۷ بخش کلیدی که باعث کمبود ذخایر آبی و آلودگی آن در جهان شده است
طبق گزارشی که توسط یکی از سازمانهای غیرانتفاعی در آمریکا منتشر شده, بسیاری از مشکلات آبی و خشکسالی مرتبط با فعالیتهای انسانی بوده و منجر به تغییرات آب و هوایی شده است.
بر اساس گزارشی که توسط "Ceres"، یک سازمان غیرانتفاعی مستقر در "بوستون" آمریکا با تمرکز بر پایداری منتشر شد، آب برای صنایع در سراسر جهان به شدت کم ارزش است که منجر به استفاده غیرمسئولانه و آلودگی میشود و میتواند به انسانها و حیوانات به طور یکسان آسیب برساند.
"ساینس دیلی" در این باره نوشت, این گزارش که دو سال در حال مطالعه است، از نزدیک به 200 مطالعه علمی، سند دولتی و مقاله برای ارزیابی تهدیدات بیشمار برای آبهای جهان استخراج شده است. تصویری از سیارهای با مشکلات عمیق، از کاهش ذخایر آبهای زیرزمینی, اقیانوسهای مملوء از میکروپلاستیکها، دریاچههای خفه شده با جلبکها و آبراههای آلوده به منابع معدنی را به تصویر میکشد.
این گزارش میگوید نیمی از حوضههای رودخانهای در سراسر جهان اکنون تحت تأثیر پروژههای انحراف آب قرار گرفتهاند که میتواند شرایط خشکسالی را تشدید کرده و منجر به درگیریهای انسانی شود. تقریباً همین درصد از دریاچهها و مخازن در آسیا، اروپا و آمریکای شمالی نیز دارای "اتروفیکاسیون" هستند (مواد مغذی اضافی که میتواند منجر به شکوفایی جلبکها و فروپاشی اکوسیستم شود).
طبق این گزارش در حالی که بسیاری از چنین مشکلاتی مستقیماً با فعالیتهای انسانی در نزدیکی آنها مرتبط است، تغییرات آب و هوایی جهانی نیز بهعنوان یک «تکثیرکننده تهدید» عمل میکند. افزایش دمای هوا باعث ذوب شدن یخچالها، تشدید خشکسالی و از بین بردن منابع آبی آشامیدنی و کشاورزی میشود.
در این گزارش آمده است که سال گذشته، یک نیروگاه برق آبی در دریاچه "اوروویل" در کالیفرنیا برای نخستین بار از زمان افتتاح آن در سال 1967 به دلیل سطح پایین مخازن تعطیل شد. در سایر نقاط این ایالت، میلیونها هکتار از زمینهای زراعی در سالهای اخیر به دلیل کاهش آبهای زیرزمینی، کاشته نشدهاند.
برداشت شدید آبهای زیرزمینی در هند که بیش از هر کشور دیگری مصرف میکند، منجر به کاهش عملکرد کشت گندم، برنج و ذرت شده است و ممکن است تا سال 2025 در برخی مناطق باعث کاهش 68 درصد محصولات شود.
در شیلی و چین، استخراج فلزاتی مانند لیتیوم برای باتریهای نسل بعدی برای تأمین انرژی خودروهای برقی تا 56 درصد بیشتر از آنچه برای باتریهای سنتی استفاده میشد، نیاز دارد که بر منابع آب زیرزمینی محلی تأثیر دارد. در همین حال، این گزارش میگوید که بازیافت باتریهای سرب اسیدی در آسیای جنوب شرقی، آفریقا و آمریکای مرکزی و جنوبی منابع آب را آلوده کرده و تقریباً یک میلیون نفر را در معرض خطر بالای آلودگی سرب قرار میدهد.
بشر مدتهاست که منابع آب را نامحدود میدانست و برای رفع آلودگی به رقیقسازی تکیه میکرد, اما به گفته "کیت برومن"، دستیار مدیر مرکز جهانی امنیت آب در دانشگاه آلاباما، بشریت از این تجملات پیشی گرفته است و اکنون باید روش ارزشگذاری و استفاده از آب را دوباره بررسی کند.
"Ceres" با تشویق سرمایهگذاران برای تحت فشار قرار دادن شرکتها در مورد تأثیر آنها بر منابع آب و آلودگی و اینکه آیا عملکرد آنها پایدار است یا خیر، راه حلهای مبتنی بر بازار را برای این مشکل پیشنهاد میکند.
در این گزارش آمده است: «صنعت – از تولید مواد غذایی گرفته تا معدن، تولید پوشاک تا فناوری پیشرفته – مجموعاً بزرگترین استفادهکننده و تأثیرگذار منابع آب هستند.
بر اساس این گزارش، شرکتهای غذا و نوشیدنی به تنهایی میتوانند با تأثیری 200 میلیارد دلاری ناشی از کمبود آب و خطرات آلودگی مواجه شوند. برآورد دیگری که 3000 شرکت را در چندین بخش مورد بررسی قرار داده است، در صورت عدم کاهش خطرات، ریسک مالی را 300 میلیارد دلار میداند.
گزارش "Ceres" اضافه میکند، راه حلها اغلب در دسترس هستند. شرکتها میتوانند با استفاده مجدد از آب، اجرای مدیریت هوشمندانهتر محصولات و زمینها و توسعه فناوریها و مواد جدید، آسیبها را کاهش دهند.
این سازمان غیرانتفاعی هفت بخش کلیدی را شناسایی کرده که میتوانند باعث کمبود آب و آلودگی شوند: تولید مواد غذایی، کالاهای مصرفی، تولید انرژی، مراقبتهای بهداشتی، مواد افزودنی, فناوری و تأسیسات.
این گزارش خاطرنشان میکند که کشاورزی بیشترین نقش را در مصرف آب دارد و حدود 70 درصد از مصرف جهانی را به خود اختصاص میدهد، در حالی که سایر بخشهای صنعتی حدود 19 درصد را تشکیل میدهند.
در تولید مواد غذایی، آبیاری محصولات به بیشترین میزان آب نیاز دارد و باعث خشک شدن سفرههای زیرزمینی میشود. یک مطالعه در سال 2019 که در این گزارش ذکر شده است تخمین میزند که تا سال 2050، 42 تا 79 درصد حوضههایی که آب زیرزمینی در آن پمپاژ میشود، بدون مدیریت بهتر آب میتواند عمل کند.
کشاورزی نیز نقش پیشرو در آلودگی آب دارد. مواد مغذی اضافی از کودها وارد آبراهها میشود و منجر به شکوفایی جلبکها و کاهش سطح اکسیژن میشود که میتواند مناطق مرده اکولوژیکی را در رودخانهها، دریاچهها و اقیانوسها ایجاد کند. اما سایر صنایع مانند پلاستیک و مراقبتهای بهداشتی نیز منابع آب را آلوده میکنند, در زنجیره غذایی تجمع یافته و در نهایت به انسانها میرسند و اثرات سمی برای سلامتی دارند.
اکنون سالانه 14 میلیون تن پلاستیک به اقیانوسها میرسد. این گزارش میگوید داروهایی که از زبالههای انسانی عبور میکنند و استفاده از آنتیبیوتیکها برای کشاورزی، خطرات آب مرتبط با دارویی را در طول چند دهه گذشته 10 تا 20 برابر افزایش دادهاند و احتمال باکتریهای جدید مقاوم به آنتیبیوتیک را افزایش داده و به تولید مثل انسان آسیب میرسانند.
نحوه تقسیم و مدیریت منابع آب نیز میتواند شرایط خشکسالی طبیعی و سیل را تشدید کند. این به نوبه خود میتواند منجر به اختلالات زنجیره تأمین شود که در سراسر جهان موج میزند.
این گزارش میگوید طی چند ماه در سال 2021، سیل شدید در چین منجر به قطعی گسترده برق شده است. همچنین رانش گل باعث اختلال در حملونقل ریلی ضروری برای فولادسازی شده و بدترین خشکسالی در 50 سال اخیر را تشدید کرد.
گزارش "Ceres" یک "برنامه اقدام 10 ساله برای صنایع و شرکتها برای رسیدگی به چالشهای مرتبط با آب ارائه میکند. کار باید با ارزیابی مصرف آب هر شرکت، شناسایی حوضههایی که از آن استخراج میشود و استفاده بیش از حد یا چالشهای آلودگی که با آن مواجه هستند, آغاز شود.
پس از شناسایی مشکلات، شرکتها باید با ایجاد اهداف ملموس و اجرای راهحلهایی برای دستیابی به آنها، از جمله استفاده مجدد از آب، استفاده از جایگزینهای شیمیایی ایمنتر، سرمایهگذاری در پروژههای عمومی برای جوامع اطراف و همکاری با تأمینکنندگان برای کاهش بیشتر آسیبها، تلاش کنند.