چکاپ های مهم مردانه و زنانه در جوانی و پیری

چکاپ منظم حتی برای افرادی که کاملا سالم هستند، هم ضروری است. هدف آن شامل موارد زیر است:

• بررسی هر گونه مشکل سلامتی در فرد
• ارزیابی خطر ابتلا به مشکلات در آینده
• یادآوری سبک زندگی سالم
• به روزرسانی واکسیناسیون
•  

چکاپ قلب

چکاپ قلب برای بررسی بیماری های قلبی انجام می شود که موارد زیر را شامل می گردد:

فشار خون

معمولا توصیه می کنند که فشار خون را هر دو سال یک بار چک کنید. البته در صورتی که سنتان زیر 40 سال باشد، هیچ سابقه خانوادگی برای بیماری های فشار خون و بیماری قلبی نداشته باشید اما اگر بالای 40 سال سن دارید یا سابقه ابتلا به فشار خون، سکته یا حمله قلبی در بین اعضای خانواده شما وجود دارد، بهتر است که زود به زود این کار را انجام دهید.

هر چه بالا بودن فشارخون دیرتر تشخیص داده شود، خطر حمله قلبی، سکته مغزی، نارسایی قلبی و آسیب های کلیوی هم افزایش می یابد. فشارخون ماکزیمم بالای 140 و فشارخون مینیمم بالای 90 میلیمتر جیوه است. اگر فشار ماکزیمم بین 130 تا 140 و یا فشارخون مینیمم بین 85 تا 90 میلیمتر جیوه باشد، فشارخون، «مرزی» تلقی می شود.

آزمایش خون

سطوح کلسترول و تری گلیسیرید خون را در این آزمایش می توانید مورد بررسی قرار دهید. سطوح بالای این مواد نشان دهنده مشکلات مختلف از جمله بیماری قلبی است. اگر بالای 45 سال سن دارید، باید هر 5 سال یکبار این تست را انجام دهید. اگر سابقه خانوادگی بیماری های قلبی را دارید، از سن 40 سالگی هر سال این کار را انجام دهید.

الکتروکاردیوگرام

الکتروکاردیوگرام یک آزمایش بدون درد است که هرگونه نا تعادلی و فعالیت الکتریکی در قلب را مورد بررسی و آزمایش قرار می دهد.

تست چاقی

اضافه وزن خطری برای مشکلات قلبی است و حتی ممکن است خطر ابتلا به دیابت و بیماری های عروقی را نیز افزایش دهد. پس حتما از پزشک متخصص بخواهید که شاخص توده بدنی شما را اندازه بگیرد و هر دو سال یکبار این کار را انجام دهید. اگر در معرض خطر بالا هستید، باید زود به زود وزن خود را چک کنید.

چکاپ برای دیابت

چکاپ مخصوص دیابت شامل اندازه گیری سطح قند خون است که سطح گلوکز را اندازه می گیرد. معمولاً این آزمایش را قبل از صبحانه انجام می دهند. آزمایش تشخیص زودرس دیابت نوع دو شامل اندازه گیری قند خون پس از هشت ساعت ناشتایی است.

میزان طبیعی این آزمایش، کمتر از 110 میلی گرم در دسی لیتر است و میزان قند خون طبیعی دو ساعت پس از صرف غذا نیز کمتر از 140 است.

با آزمایش قند خون ناشتا می توان در مراحل اولیه، دیابت نوع 2 را تشخیص داد و با کنترل بیماری از عوارض چشمی، کلیوی، قلبی عروقی و... پیشگیری کرد. همه افراد سالم بالای 45 سال بدون سابقه خانوادگی دیابت باید هر شش ماه یک بار قند خون شان را اندازه گیری کنند و افراد در معرض خطر بیشتر ابتلا به دیابت باید هر سه ماه یک بار به آزمایشگاه مراجعه کنند و با یک آزمایش خون ساده چکاپ شوند.

عوامل خطر ابتلا به دیابت نوع دو

کسانی که برای ابتلا به دیابت نوع دو در معرض خطرات بیشتری هستند، شامل موارد زیر می باشند:

• سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت
• سابقه ابتلا به دیابت در گذشته
• سن بالای 45 سال
• اضافه وزن یا چاقی
• فشار خون بالا
• کلسترول بالا
• سیگار
• سبک زندگی بدون فعالیت
• درد قفسه سینه
• سابقه حمله قلبی و سکته
• سابقه ابتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک
• سابقه ابتلا به دیابت بارداری

چکاپ مخصوص سرطان روده

برای این نوع چکاپ، یک آزمایش خون مخصوص می گیرند که در آن از مواد شیمیایی برای بررسی حرکات روده از طریق خون استفاده می کنند و علائم سرطان روده را مورد بررسی قرار می دهند. اگر بالای 50 سال سن دارید، حداقل هر دو سال یکبار این کار را انجام دهید. اگر هم سابقه این سرطان در خانواده شما هست، بعد از 40 سالگی این کار را به انجام برسانید.

افراد در معرض خطر برای سرطان روده، هر 5 سال یک بار نیاز به کولونوسکوپی دارند. در طول این آزمایش، پزشک یک لوله مخصوص به نام کولونوسکوپ را داخل مقعد قرار می دهد تا مقعد و روده بزرگ را برای بررسی هرگونه نا تعادلی ببیند.

چکاپ برای وضعیت های مختلف چشم

بینایی سنجی معمولا با بالا رفتن سن اهمیت بیشتری پیدا می کند. وضعیت های جدید چشم مانند گلوکوما، آب مروارید، رتینوپاتی دیابتی یا هر گونه مشکلات ماهیچه ای در چشم معمولاً بعد از بالا رفتن سن رواج بیشتری دارند.

افراد بالای 65 سال حتماً باید هر سال این آزمایش را انجام دهند. اگر افراد مشکلات زیر را داشته باشند، باید بیشتر به این تست توجه کنند:

• سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری های چشم
• سابقه ابتلا به بیماری چشم یا اسیب دیدگی
• وضعیت های پزشکی خاص مثل فشار خون یا دیابت
• مصرف بعضی از دارو های خاص

اگر هم اکنون عینک استفاده می کنید یا لنز طبی می گذارید، باید هر سال این تست را انجام دهید.

جوانانی هم که عینک یا لنز طبی ندارند، بهتر است هر دو سال یک بار این کار را انجام دهند.

چکاپ برای چربی خون

افراد بالای 30 سال، اگر کلسترول LDL آنها کمتر از 130 باشد، هر 5 سال یک بار و اگر کلسترول LDL شان بین 130 تا 160 (در حد مرزی) باشد، باید هر یک تا سه سال یک بار آزمایش چربی خون انجام دهند زیرا بالا بودن کلسترول بد (LDL) و تری گلیسیرید (TG) و پایین بودن کلسترول خوب (HDL) خطر ایجاد تصلب شرایین و بروز سکته را افزایش می دهد. این آزمایش در صورتی باید هر شش ماه یک بار تکرار شود که فرد، مبتلا به مشکلات قلبی عروقی باشد و از الگوی غذایی ناسالم و پرچربی پیروی کند.

چکاپ سرطان پوست

برای تشخیص سرطان های پوستی، معاینه کامل پوست بدن لازم است. جامعه سرطان آمریکا توصیه می کند بین سنین 20 تا 40 سالگی هر 3 سال یک بار و پس از 40 سالگی هر سال باید معاینه پوست انجام شود تا با بررسی وضعیت سلامت پوست و در صورت بروز مشکل، بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود و بلافاصله فرد تحت درمان قرار بگیرد.

چکاپ مخصوص خانم ها

خانم ها نیز برای اینکه بفهمند چه مشکلاتی دارند، باید چکاپ های منظم داشته باشند. انواع مختلفی از آزمایش های خاص برای خانم ها وجود دارد که مهم ترین آن ها را به شما معرفی می کنیم.

تصویر برداری از دهانه رحم

آزمایش تصویر برداری از دهانه رحم معمولاً هر 5 سال یک بار توصیه می شود. این آزمایش دقیق و امن است و معمولاً توصیه می شود که از سن 25 سالگی شروع به انجام کنید.

اگر نتایج طبیعی و نرمال بود، 5 سال بعد دوباره آزمایش دهید. اگر هم واکسن اچ پی وی تزریق کرده اید، باز هم باید به طور منظم آزمایش دهید زیرا این واکسن در برابر همه عفونت های اچ پی وی مقاومت ندارد.

آزمایش مربوط به عفونت های جنسی

خانم های متاهل باید بین سن 15 تا 29 سال آزمایش ادرار داشته باشند. همچنین باید آزمایش های عفونت های انتقالی جنسی را به انجام برسانند.

پاپ اسمیر

به آزمایش نمونه های سلولی برداشته شده از قسمت گردن رحم در خانم ها پاپ اسمیر (PAP SMEAR) می گویند. برای شناسایی عوارض پیش سرطانی و مخفی تومورهای کوچک این آزمون بهترین روش است.

تشخیص زود هنگام سرطان گردن رحم به درمان راحت آن کمک می کند پس بهتر است خانم های متاهل برای آزمون پاپ اسمیر سالی یک بار به متخصص زنان مراجعه کنند اما انجام این آزمون برای دختران مجرد ضرورتی ندارد.

خانم ها باید به دستور پزشک سه سال مداوم این تست را انجام دهند. اگر نتیجه آزمایش شان منفی باشد، می توانند با نظر پزشک شان آن را هر سه سال یک بار انجام دهند.

خانم های مبتلا به زگیل و عفونت، بیش از بقیه مستعد ابتلا به سرطان دهانه رحم هستند، بنابراین باید با فاصله زمانی کمتری آزمون پاپ اسمیر انجام بدهند.

روز 12 یا 13 سیکل قاعدگی که ضخامت مخاط دهانه رحم بیشتر و سلول های بیشتری در پاپ اسمیر قابل برداشت است، بهترین زمان انجام این آزمون است. 48 ساعت قبل از آزمایش پاپ اسمیر نباید رابطه زناشویی داشته باشید.

بارداری

قبل از بارداری حتما آزمایش های مخصوص را انجام دهید. در طول بارداری هم آزمایش های متعددی وجود دارد که برای تضمین سلامت خودتان و بچه، باید آن ها را به انجام برسانید.

آزمایش های مربوط به بارداری شامل اسکن های سونوگرافی، آزمایش ادرار، آزمایش خون و ژنتیک است. بعضی از آن ها برای همه خانم های باردار توصیه می شود اما بعضی دیگر فقط برای خانم هایی ضروری است که در معرض خطر هستند که معمولاً پزشک آن را تجویز می کند.

ماموگرافی

سرطان سینه در آقایان نیز وجود دارد اما سرطان سینه در خانم ها بسیار شایع تر می باشد. ابتلا به سرطان سینه در خانم ها ربطی متاهل یا مجرد بودن، ندارد.عوامل مستعد کننده ای مانند وجود سابقه سرطان سینه در بستگان مخصوصاً بستگان درجه اول فرد (مادر، خواهر، دختر)، کم تحرکی و چاقی پس از سن یائسگی، مصرف چربی به مقدار زیاد، افزایش سن، سابقه سرطان سینه و عود مجدد بیماری، یائسگی دیررس (بعد از 55 سالگی)، بچه دار نشدن یا حتی تولد اولین فرزند بعد از سن 30 سالگی در برخی خانم ها احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد.

خانم ها از سن 25 سالگی به بعد باید سالی یک بارتوسط پزشک معاینه شوند و با توصیه پزشک از 35 سالگی به بعد، در پنج سال اول یک ماموگرافی و سپس هر دو سال یک بار ماموگرافی داشته باشند.

خانم های بین 40 تا 50 ساله باید هر دو سال یک بار و خانم های دارای سن 50 تا 70 ساله باید به صورت سالانه ماموگرافی سینه انجام دهند.

خانم های دارای سابقه خانوادگی سرطان سینه باید در سنین پایین ماموگرافی را تحت نظر پزشک شروع کنند.

آزمون سنجش تراکم استخوان

قبل از تولد تا سن 30 سالگی ذخیره شدن کلسیم در استخوان آغاز شده و ادامه دارد؛ در 30 تا 35 سالگی توده استخوان هر فرد به بیشترین میزان خود می رسد و پس از این سن توده استخوانی شروع به کاهش می کند به طوری که و 30 درصد خانم ها در سن 75 سالگی دچار شکستگی ناشی از پوکی استخوان می شوند.

سفتی و سختی و درجه محکم بودن استخوان های بدن را می توان به کمک آزمون سنجش تراکم استخوان یا دانسیتومتری استخوان تعیین کرد. رایج ترین روش برای سنجش تراکم استخوان استفاده از روش DEXA و اشعه ایکس است.

برای تشخیص زود هنگام و درمان به موقع پوکی استخوان و جلوگیری از پیشرفت آن توصیه می شود همه خانم ها از سن 60 سال و آقایان از سن 70 سالگی آزمون سنجش تراکم استخوان را انجام دهند.

این آزمون باید از سن 40 تا 45 سالگی برای افرادی که سابقه شکستگی و یا سابقه خانوادگی پوکی استخوان دارند، انجام شود زیرا 70 درصد پوکی استخوان ها ژنتیکی است. این افراد هرسال باید آزمون سنجش تراکم استخوان را انجام دهند.

چکاپ مهم و مخصوص آقایان

آقایان همانند خانم ها چکاپ های مخصوصی دارند که در این بخش از نمناک مهم ترین آن ها را به شما معرفی می کنیم.

چکاپ برای سرطان پروستات

سرطان پروستات یکی از سرطان های شایع میان تمام مردان دنیاست که علت شناخته شده ای برای آن وجود ندارد. ابتلا به سرطان پروستات را عواملی مانند اختلال در هورمون های مردانه و آنتی ژن ها، رژیم غذایی نامناسب، عوامل محیطی مانند زندگی در شهرهای بزرگ صنعتی، عوامل ژنتیکی و سابقه خانوادگی افزایش می دهد.

در مورد این آزمایش با پزشک خود صحبت کنید. این آزمایش برای همه آقایان به صورت روتین و منظم توصیه نمی شود. به همین دلیل پزشک می تواند تعیین کند که شما باید چند وقت یکبار این آزمایش را انجام دهید.

برای تشخیص سرطان پروستات می توان با معاینه انگشتی بزرگی غیر سرطانی پروستات را تشخیص داد و در صورت مشکوک بودن و بروز علائمی مثل درد مداوم قسمت پایین کمر، سوزش و تکرر ادرار، جای شدن ضعیف و بی اختیار ادرار، ناتوانی در ادرار کردن، جریان منقطع و ضعیف ادرار، وجود خون در ادرار، خروج مایع منی همراه با درد و آزمون PSA یا همان آنتی ژن اختصاصی پروستات سرطان پروستات را متوجه شد.

چکاپ برای سرطان معده

سرطان معده یکی از سرطان هایی است که در آقایان شایع تر و بسیار دیر تشخیص داده می شود زیرا تومور در معده فضای رشد دارد و وقتی متوجه سرطان معده می گردد که کار از کار گذشته است، بنابراین از زمان تشخیص سرطان میزان زنده ماندن بیش از 5 سال15 درصد است.

سرطان معده با علائمی مثل کاهش اشتها، کاهش وزن، درد معده، سوءهاضمه، احساس پری معده حتی پس از خوردن مقادیر کم غذا، تهوع و استفراغ و مدفوع سیاه همراه است پس باید در صورت مشاهده این علائم به پزشک مراجعه نمود تا از وضعیت سلامت سیستم گوارش به کمک آندوسکوپی و ام آر آی باخبر گردید.

چکاپ برای سرطان مثانه

یکی از علت های شایع مرگ و میر در دنیا سرطان مثانه است که در آقایان بیشتر از خانم ها شایع می باشد. آقایان سیگاری و آقایانی که سابقه قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مورد استفاده در صنایع رنگ، چرم و لاستیک را دارند، باید پس از 50 سالگی، به طور دوره ای، آزمون ادرار بدهد تا سرطان مثانه در آنها زودتر تشخیص داده شود.

وجود خون در ادرار، تغییر رنگ ادرار (قهوه ای مایل به قرمز) از علائم مهم سرطان مثانه است به همین دلیل مردان بالای 40 سال هر روز باید رنگ ادرار خود را کنترل و در صورت تغییر رنگ ماندگار ادرار به ارولوژیست مراجعه کنند.

چکاپ برای سرطان روده بزرگ و راست روده

متخصصان می گویند سرطان روده بزرگ در بیشتر موارد از پولیپ های روده بزرگ منشا می گیرد و اگر پولیپ ها به زودی شناسایی و برداشته شوند، از ایجاد سرطان روده بزرگ جلوگیری می شود. برای تشخیص زودرس پولیپ ها و سرطان روده بزرگ، ممکن است آزمایش مخفی خون لازم باشد. این یک آزمایش شیمیایی است که مقادیر اندک خون در مدفوع را شناسایی می کند.

همچنین سیگموئیدوسکوپی قابل انعطاف و کولونوسکوپی نیز ممکن است برای تشخیص این بیماری انجام شود. بنابراین همه آقایان باید در 50 سالگی آزمایش خون مخفی به طور سالانه و سیگموئیدوسکوپی هر 5 سال یک بار انجام دهند. یک روش دیگر هم انجام کولونوسکوپی در 50 سالگی و سپس انجام آن هر 10 سال یک بار است.

چکاپ برای سرطان ریه

مردان معمولا بیش از زنان سیگار می کشند بنابراین بیش از زنان به سرطان ریه مبتلا می شوند زیرا مصرف سیگار عامل 80 تا 90 درصد موارد سرطان ریه است.

از نشانه های بروز سرطان ریه می توان به افزایش میزان خلطه سینه، خس خس کردن سینه، سرفه های طولانی مدت، مشاهده خون در خلط سینه، خستگی مفرط و از دست دادن اشتها اشاره نمود. پس با بروز این علائم اگر سیگاری هستید ، به پزشک مراجعه کنید.

بهتر است سیگار را ترک کنید. از مهمترین روش های تشخیص سرطان ریه بررسی خلط از نظر سلول های سرطانی، عکس سینه، سی تی اسکن و در صورت نیاز برونکوسکوپی است.

چکاپ برای مردان در سنین بالاتر

همزمان که سن بالاتر می رود، باید مراقبت از سلامتی بیشتر از قبل باشد. همانطور که گفتیم هم آقایان و هم خانم ها باید هر سال آزمایش فشار خون، سرطان روده، تست کلسترول، بیماری های قلبی، آزمایش مربوط به دیابت، سرطان ریه و تست پوکی استخوان را انجام دهند.

چکاپ دندانی هم معمولاً هر سال یا گاهی اوقات هر شش ماه یک بار توصیه می شود.

چکاپ مربوط به شنوایی هم در صورت علائم کاهش سطح شنوایی به افراد توصیه می گردد.

معاینه های دوره ای ضروری بعد از سن 45 تا 50 سالگی برای خانم ها و آقایان

• چکاپ سالانه و کلی برای بررسی سلامت بدن و تشخیص برخی از بیماری ها مثل کم خونی، انواع سرطان و... به کمک آزمایش خون یا همان CBC
• آزمون هر دو سال یکبار ورزش و بررسی سلامت قلب و عروق و بعد از 60 سالگی به صورت سالانه
• مراجعه سالانه به دندانپزشک و بررسی سلامت دندان ها و لثه
• آزمایش مدفوع به صورت سالانه برای تشخیص زود هنگام سرطان های گوارشی مثل معده