افزایش آمار سرطان پوست با گرمایش جهانی | چه کسانی بیشتر در خطر سرطان پوست هستند؟

 سرطان پوست

سرطان پوست شایع ترین سرطان در میان انواع سرطان  است که با وجود این که معمولا چندان خطرناک نیست، اما در برخی موارد، باعث مرگ می شود و به همین دلیل، باید این سرطان را هم مانند سایر سرطان ها جدی گرفت.  سرطان پوست  عمدتا به دلیل قرار گرفتن در معرض تابش شدید نور خورشید ایجاد می شود و برآوردها نشان می دهد 90 درصد افرادی که به سرطان پوست مبتلا می شوند، بیش از حد در معرض  اشعه فرابنفش خورشید  قرار داشته اند.

کراتینوسیت، کراتوز اکتینیک، کارسینوم سلول بازال، سرطان سلول سنگفرشی و ملانومای بدخیم مهمترین دسته های سرطان پوست هستند. در میان این دسته ها، سرطان ملانومای بدخیم خطرناکتر است و می تواند در بعضی موارد باعث مرگ شود. انواع سرطان پوست به دلیل رشد غیرطبیعی سلول های پوستی در بدن انسان ها ایجاد می شود و مهمترین عامل این رشد غیرطبیعی نیز قرار گرفتن در معرض تابش شدید  نور خورشید  است. البته ضایعات حاصل از سرطان پوست ممکن است در برخی قسمت های بدن که به صورت مستقیم در معرض تابش شدید نور خورشید قرار ندارند نیز مشاهده شود.

اشعه فرابنفش؛ مهمترین عامل ایجاد سرطان پوست

بررسی تغییرات مشکوک در پوست و جدی گرفتن بروز  ضایعات پوستی  ناگهانی، مهمترین راهکاری است که می تواند به تشخیص سرطان پوست در اولین مراحل آن کمک کند. اساسا تشخیص به موقع سرطان پوست می تواند احتمال درمان موفقیت آمیز آن را بالاتر ببرد و بنابراین لازم است تمام افراد بخصوص کسانی که احتمال ابتلای آنها به سرطان پوست بیشتر است یا در مناطقی حضور دارند که شیوع این سرطان در آنها بالاتر است، درباره نشانه های سرطان پوست آموزش ببینند. البته برای تشخیص به هنگام سرطان پوست، لازم است پزشکان عمومی نیز به تعداد کافی در سراسر کشور حضور داشته باشند تا نشانه های این سرطان را خیلی زود تشخیص دهند و افراد را برای درمان به مراکز تخصصی ارجاع دهند.

این نکته ای است که دکتر محمدرضا قوام نصیری، متخصص برجسته حوزه سرطان در گفت و گو با رکنا به آن اشاره کرد و اظهار داشت: متاسفانه در سال های اخیر هم متوسط درجه حرارت زمین افزایش یافته و هم بخش هایی از لایه ازن تخریب شده است. تمام این موارد میزان تابش اشعه فرابنفش خورشید بر بدن انسان ها بخصوص قسمت های بدون لباس بدن را افزایش داده و منجر به رشد آمار ابتلا به سرطان پوست در سراسر جهان شده است.

وی افزود: افراد از تمام نژادها مستعد ابتلا به سرطان پوست هستند، اما معمولا هرچه پوست بدن سفیدتر باشد، احتمال آسیب دیدن بیشتر پوست بر اثر قرار گرفتن در معرض تابش شدید نور خورشید و ابتلا به سرطان پوست نیز بالاتر می رود. بعد از سفید پوست ها، افراد گندمگون یعنی با رنگ پوستی مشابه بیشتر ایرانیان، بیش از همه مستعد ابتلا به سرطان پوست هستند. اساسا نژاد افراد نقش مهمی در تعیین میزان احتمال ابتلای آنها به سرطان پوست دارد و سیاه پوست ها به ندرت به سرطان پوست مبتلا می شوند.

نقش تابش خورشید و رطوبت هوا در سرطان پوست

قوام نصیری در بخش دیگری از صحبت های خود گفت: علاوه بر مساله نژاد، میزان تابش نور خورشید و مقدار رطوبت موجود در هوا نیز در تعیین میزان احتمال ابتلا به سرطان پوست موثر است؛ به نحوی که هرچقدر خورشید با شدت بیشتری بتابد هم میزان حرارت پوست افراد به عنوان یکی از زمینه های ایجادکننده تومورهای سرطان پوست بیشتر می شود و هم شدت اشعه فرابنفش به عنوان عامل مهم ایجاد سرطان پوست بالاتر می رود.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: علاوه بر این موارد، هرچه رطوبت هوا بیشتر باشد، احتمال جذب اشعه فرابنفش بیشتر می شود و احتمال ابتلا به سرطان پوست نیز افزایش می یابد. بنابراین هم شدت تابش نور خورشید و هم میزان رطوبت هوا در تعیین میزان احتمال ابتلا به سرطان پوست در مناطق مختلف نقش دارند. به همین دلیل است که در مناطقی مثل استرالیا و نیوزیلند که هم نور خورشید با شدت می تابد و هم رطوبت هوا بالا است، شاهد شیوع نسبی سرطان پوست هستیم.

خطر سرطان پوست برای شمالی ها بیشتر از دیگر ایرانیان است

این متخصص برجسته حوزه سرطان در پاسخ به این سوال که میزان شیوع سرطان پوست در کدام مناطق ایران بیشتر است، عنوان کرد: در استان های شمالی کشور چون هم معمولا افراد پوست سفیدتری دارند، هم شدت تابش نور خورشید بیشتر است و هم رطوبت هوا بالاتر است، احتمال ابتلا به سرطان پوست از سایر مناطق ایران بیشتر است. در سال های اخیر نیز شاهد افزایش میزان ابتلا به سرطان پوست در شمال کشور بخصوص در استان گیلان بوده ایم و با توجه به روند گرمایش جهانی، به نظر می رسد در سال های آتی بازهم میزان ابتلا به سرطان پوست در این مناطق افزایش یابد.

وی در ادامه تاکید کرد: در مناطق کویری کشور چون هم افراد عمدتا پوست تیره تری دارند و هم میزان رطوبت هوا کمتر است، احتمال ابتلا به سرطان پوست از شمال کشور پایین تر است؛ بخصوص که در مناطق کویری معمولا پوست افراد آفتاب سوخته است و این در حالی است که هرچه پوست سفیدتر باشد، احتمال ابتلا به سرطان پوست افزایش می یابد، بنابراین اهالی شمالی کشور باید بیش از سایر ایرانیان، علایم اولیه سرطان پوست را جدی بگیرند.

تمام انواع سرطان پوست قابل درمان هستند

قوام نصیری با تاکید بر قابل درمان بودن سرطان پوست در ایران توضیح داد: بدترین نوع ضایعات مربوط به سرطان پوست، ملانوم بدخیم پوست است که هم درمان آن نسبت به دیگر ضایعات سرطانی پوست دشوارتر است و هم علایم اولیه آن دیرتر در بیماران ظاهر می شود و بنابراین تشخیص را برای پزشکان سخت تر می کند. اما خوشبختانه تمام انواع سرطان پوست حتی ملانوم بدخیم درمان در ایران قابل درمان هستند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: ضایعات ناشی از ملانوم بدخیم معمولا با استفاده از جراحی، شیمی درمانی یا رادیوتراپی از بین می رود. بنابراین اگر این نوع سرطان پوست به حدی پیشرفت نکرده باشد که سایر اجزای بدن را درگیر کند، کاملا قابل درمان است. البته عمق ضایعه سرطانی ناشی از ملانوم نیز در درمان این سرطان موثر است و اگر این ضایعات بتوانند نفوذ زیادی در عمق پوست داشته باشند، احتمال خطرناکتر بودن آنها بیشتر می شود.

فقط ملانوم بدخیم می تواند کشنده باشد

این متخصص برجسته حوزه سرطان در بخش دیگری از اظهارات خود گفت: صرف نظر از ملانوم بدخیم، سرطان های پوششی پوست یا همان کارسینوم ها از جمله انواع شایع سرطان پوست هستند که عمدتا ضایعات حاصل از آنها در نواحی مختلف صورت شامل پلک، بینی، لاله گوش و لب ها مشاهده می شود. درمان این سرطان ها از ملانوم ساده تر است و معمولا ضایعات ناشی از سرطان های کارسینوم با جراحی های ساده یا استفاده از لیزر برداشته می شود. همچنین چون ضایعات حاصل از کارسینوم ها تا قبل از پیشرفت محسوس بیماری در بدن افراد مشخص می شوند، معمولا این سرطان ها زودتر از ملانوم بدخیم تشخیص داده می شوند.

وی در ادامه تاکید کرد: ملانوم بدخیم تنها نوعی از سرطان پوست است که می توان کشنده باشد. البته سایر انواع سرطان پوست نیز خطرناک هستند، اما چون ضایعات ملانوم با سرعت بیشتری از سایر سرطان های پوست به سیستم لنفاوی و جریان خون راه پیدا می کند، این نوع سرطان پوست بیش از سایر سرطان های پوست می تواند در سراسر بدن گسترده شود و سایر اندام های بدن از جمله کبد، ریه و حتی مغز را درگیر کند. این در حالی است که سایر انواع سرطان پوست معمولا دیرتر منتقل می شوند و کمتر می توانند دیگر اعضای بدن را درگیر کنند.

لزوم ارائه آموزش گسترده به مردم درباره نشانه های سرطان پوست

قوام نصیری با تاکید بر لزوم ارائه آموزش های گسترده به مردم درباره نشانه های سرطان پوست گفت: هرچقدر سرطان پوست زودتر شناسایی شود، هم خطرات آن کمتر خواهد بود و هم هزینه های درمانی شهروندان برای درمان این بیماری کمتر می شود. بنابراین ما باید اطلاعات مردم درباره سرطان پوست را بخصوص در مناطق مستعدتر شیوع ضایعات پوستی سرطانی از جمله شمال کشور افزایش دهیم، چون هرچه بیماران زودتر مراجعه کنند، بیماری آنها نیز سریع تر و راحت تر درمان خواهد شد.

وی در ادامه تاکید کرد: برای تشخیص اولیه سرطان پوست، نیازی به استفاده از پزشکان متخصص نیست و علایم این بیماری را پزشکان عمومی هم می توانند تشخیص بدهند. به صورت کلی، وقتی یک زخم یا ضایعه پوستی با درمان های معمولی یا حتی استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها درمان نمی شود، ضایعه ای بسیار مشکوک درباره سرطان پوست به حساب می آید. بعد از تشخیص اولیه علامت سرطان پوست توسط پزشکان عمومی نیز آنها می توانند بیماران خود را برای تشخیص نهایی و درمان به پزشکان متخصص و مراکز تخصصی ارجاع دهند.

پناه بردن به سایه، مهمترین راهکار پیشگیری از سرطان پوست

قوام نصیری درباره مهمترین راهکارهای پیشگیری از ابتلا به سرطان پوست توضیح داد: افراد بخصوص وقتی در مناطق با شدت بالای تابش نور خورشید و رطوبت زیاد هوا قرار دارند، به علت جذب بیشتر اشعه فرابنفش در این مناطق، بهتر است تا حد امکان به سایه پناه ببرند. حتی وقتی افراد می خواهند آفتاب بگیرند، بهتر است مدت طولانی زیر نور خورشید نباشند و هر از گاهی زیر سایه بیایند تا احتمال شکل گیری ضایعات مربوط به سرطان پوست در آنها به حداقل برسد.

این متخصص برجسته حوزه سرطان ادامه داد: استفاده از کرم ضد آفتاب می تواند احتمال ابتلا به سرطان پوست را کاهش دهد، اما به شرط این که افراد از کرم های مرغوب استفاده کنند. متاسفانه در بازار لوازم آرایشی کشور ما، به وفور کرم تقلبی یافت می شود. استفاده از این کرم ها می تواند منجر به بروز ضایعات پوستی غیرسرطانی در افراد شود و این ضایعات نیز معمولا به خوبی به درمان جواب نمی دهد. به همین دلیل، افرادی که از کرم های ضد آفتاب تقلبی استفاده می کنند، عمدتا به ضایعات پوستی مزمن در نقاط مختلف بدن خود دچار می شوند.

وی در پایان تصریح کرد: دستگاه های برنزه کردن مصنوعی بدن چون عمدتا با استفاده از اشعه فرابنفش یا دیگر پرتوهای سرطان زا کار می کنند، از جمله عوامل تشدیدکننده احتمال ابتلا به سرطان پوست هستند. بنابراین به مردم توصیه می کنیم که حتی الامکان برای برنزه کردن پوست خود از دستگاه های مصنوعی استفاده نکنند.