چسبیده را مشاهده می‌کنیم، زمانی‌که زرده تشکیل می‌شود داخل سفیده می‌چرخد و در طی این فرآیند فیبرهای پروتئینی در بالا و پایین تخم مرغ تشکیل می‌شود.
این متخصص تغذیه و رژیم درمانی دانشگاه گفت: نقش این رشته‌ها یا فیبرها نگه داشتن زرده در وسط تخم مرغ است و همانند کمربند عمل می‌کند، هر چقدر این رشته‌ها ضخیم‌تر باشد به این معنی است که تخم مرغ تازه‌تر و استفاده از آن نه تنها مشکلی ندارد بلکه مفیدتر و پروتئین بالاتری دارد.
این عضو هیأت علمی دانشگاه درباره وجود لکه‌های خون در تخم‌مرغ اظهار کرد: گاهی اوقات لکه خون در تخم مرغ دیده می‌شود، در این مواقع، لکه خون در تخم مرغ آزارمان می‌دهد و ما را نسبت به خوردن چنین تخم‌مرغی نگران می‌کند.
وی با بیان اینکه لکه خون در روند شکل‌گیری تخم مرغ ایجاد می‌شود، خاطرنشان کرد: خوردن این تخم‌مرغ‌ها برای سلامت مشکلی ایجاد نمی‌کند وبرخلاف باور رایج، این لکه‌ها اصلا نشان‌دهنده آلودگی یا مشکلات دیگر در تخم‌مرغ نیستند.
به گفته این عضو هیأت علمی دانشگاه در واقع، این تخم‌مرغ‌ها از نظر ارزش تغذیه‌ای هیچ تفاوتی با تخم‌مرغ‌های دیگر ندارند.
سهراب با اشاره به اینکه علت به وجود آمدن لکه‌های خونی بدین گونه است که در مراحل ابتدایی شکل گیری تخم مرغ، تخم در حال رشد در میان کیسه‌ای که حاوی شبکه‌ای از عروق خونی است احاطه می‌شود، ادامه داد: زمانی که زرده به تدریج بالغ می‌شود، از کیسه‌ی زرده به نام خط شکاف یا استیگما جدا و آزاد می‌شود، گاهی کیسه زرده می‌تواند در طول این فرآیند پاره شده و گسستگی رگه‌ای خونی را موجب شود که به درون زرده نشت کرده و حتی موجب شود بخش آلبومین تخم مرغ حاوی لکه‌های خونی شود، این لکه‌ها با مرور زمان روشن می‌شوند، در حالی که لکه‌های خونی تیره نشان دهنده تازگی تخم مرغ است.
متخصص تغذیه و رژیم درمانی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی خاطرنشان کرد: بعضی افراد عقیده دارند که لکه‌های خون ممکن است به معنی باشد که تخم وارد مرحله‌ی جنینی شده و به دلیل تخم گذاری در اواسط این فرآیند، این مرحله متوقف شده است که البته به لحاظ علمی این مورد تایید نشده ولی در عین حال می‌توان در صورت ایجاد این موضوع، لکه‌ها را به راحتی برداشته و تخم مرغ را مصرف کرد.
وی درباره این موضوع که می‌توان تخم‌مرغ را برای جلوگیری از ترک خوردن در کیسه فریزر آب‌پز کرد یا خیر نیز توضیح داد: ماده اصلی نایلون‌های فریزر پلی اتیلن خطی است که در دسته پلیمرهای پلاستیکی نسبتا ایمن است که خطری را متوجه سلامت انسان نمی‌کند.
سهراب با تاکید بر اینکه مطالعات جدیدی با موضوع ریزپلاستیک‌ها انجام شده که این مواد می‌توانند از پوسته تخم‌مرغ عبور کرده و وارد بدن شوند عنوان کرد: توصیه می‌شود برای اطمینان از سلامت ماده غذایی که مصرف می‌کنیم، آن را در معرض مواد پلاستیکی داغ و یا آب شده قرار ندهیم.
عضو هیأت علمی دانشگاه نیز در پاسخ به این سوال که آیا برجستگی‌های سفید روی پوست تخم مرغ به دلیل وجود هورمون است یا خیر؟ گفت: در حدود ۲ درصد از تمام پرندگان تخم‌گذار، تخم‌مرغ‌ها پوسته‌های غیرمعمول دارند که در یک درصد به شکل برجستگی‌ها و نقاط سفید رنگ برجسته دیده می‌شوند.
وی تاکید کرد: این برجستگی‌ها به دلیل رسوب کریستال‌های کربونات کلسیم اضافی بر روی پوسته تخم مرغ ایجاد می‌شوند؛ بنابراین مصرف این تخم‌مرغ ها هیچ مشکلی برای سلامت ایجاد نمی‌کند.
سهراب اضافه کرد: وجود برجستگی روی پوسته تخم مرغ هیچ ارتباطی به هورمون و آنتی بیوتیک ندارد ودر صورت مشاهده با خیال راحت می‌توانید از این تخم‌مرغ‌ها استفاده کنید.
