خوشایندترین و ناخوشایندترین بو‌ها در دنیا کدامند؟

یک مطالعه جدید به سرپرستی دکتر "آرتین آرشامیان" نشان می‌دهد که مردم در سراسر جهان، بوی وانیل را دوست دارند، اما بوی پنیر و بوی عرق پا‌ها عموماً برایشان ناپسند است. اغلب تصور می‌شود که پیشینه فرهنگی ما نقش مهمی در بو‌ها و رایحه‌هایی که دوست داریم و دوست نداریم، ایفا می‌کند. اما یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که افراد بدون توجه به اینکه اهل کجا هستند.

اغلب تصور می‌شود که پیشینه فرهنگی ما نقش مهمی در بو‌ها و رایحه‌هایی که دوست داریم و دوست نداریم، ایفا می‌کند. اما یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که افراد بدون توجه به اینکه اهل کجا هستند، از رایحه‌های مشخصی لذت می‌برند و بو‌های معینی برایشان ناخوشایند است.

دانشمندان می‌گویند بوی وانیل در سراسر جهان محبوبیت زیادی دارد، در حالی که بوی پنیر، آب سیب و عرق پا منفور است.

گروهی از دانشگاهیان در دانشگاه "آکسفورد" و موسسه "کارولینسکا" در سوئد می‌گویند که ترجیحات ما بر اساس ساختار مولکولی هر رایحه تعیین می‌شود.

پزشک نویسنده این مطالعه گفت: ما می‌خواستیم بررسی کنیم که آیا مردم در سراسر جهان درک بویایی یکسانی دارند و بو‌های مشابهی را دوست دارند یا اینکه این چیزی است که از نظر فرهنگی پذیرفته می‌شود.

وی افزود: به طور سنتی این موضوع به عنوان مسئله‌ای فرهنگی تصور می‌شود، اما ما می‌توانیم نشان دهیم که فرهنگ، ارتباط بسیار کمی با آن دارد. فرهنگ‌ها در سراسر جهان بو‌های مختلف را بدون توجه به اینکه از کجا می‌آیند به روشی مشابه رتبه‌بندی می‌کنند، اما ترجیحات بو یک مؤلفه شخصی و نه فرهنگی دارند.

وی ادامه داد: اکنون می‌دانیم که یک درک بوی جهانی وجود دارد که توسط ساختار مولکولی هدایت می‌شود و این توضیح می‌دهد که چرا ما بوی خاصی را دوست داریم یا دوست نداریم.

محققان ۹ گروه از افراد با سبک زندگی بسیار متفاوت را مورد مطالعه قرار دادند تا بررسی کنند که آیا ترجیحات بویایی این افراد با فرهنگ آن‌ها مرتبط است یا خیر.

محققان با جمعیت‌های بومی کار کردند، بنابراین چهار گروه از افراد مورد مطالعه، "شکارچی گردآورنده" بودند در حالی که پنج گروه دیگر از راه کشاورزی یا ماهیگیری امرار معاش می‌کردند. برخی از آن‌ها از غذا‌های غربی نمی‌خوردند یا اغلب از کالا‌های غربی استفاده نمی‌کردند.

جامعه شکارچی-گردآورنده (Hunter-gatherer) جامعه‌ای است که اصلی‌ترین روش معیشت آن تغذیه مستقیم از گیاهان خوراکی و حیوانات حیات وحش است. این جامعه در جستجوی گیاه و در پی شکار حیوان است و تلاش مهمی در پدیدآوردن کشتزار یا اهلی کردن حیوانات نمی‌کند. بیش از هشتاد درصد از غذای این جامعه از طریق جمع‌آوری فراهم می‌شود.

ایشان گفت: از آنجایی که این گروه‌ها در محیط‌های بویایی متفاوت مانند جنگل‌های بارانی، ساحل، کوه و شهر زندگی می‌کنند، ما انواع مختلفی از «تجربه‌های بو» را ثبت کردیم.

از ۲۳۵ نفری که در این مطالعه شرکت کردند، خواسته شد تا بو‌ها را در مقیاسی از خوشایند تا ناخوشایند رتبه‌بندی کنند. افراد مختلف در هر گروه، ترجیحات خاص خود را داشتند، اما تفاوت‌های بسیار کمی بین هر گروه وجود داشت.

در نهایت مشخص شد که بوی وانیل مورد علاقه‌ترین بو است و پس از آن بوی "اتیل بوتیرات" قرار دارد که بوی هلو می‌دهد.

در حالی که بوی "اسید ایزووالریک" که در پنیر، شیر سویا، آب سیب و حتی عرق پا یافت می‌شود، در قعر قرار گرفت و ناخوشایندترین بو لقب گرفت.

به گفته محققان، این تفاوت را می‌توان ابتدا و مهمتر از همه با ترجیح شخصی و سپس با ساختار مولکولی توضیح داد.

محققان می‌گویند توانایی استشمام بو‌های بد، برای تکامل انسان مفید بوده است.

وی گفت: گام بعدی این است که با پیوند دادن این دانش به آنچه در مغز هنگام استشمام یک بوی خاص رخ می‌دهد، بررسی کنیم که چرا چنین است.