آداب و رسوم جالب عید نوروز در قزوین

آداب و رسوم عید نوروز در قزوین

حال و هوای اسفند چیزی فراتر از ماه های دیگر سال می باشد علتش این است که کم‌کم به سال نو و عید نوروز نزدیک می شویم و مردم با شور و اشتیاق فراوان در تکاپوی استقبال از این عید بزرگ هستند در این ایام آداب و رسوم مختلفی از جمله خانه تکانی، خرید لباس نو، صله رحم و دید و بازدید و... انجام می شود.

این آداب و رسوم در هر شهر و منطقه‌ای از کشورمان ایران انجام می شود. استان قزوین نیز یکی از شهرهایی است که مردمانش از اوایل اسفند ماه شروع به تدارکات عید نوروز می کنند، که این تدارکات با خانه تکانی، نظافت و خرید لباس و ملزومات سفره هفت سین همراه است. چنانچه مشتاق به آشنایی با رسم و رسوم قزوینی ها در عید نوروز هستید با ما در این بخش از فرهنگ و هنر همراه باشید.

سبز کردن گندم و خرید لباس نو

از آداب مهم قزوینی ها در عید نوروز پوشش جدید و متفاوت آنها است. آنها یکی دو روز مانده به آغاز سال جدید با خرید لباس و استفاده از عطر و بوی خوش به استقبال این عید فرخنده می روند. در واقع خانواده ها با این کار تغییراتی در ظواهر زندگی خود می دهند تا نشاط خاصی به زندگی خود ببخشند.

سبز کردن گندم از اقدامات دیگری است که قبل از عید توسط مردم قزوین انجام می شود. آنها ده تا 15 روز مانده به عید گندم، تره تیزک و یا عدس را سبز می کنند در سفره هفت سین رنگارنگ خود قرار می‌دهند.

شیرینی های نوروزی قزوین

شیرینی پختن یکی دیگر از کارهایی است که با نزدیک شدن نوروز برای قزوینی ها اولویت دارد. اکثر خانم های خانه‌دار قزوینی با شیرینی پزی خانگی در نوروز به سود زیادی دست پیدا می کنند. به نوعی می‌توان گفت شیرینی پزی جزو مشاغل پرسود بانوان هنرمند و خوش ذوق قزوین محسوب می شود. آنها با قبول سفارش شیرینی های معروفی همچون باقلوا پیچ و لوزی، شیرینی پسته ای، اتابکی، پادرازی، نان برنجی، حاج کریمی و... به استقبال سال نو می روند.

برگزاری آیین سمنوپزان

از سنت های اصیل قزوینی ها که از گذشته تا به امروز در بین مردم این منطقه رایج است آیین سمنوپزان نام دارد. در برگزاری این آیین یک سری افراد نیت می کنند و بر اساس همان نیتشان برای حضرت زهرا سلام الله گندم تهیه کرده و در این آئین شرکت می کنند. آنها بر این باور بودند که سمنوپزی علاوه بر اینکه قوتی برای سال محسوب می شود، باعث می شود عنایت حضرت زهرا (س) و نعمات فراوان‌تر شوند‌.

غذاهای عید نوروز در قزوین

از غذاهای ویژه ای که در عید نوروز استان قزوین مورد توجه قرار می‌گیرد. سبزی پلو با ماهی است. البته از آنجایی که قیمه نثار یکی از غذاهای رسمی قزوینی ها می باشد در این ایام نیز طرفداران بیشماری پیدا می کند. ناگفته نماند که غذای تاکستانی ها در شب عید قیمه پلو و قرمه سبزی می باشد.

آئین گلاب پاشی

یک رسم جالب دیگری در قزوین وجود دارد که گلاب پاشی نام دارد و از سنت های دیرینه این منطقه به شمار می‌رود. طبق این رسم زمانی که دختران مجرد به دیدن بزرگترها می رفتند با خود گلابپاش برده و روی دست بزرگترهای خانواده و یا خاندان گلاب می‌ریختند و آن ها نیز گلابی را که توسط دخترها در دستشان ریخته شده به صورت خود می‌زدند.

نوروزی خوانی در قزوین

یکی از جذاب ترین مراسم های قزوینی ها نوروز خوانی می باشد که مربوط به روزهای پایانی سال می باشد و به نوعی یکی از برنامه‌های جذاب استقبال عید به شمار می رود. اکثر اهالی روستاهای منطقه طالقان و الموت نوروزی خوان ها هستنددو در دسته های 2 تا 4 نفره در کوچه و خیابان با خواندن اشعار کوتاه و بلند مژده فرا رسیدن سال نو را به مردم می دهند و بیت یا دو بیت دیگر را دو نفر دیگر پاسخ می دهند. اهالی این منطقه و ساکنان آن این نوروز خوانی ها را که می شنوند و با دادن شیرینی و پول از آن ها پذیرایی کرده و به استقبالشان می روند.

چهارشنبه سوری قزوین

در رابطه با چهارشنبه سوری یک افسانه‌ای شنیده شده است آن هم اینکه مختار ثقفی زمانی که خواست بر علیه بنی امیه قیام کند با یاران خود تصمیم گرفت در شب آخرین پنجشنبه سال اقدام به شورش کنند، زمانی که نقشه شان برملا شد قرار گذاشتند نقشه خود را یک شب به جلو بیندازند و به یارانش گفتند شب چهارشنبه بر روی پشت بام خانه های خود آتش روشن کنند تا همگان متوجه شوند و قیام کنند و مردم نیز خواسته او را پذیرفتند و این کار را انجام دادند. از آن پس به پاس گرامیداشت این اقوام ایرانیان هر سال در شب چهارشنبه آخر سال در بام و یا حیاط خانه خود آتش روشن می کنند.

در هر حال این مراسم در بین ایرانیان باستان نشان دهنده نماد آتش می باشد. قزوینی ها در این شب آتش روشن می‌کنند و بر این باورند که کوپه های آتش حتما بایستی طاق یا تک باشند. آن ها در این شب حواسشان کاملاً جمع است تا چیزی نشکند چرا که این اتفاق را خوش‌یمن نمی بینند.

در این شب خوردن آجیل و کله پاچه رسم جالب قزوینی ها است و فردای آن شب استخوان های کله پاچه را به مزارع میبرند و در باغ خود میریزند چون معتقدند این کار باعث می شود که از بروز آفت جلوگیری شود. ناگفته نماند که در شب چهارشنبه سوری مراسم قاشق زنی نیز انجام می دهند.

ارسال هدیه نوروزی به نوعروسان

از رسم‌های دیگر مردم استان قزوین مخصوصاً تاکستانی ها که امروزه کمی کمرنگ شده است فرستادن هدیه های نوروزی برای نوعروسان بود. چنانچه یک دختر با پسری ازدواج کرده بود خانواده پسر یک سینی مسی بزرگ را که تفت نام داشت تزیین کرده و پر از غذا و هدیه می کردند و برای عروس می فرستادند. به غیر از میوه و پلوی شب عید، هدایایی نظیر چادر، شیرینی، شانه، آینه، طلا و جواهرات برای عروس می فرستادند و خانواده عروس در قبال این هدایا باید هدیه آورندگان را به صرف شام دعوت کرده و به آنها هدیه می دادند.

تخم مرغ بازی

از بازی های مفرح و لذت بخش جوانان و نوجوانان استان قزوین در ایام نوروز جنگ با تخم مرغ یا تخم مرغ بازی نام دارد که از ابتدای نوروز تا پایان روز سیزدهم توسط مردم قزوین انجام می شده است، به این صورت که دو تخم مرغ را به هم می زدند و تخم مرغ هرکسی که می شکست باید تخم مرغ سالم خود را به طرف مقابلش هدیه میداد.

دید و بازدید عید در دو مرحله

هر چند این روزها همه مردم سعی می‌کنند که دید و بازدیدهای نوروزی خود را در همان روزهای ابتدایی سال نو انجام بدهند اما رسم جالبی در گذشته استان قزوین وجود داشت آن هم اینکه دید و بازدیدهای آنها در دو مرحله صورت می گرفت به طوری که از اولین روز عید نوروز دیدارهای خانوادگی شروع می‌شد و کوچکترها به دیدن بزرگترها می رفتند و مرحله اول این دید و بازدیدها تا پیش از سیزده بدر ادامه داشت، اما مرحله دوم دید و بازدیدها پس از سیزده بدر انجام می گرفت و تا قبل از 19 اردیبهشت ادامه داشت که به آن پنجاه بدر می گفتند.

سیزده بدر در قزوین

مردم قزوین در روز 13 فروردین به طبیعت رفته و دور هم جمع می شوند در این روز شادی و نشاط در جمع قزوینی ها موج می زند. در این روز مردم قزوین رسمی را به جا می آورند آن هم اینکه هر کسی کنار رود رفت، هفت سنگ کوچک را به نیت رفع و دفع بلا و بیماری به داخل آب بیاندازد و همچنین دختران دم بخت به گره زدن سبزه اکتفا کنند و در پایان سبزه ها را به آب انداخته و به خانه‌های خود باز می گردند. جالب است بدانید که قزوینی ها علاوه بر 13 بدر، پنجاهمین روز بهار را نیز به دامان طبیعت رفته و همچون سیزده بدر این روز را جشن می گیرند.

2