اعتیاد به خرید کردن؛ نشانه‌ها، علت، روش مقابله

ناتوانی در مهار میل به خریدکردن از الگویی شخصیتی ناشی می‌شود. کسانی که نمی‌توانند میلشان به خرید را مهار کنند اغلب اعتمادبه‌نفس پایین دارند. آنها به‌راحتی تحت‌تأثیر دیگران قرار می‌گیرند و با اینکه معمولا تنها و منزوی‌اند، با بقیه مهربان هستند و رفتارشان دلسوزانه و مؤدبانه است. در واقع خریدکردن آنها را قدر می‌سازد که راحت‌تر با بقیه ارتباط برقرار کنند.

علاوه بر این، پژوهش‌ها نشان می‌دهند کسانی که با اعتیاد به خرید کردن دارند و کسانی که به سایر انواع اعتیاد دچارند، ویژگی‌های رفتاری مشابه دارند. از جمله:

• آسیب‌گریزی؛
• نوجویی؛
• اصرار بر انجام فعالیت‌های اعتیادآور؛
• وابستگی.

نتایج یکی از مطالعات تحقیقی درباره اختلال خرید وسواسی نشان می‌دهد افرادی که به این مشکل دچار می‌شوند:

• اغلب کنجکاوند؛
• به‌راحتی خسته و کسل می‌شوند؛
• دنبال محرک‌های جدید هستند؛
• بدبین و نگران آینده هستند؛
• همیشه درگیر احساسات منفی مثل اضطراب و افسردگی هستند.

۴. مادی‌گرایی

افراد دچار مادی‌گرایی با خریدن اشیای گران‌قیمت و تأیید دیگران موقعیت خود را حفظ می‌کنند. این افراد بیش از سایرین دچار خیال‌بافی می‌شوند و مثل بقیه معتادان نمی‌توانند در برابر وسوسه‌ها مقاومت کنند.

این افراد بیشتر از بقیه تحت‌تأثیر تبلیغاتی هستند که ما را احاطه کرده‌‌اند. در واقع بعضی از تکنیک‌های بازاریابی برای تحریک خرید آنی و به‌ویژه ترغیب افرادی است که اعتیاد به خرید کردن دارند.

۵. خریددرمانی

خریددرمانی راهی برای لذت‌بردن از زندگی و فرار از احساسات منفی است. بعضی از مردم معتقدند که با خریددرمانی می‌توان از مشاوره و روان‌درمانی بی‌نیاز شد، در حالی که این دیدگاه درست نیست. خریدکردن می‌تواند جلوی بعضی از احساسات منفی را بگیرد، اما مشکلی را حل نمی‌کند. معمولا آنچه در این مواقع می‌خریم جزو اقلام غیرضروری زندگی‌مان هستند و مبلغی که برای آن پرداخته‌ایم ممکن است سایر مشکلات زندگی‌مان را حل کند.

چرا اعتیاد به خرید آنلاین جذاب‌تر است؟

تحقیقات نشان می‌دهد که خرید آنلاین برای کسانی که به اختلال خرید وسواسی دچارند جذابیت بیشتری دارد. این نوع اعتیاد نیازی به رویارویی با کسی ندارد و افراد احساس ناشناس‌بودن می‌کنند. مهم‌ترین دلایل علاقه به خرید آنلاین عبارت‌اند از:

• بدون اینکه دیده شویم خرید می‌کنیم؛
• هنگام خرید نیازی به تعاملات اجتماعی نیست؛
• جذاب‌تر است؛
• جست‌وجوی محصولات متنوع و یافتن اطلاعات مربوط به آنها راحت‌تر است.

خرید آنلاین مثل بازی‌های آنلاین و سایر فعالیت‌های اینترنتی اعتیادآور است. این اعتیاد به اینترنت و بازی‌ها هنوز به رسمیت شناخته نشده‌اند، اما دلیل نمی‌شود که نادیده‌شان بگیریم یا مشکل‌ساز نباشند. اعتیاد به خرید آنلاین هم مثل اعتیاد به خرید کردن به مشکلات مالی و کاهش کیفیت زندگی منجر می‌شود و باید به آن توجه کرد.

مشکلات دیگری که با اعتیاد به خرید اشتباه گرفته می‌شوند

خرید اجباری یا اختلال وسواس خرید صدها سال است که به‌عنوان اختلالی روانی شناخته شده است. با وجود این، اعتیاد به خرید کردن هنوز به رسمیت شناخته نشده و افراد دچار این مشکل را با سایر روش‌های درمانی مداوا می‌کنند. مثلا برخی معتقدند که اعتیاد به خرید کردن را باید نوعی اختلال وسواسی اجباری (OCD) یا نوعی اختلال دوقطبی دانست. هرچند ویژگی‌های رفتاری این نوع اختلال‌ها شبیه اعتیاد به خرید کردن است، نباید آنها را با هم اشتباه گرفت.

به‌عقیده برخی از کارشناسان، این نوع اختلال‌های رفتاری باید تحت عنوان اختلال کنترل تکانه مداوا شوند. این اختلال مربوط به کسانی است که نمی‌توانند در برابر رفتارهای آسیب‌زا مقاومت کنند و فقط با انجام آن کارها آرام می‌شوند.

چطور مشکل را حل کنیم؟

برای حل مشکل اعتیاد به خرید کردن راه‌های زیادی وجود دارد. در ادامه، مؤثرترین روش‌های مقابله با این معضل را مرور می‌کنیم.

۱. سرگرمی‌های جدید پیدا کنید

بیشتر افراد از خرید برای رفع کسالت یا استرس استفاده می‌کنند. اگر شما هم جزو این دسته هستید، سعی کنید روش‌های جایگزین پیدا کنید. به‌جای خرید، یوگا را امتحان کنید. این ورزش نه‌تنها برای رفع استرس عالی است، بلکه فعالیتی سرگرم‌کننده و سالم هم هست که می‌توانید آن را به‌تنهایی یا همراه دوستانتان انجام دهید.

۲. فقط به فهرست خریدتان توجه کنید

قبل از خرید از فروشگاه، فهرست خرید تهیه کنید. چیزهایی را که نیاز دارید روی کاغذ بنویسید و در فروشگاه فقط به همین فهرست توجه کنید.

۳. از خانواده یا دوستانتان کمک بخواهید

موقع خرید از دوستانتان بخواهید که با شما همراه شوند. خریدکردن همراه خانواده و دوستان به شما کمک می‌کند رفتارتان را کنترل و کمتر از همیشه خرج کنید. حتی بعضی مواقع می‌توانید از اعضای خانواده خواهش کنید که اقلام ضروری را بخرند.

۴. از کارت‌های اعتباری استفاده نکنید

سعی کنید همیشه نقدی خرید کنید و کارت‌های اعتباری را فقط برای مواقع ضروری کنار بگذارید. اگر مقدار محدودی پول نقد در کیف پولتان داشته باشید، احتمال اینکه ولخرجی کنید بسیار کمتر خواهد بود.

۵. از فروشگاه‌های اینترنتی دوری کنید

وجود فروشگاه‌های آنلاین باعث شده است هر زمان و هر جایی راحت خرید کنیم. خرید اینترنتی به خودی خود بد نیست، اما برای افرادی که دچار اعتیاد به خرید کردن هستند کار را سخت‌تر می‌کند. بنابراین اگر گرفتار چنین مشکلی هستید، بهتر است همین حالا اپلیکیشن‌های این فروشگاه‌ها را از گوشی‌تان پاک و عضویت‌تان را لغو کنید. برای خرید از این فروشگاه‌ها می‌توانید از رایانه استفاده کنید. این‌طوری دسترسی‌تان به این فروشگاه‌ها محدودتر می‌شود.

سخن پایانی

اعتیاد به خرید کردن ممکن است به‌اندازه سایر انواع اعتیاد آزاردهنده باشد، اما نباید امیدتان را از دست بدهید. هر زمان که بخواهید می‌توانید از کارشناسان سلامت روان کمک بخواهید. هیچ‌وقت فراموش نکنید که شما فرد ارزشمندی هستید و میزان دارایی‌تان اهمیتی ندارد.