بیماری ام اس | علائم و راه های درمان بیماری ام اس

علایم و راه های درمان  بیماری ام اس  را در این مطلب بخوانید 

بیماری ام اس چیست؟

بیماری ام اس  یا مالتیپل اسکلروزیس یک بیماری خود ایمنی مزمن است که در آن سیستم ایمنی به بافت‌های عصبی حمله می‌کند و چربی دور اعصاب (میلین) را از بین می‌برد. در بیماری ام اس، میلینِ اعصاب مرکزی (مغز و نخاع) به صورت پلاک‌های تک تک یا دسته جمعی در اندازه‌های کوچک یا بزرگ دچار التهاب و تخریب می‌شود.

از بین رفتن میلین‌ها باعث می‌شود اعصاب که در بدن وظیفه انتقال پیام‌ها را بر عهده دارند نتوانند به درستی پیام را منتقل کنند و مغز، قدرت کنترل خود را بر روی اندام‌ها را از دست می‌دهد. بسته به این که پلاک‌ها در کدام قسمت دستگاه عصبی مرکزی باشند، نشانه‌های بیماری متفاوت خواهد بود.

1. نژاد
2. ابتلا به بیماری‌های خود ایمنی
3. سیگار کشیدن

در ادامه هر کدام از موارد بالا به صورت کوتاه توضیح داده می‌شود.

ژنتیک

ریسک بیماری ام اس در افراد با سابقه خانوادگی بیشتر است. اگر یکی از اقوام درجه یک شما (پدر، مادر، خواهر و برادر) ام اس داشته باشند، امکان ابتلا به این بیماری در شما ۱ تا ۳ درصد بیشتر از دیگران است.

همچنین در دو قلوهای یکسان، اگر یکی به این بیماری مبتلا شود، احتمال ابتلای دیگری ۲۵ درصد افزایش می‌یابد.

عفونت

نوعی از ویروس‌ها با این بیماری در ارتباط هستند.

کمبود ویتامین D

کمبود ویتامین D می‌تواند احتما ابتلا به بیماری ام اس را افزایش دهد.

عوامل جغرافیایی

بیماری ام اس  در کشورهای با آب و هوای معتدل مانند جنوب استرالیا، جنوب کانادا، نیوزلند و … شیوع بیشتری دارد.

نژاد

ام اس در افراد سفیدپوست رایج‌تر است و در نژاد آسیایی و آفریقایی‌ها شیوع کمتری دارد.

ابتلا به بیماری‌های خود ایمنی

بیماری‌های مانند دیابت نوع ۱، بیماری روده تحریک پذیر و بیماری‌های تیروئید، ریسک ابتلا به ام اس را افزایش می‌دهند.

سیگار کشیدن

سیگار کشیدن باعث افزایش ریسک ابتلا به ام اس می‌شود.ف

1. اختلالات جنسی

نشانه ها و علائم ام اس

انواع درد در بیماری ام اس

درد، در این افراد دو نوع است:

• اولیه: که مرتبط با خود بیماری است.
• ثانویه: که به خاطر عوارض بیماری است، مثلا به خاطر ضعف عضلات پا در حین راه رفتن، فشار مضاعفی بر روی مفاصل وارد می‌شود که باعث درد می‌شود.

منشاء اختلالات جنسی در ام اس

بر خلاف سایر علائم که بین مردان و زنان مشترک است. اختلالات جنسی در هر دو جنس سه منشاء دارد:

1. اولیه که ناشی از آسیب به سیستم عصبی است.
2. ثانویه که ناشی از عوارض جسمی بیماری است همانند:
   • ضعف عمومی
   • خستگی
   • درد
   • اختلال در شناخت روانی
   • مشکلات ادراری و روده‌ای
   • اختلال در حرکت مثل ضعف و اسپاسم عضلات پا
   • مختل شدن هماهنگی عضلات و لرزش
   • از بین رفتن و مختل شدن حس
3. ثالثیه که ناشی از مشکلات روحی روانی و عوارض داروهای مصرفی می‌باشند، عبارتند از:
   • افسردگی و اضطراب
   • کاهش اعتماد به نفس
   • عصبانیت، ترس و غمگینی
   • داشتن سوند ادراری
   • تغییر روابط با شریک زندگی و تغییر نقش فرد در خانواده

     تفاوت اختلالات جنسی در مردان و زنان مبتلا به ام اس

     اختلالات جنسی در بین دو جنس، تفاوت‌هایی نیز دارد که در ادامه بیان می‌کنیم.

     اختلالات جنسی در زنان

     اختلالات جنسی در زنان شامل موارد زیر است:

     1. کاهش میل جنسی
     2. کاهش یا فقدان حس اندام‌ تناسلی
     3. کاهش دفعات و شدت رسیدن به اوج لذت جنسی
     4. خشکی واژن
     5. احساس درد حین رابطه جنسی
     6. افزایش علائم بیماری در دوران قاعدگی: علائم ضعف، درد، بی‌حالی و افسردگی در این دوره تشدید می‌شود.
     7. تشدید علائم پس از یائسگی

     اختلال جنسی در مردان

     اختلالات جنسی در مردان شامل موارد زیر است:

     1. از بین رفتن میل جنسی
     2. کاهش حس آلت تناسلی
     3. مشکل در بدست آوردن و حفظ نعوظ (شایعترین اختلال جنسی در مردان است)
     4. مشکل در رسیدن به ارضاء جنسی یا ارگاسم
     5. اختلال انزال

        راه های تشخیص ام اس

        برای تشخیص ام اس  راه مخصوصی نداریم و پزشک متخصص براساس علائم و معاینه بالینی تشخیص می‌دهد.

        • معاینه چشم: برای ارزیابی بینایی و بررسی بیماری‌های چشمی
        • معاینه عصبی: پزشک معمولا عملکرد اعصاب را بررسی می‌کند
        • تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI):تکنیکی که از یک میدان مغناطیسی قدرتمند و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویر مقطعی از مغز و نخاع استفاده می‌کند. با ام آرآی آسیب‌های میلین در مغز ونخاع دیده می‌شود، اما این آسیب‌ها ممکن است در بیماری‌های دیگری هم وجود داشته باشند، بنابراین علائم بالینی تعیین کننده‌اند.
        • پونکسیون کمری: آزمایش شامل یک سوزن بلند است که در ستون فقرات وارد می‌شود تا نمونه‌ای از مایع مغزی – نخاعی خارج کند تا آسیب در نخاع بررسی شود.
        • برای رد کردن سایر بیماری‌هایی که علائم همانند ام اس دارند، از آزمایش خون و آزمایش گوش داخلی هم استفاده می‌شود.
        

        راه تشخیص بیماری ام اس

        به کدام متخصصان برای تشخیص و درمان ام اس مراجعه کنیم؟

        اگر علائم بیماری ام اس  را در خود دیدید، به متخصص مغز و اعصاب که در درمان ام اس تخصص (فلوشیپ ام اس) دارد، باید مراجعه کنید.

        راه‌های کنترل و پیشگیری از ام اس

        در ادامه راه های کنترل و پیشگیری از بیماری ام اس  و نکات مفیدی که باید بدانید، بیان می‌شود.

        راه های پیشگیری از ام اس در افرادی که مبتلا نشده‌اند

        راه‌های پیشگیری از ام اس  در افرادی که به این بیماری مبتلا نشده اند، شامل موارد زیر است:

     6. کنترل سطح ویتامین D بدن: استفاده از روغن کبد ماهی، پنیر، ماست، کره، شیر می‌تواند به نرمال نگهداشتن سطح ویتامین D بدن کمک کند.
     7. کنترل استرس: استرس‌ها می‌توانند خطر ابتلا به بیماری ام اس را افزایش دهند، لذا کنترل میزان استرس‌های روحی در جایگاه مهمی در پیشگیری از ام اس قرار دارد.
     8. پرهیز از مصرف دخانیات: مصرف سیگار ۱.۵ برابر احتمال ابتلا به ام اس را افزایش می‌دهد.
     9. گنجاندن فیبرها در برنامه غذایی: فیبر به طور فراوان در سبزیجات وجود دارند.
     10. استفاده از چربی‌های غیراشباع مانند روغن زیتون، آووکادو
     11. مصرف ماهی: به دلیل اثرات ضدالتهابی در روغن امگا ۳ موجود در ماهی، کشورهایی که ماهی زیادی مصرف می‌کنند، میزان کمتری از ام اس را دارند.
     12. مصرف قهوه نیز خطر ابتلا را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد.
     13. حفظ شاخص توده بدنی (BMI) سالم: داشتن شاخص توده بدنی بیشتر از 25 خطر ابتلا به ام اس را افزایش می‌دهد، بنابراین جلوگیری از چاقی یکی دیگر از راه‌های کاهش خطر ابتلا به ام اس می‌باشد.
     14. محل زندگی: محل‌های با پازیت‌ها و آلودگی‌های بیشتر، خطر ابتلا به ام اس را افزایش می‌دهند، پس باید در انتخاب محل زندگیمان نیز توجه کافی داشته باشیم.

         راه های کنترل بیماری در افراد مبتلا به ام اس

         راه های کنترل ام اس در افراد مبتلا به این بیماری شامل موارد زیر است.

         ۱) محیط

         بیماران دچار ام اس به رطوبت و گرما حساس هستند، این عوامل می‌توانند علائم بیماری را تشدید نمایند. استفاده از پنکه و تهویه مطبوع می‌تواند محیط مناسبی را برای بیمار فراهم آورد. همچنین به سر گذاشتن کلاه در زیر آفتاب، استفاده از یک فن جیبی و آشامیدن نوشیدنی‌های خیلی خنک، می‌توانند به خنک شدن آنها کمک کند.

         ۲) عفونت‌ها

         عفونت‌ها سبب بدتر شدن علائم ام اس می‌شوند که این امر غالب اوقات به خاطر افزایش دمای بدن که ناشی از تب است، رخ می‌دهد. با در نظر گرفتن این مطلب، بیماران دچار ام اس باید به طور مناسب در برابر عفونت‌هایی مانند سرماخوردگی مصون شوند تا خطر ابتلا به عفونت‌های جدی در آنها کاهش یابد.

         ۳) رژیم غذایی بیماران ام اس

         بیماران ام اس به ویژه زنان، بیشتر از سایرین در معرض حمله قلبی، انواع سکته مغزی و نارسایی قلبی هستند، لذا این افراد باید توجه ویژه‌ای به رژیم غذایی خود داشته باشند تا از ابتلا به سایر بیماری‌ها جلوگیری کنند.

         مثلا چربی‌های ترانس باعث افزایش التهاب در درون رگ‌های خونی شده و از این رو می‌توانند منجر به مشکلات قلبی و عروقی شوند، از این رو بیماران ام اس باید از مصرف غذاهای حاوی این نوع چربی‌ها خودداری نمایند.

         این بیماران باید سعی کنند وزن خود را در یک حالت مطلوب نگه دارند، چرا که چاقی، فعالیت و تحرک بدنی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و مطلوب نیست، پس مصرف قند زیاد به نفع این بیماران نیست.  کنترل میزان نمک مصرفی برای کنترل فشارخون و بیماری‌های قلبی در این بیماران از اهمیت خاصی برخوردار است.بهتر است از غلات کامل و سبوس‌دار مانند نان‌های سنگک، نان جو و نان‌های سبوسدار استفاده شود، چرا که استفاده از غلات کامل به دلیل داشتن فیبر و الیاف غذایی نه تنها به کنترل وزن کمک می‌کند، بلکه مانع یبوست می‌شود.

         حساسیت به پروتئین گلوتن موجود در گندم و ذرت که سلیاک نامیده می‌شود، در افراد مبتلا به ام اس نسبت به سایرین بیشتر است، پس گلوتن باید از رژیم غذایی حذف شود.

         درمان ام اس

         با این که درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد، اما راه‌های گوناگونی برای غلبه بر مشکلات ناشی از ام اس وجود دارد. بسیاری از علائم ام اس را می‌توان به گونه‌ای موثر توسط انواع درمان‌ها مهار نمود، داروهای تخفیف‌دهنده بیماری می‌توانند در کاهش حمله ها و شدت عودهای بیماری موثر باشد.

         علاوه بر درمان‌های دارویی، متخصصان فیزیوتراپی، کاردرمانی و روانشناسان نیز می‌توانند در زمینه‌های حرکتی، هماهنگی اعضاء، توانایی در نگهداری، دفع و اختلالات تمرکزی و حافظه‌ای، کنترل و درمان استرس یاری رسان باشند.

         درمان فیزیوتراپی و کاردرمانی ام اس

         فیزیوتراپی ام اس شامل تمریناتی برای تقویت عضلات و بهبود راه رفتن (نحوه راه رفتن) و تعادل و هماهنگی شماست. همچنین شامل کشش برای کمک به شما در حفظ تحرک و جلوگیری از اسپاسم عضلات است.

         

         درمان ام اس با فیزیوتراپی و کاردرمانی

         فیزیوتراپی همچنین می‌تواند شامل آموزش نحوه استفاده از وسایل کمکی حرکتی مانند عصا، واکر یا ویلچر باشد. فیزیوتراپی حتی در مراحل اولیه ام اس می‌تواند مفید باشد. این می‌تواند به شما کمک کند:

         1. بیاموزید که چگونه بدن متغیر خود را حمایت کنید و با آن کنار بیایید.
         2. از تشدید علائم جلوگیری کنید.
         3. قدرت و استقامت ایجاد کنید.
         4. توانایی‌های خود را پس از عود بیماری بدست آورید.
         5. بحث و گفتگو با یک متخصص فیزیوتراپی می‌تواند به شما کمک کند درک کنید که با پیشرفت بیماری، بدن شما چگونه تغییر خواهد کرد.
         6. فیزیوتراپی می تواند به شما کمک کند تا برای این تغییرات آماده شوید و به شما در حفظ یا بهبود یک سبک زندگی سالم کمک کند.