زولبیا؛ تحفهای از هند برای ناصرالدین شاه
جعفر شهری، در کتاب تهران قدیم مینویسد: «از تحولات دیگر ماه رمضان زولبیا و بامیه و گوش فیل و پشمک بود که فقط در همین ماه به بازار میآمد.» به طوری که مظفرالدینشاه نیز گفته بود: «ماه رمضان هم نمیآید بامیه سیری نوش جان کنیم»
بعضی میگویند زولبیا و بامیه را برای ناصرالدین شاه از هند تحفه آوردند و از آن پس هم شیرینی پزهای دربار به پختن آن با جان و دل رغبت نشان دادند.
هر چه که بود این نوع شیرینی خوشمزه امروزه از ضروریات سفره افطار برای روزه داران است و قطعا اگر به ضیافت افطار دعوت شویم بردن یک جعبه زولبیا بامیه برای میزبان توأم با لبخند بهترین هدیه محسوب میشود.
خواندنی ها
جعفر شهری، در کتاب تهران قدیم مینویسد: «از تحولات دیگر ماه رمضان زولبیا و بامیه و گوش فیل و پشمک بود که فقط در همین ماه به بازار میآمد.» به طوری که مظفرالدینشاه نیز گفته بود: «ماه رمضان هم نمیآید بامیه سیری نوش جان کنیم»
«چراغعلی» قدیمیترین بامیه پز تهران بود که مغازه اش در باغ فردوس روبروی بازار حضرتی قرار داشت. هنوز طعم و مزه بامیههای او زیر زبان اهالی جنوب شهر بخصوص حوالی مولوی، ری، آبمنگل، دردار، آبشار، امامزاده یحیی، سیروس، باغ فردوس، سر قبر اقا، صابون پز خانه و ... باقی است.
در قدیم زولبیا و بامیه را در شهد نمیانداختند تا شیرین شود بلکه کاسهای جداگانه محتوی شیره کشمش را کنار طبق بامیه میگذاشتند تا هرکس باب میلش بامیه را در ظرف شیره فرو و نوش جان کند.
بعد از فوت او «سیدعلی نوری زاده» که از همان دوران کودکی طرفدار دوآتیشه بامیههای چراغعلی بود به سراغ شاگرش میرود و از او میخواهد فوت و فن درست کردن زولبیا و بامیه چراغعلی را به او یاد بدهد. دست به کار میشود.
چراغ پخت زولبیا و بامیه با چراغعلی روشن شد
زولبیا و بامیه «سید علی نوری زاده» در میدان قیام، کوچه شترداران (شهید دیانی) قدیمیترین زولبیا و بامیه پزی تهران است که اغلب طرفداران این شیرینی مغازه او را بانام «به به» میشناسند. چون کودکان طرفداران پروپاقرص این شیرینی بودند و وقتی بوی خوش گلاب و زعفران به مشامشان میرسید مرتب میگفتند: «به به! به به!» سید علی هم نام مغازه را به به گذاشت.
سیدعلی به گفته خودش وقتی ساخت بنای دادگستری به اتمام رسید با خانواده اش به تهران میآید و در محله باغ فردوس مولوی ساکن میشود. او در همان زمان بود که طبق بر دوش نهاد و بامیه خوش طعم را در بازار تهران فروخت. پس از مدتی کار با اندوختن اندکی سرمایه خود به طور حرفهای وارد کار شیرینی پزی شد.
تمام زولبیا و بامیه پزهای تهران کار خود را مدیون چراغعلی و یا بهتر بگوییم سید علی هستند که به دنبال آن شاگرد رفت و نگذاشت با مرگ چراغعلی، چراغ قنادیهای معروف تهران و زولبیا و بامیه فروشیها در ایام ماه رمضان خاموش بماند و بعدها نیز مبتکر دستگاهی شد که حتی دستگاههای بامیه زن امروزی هم برگرفته از همان دستگاه اولیه ساخت سیدعلی نوری زاده است.
بعد از او نیز میتوان به زولبیا و بامیه فروشی «حاج علی کربلایی» در محله باغ فردوس اشاره کرد که نام مغازه اش «بابا علی» است و حدود ۹۰ سال قدمت دارد.