فواید دوش آب سرد؛ از افزایش تندرستی تا درمان افسردگی
در این مقاله درباره پیشینه، مزایا و نحوه‌ی دوش گرفتن با آب سرد برای به حداکثر رساندن مزایای آن میخوانید
مردم از سال ۱۶۰۰ قبل از میلاد از مزایای دوش آب سرد آگاهی داشتند.
امروزه تمرینِ تنفس و هشیاری به صورت گسترده به عنوان دو مزیت مهم دوش آب سرد شناخته‌شده هستند، اما در مورد قرار گرفتن در معرض سرما اطلاعات زیادی در دست نیست.ش
روش‌های سنتی قرارگیری در معرض سرما
در روم باستان، افراد از چندین حمام گرم عبور می‌کردند و در نهایت در یک استخر آب سرد آب‌تنی می‌کردند. این روش Frigidarium (فریجیداریوم) نامیده می‌شد و امروزه هم در چشمه‌های آب معدنی و سونا انجام می‌شود.
در فنلاند و نروژ این روش مرسوم است که افراد حین استفاده از سونا به صورت متناوب خودشان را در معرض دمای سرد قرار می‌دهند، مثلاً برای انجام این کار در فصول سرد سال از سونا خارج شده و روی برف می‌نشینند یا دوش آب سرد می‌گیرند.
در فصول گرم سال بین حمام‌های آفتاب وارد حوضچه‌های آب یخ می‌شوند (بین ۵ تا ۱۵ دقیقه حمام آفتاب، ۳ تا ۵ بار به مدت ۵ ثانیه یا بیشتر وارد آب یخ می‌شوند).
در روسیه جشنی برگزار می‌شود به نام Epiphany (به معنای ظهور و تجلی عیسی) که طی آن افراد در سرما شنا میکنند. در تقویم ارتدکس، حضرت عیسی روز ۱۹ ژانویه تعمید داده شد، بنابراین برای ارج نهادن به اهمیت این روز، مردم در آب یخ سه بار شیرجه می‌زنند. آن‌ها برای آماده کردن بدنشان برای این شیرجه در آب یخ، یک هفته قبل از مراسم هر روز دوش آب سرد می‌گیرند.
شنای زمستانی در آب یخ در کشور‌هایی مانند لیتوانی، فنلاند، لهستان، دانمارک، روسیه، نروژ، سوئد، استونی، جمهوری چک و لاتویا عادی است.
پیشینه دوش آب سرد
برعکس، در اوایل دهه‌ی ۱۷۰۰ دوش آب سرد مختص افرادی بود که اختلالات روانی داشتند. آن زمان این باور وجود داشت که شیدایی حالتی است که می‌تواند خون و مغز را بجوشاند، پس دوش آب سرد به ظاهر درمان طبیعی آن بود.
تا دهه‌ی ۱۸۰۰ باور داشتند بیماری روانی ناشی از التهاب است، اما دوش آب سرد درمان انتخابی در آسایشگاه‌های روانی باقی ماند. متاسفانه، این باور منجر به درمان‌هایی شد که برای شوک دادن به افراد با فشار آب شدید و قرارگیری طولانی‌مدت در معرض سرما طراحی شدند.
خوشبختانه تا دهه‌ی ۱۹۰۰ این روش‌ها کنار گذاشته شدند، اما نگرانی رو به رشد در خصوص بهداشت سبب‌ساز شکل‌گیری دوش‌هایی شد که امروزه از آن‌ها استفاده می‌کنیم. دوش‌ها نزدیک به ۱۵۰ سال پس از نصب در آسایشگاه‌ها اکنون به تکیه‌گاهِ اصلیِ بهداشت مدرن تبدیل شدند.
مزایای قرارگیری در معرض سرما
در ادامه سه مزیت اصلی قرار گرفتن در معرض سرما یا دوش آب سرد برای سلامتی کلی را میخوانید:
کاستن از روز‌های بیماری
بر اساس نتایج یک پژوهش، افرادی که دوش آب سرد می‌گیرند ۲۹ درصد در قیاس با دیگران روز‌های کمتری بیمار هستند. تنها با ۳۰ ثانیه قرار گرفتن در معرض آب سرد به مدت ۳۰ روز می‌توان به این مزیت دست یافت. نکته اینجاست که افرادی که این کار را انجام می‌دهند کمتر از دیگران به بیماری مبتلا نمی‌شوند، بلکه بیماری را بهتر از دیگران تحمل میکنند.
بهبودِ ظاهر پوست و مو
دوش آب سرد به بهبود ظاهر پوست و مو کمک می‌کند. می‌پرسید چگونه؟ قرار گرفتن در معرض سرما با محدود کردن جریان خون سبب درخشش پوست و مو می‌شود، رطوبت پوست را حفظ می‌کند و ظاهر بهتری به آن می‌دهد.
افزایش تندرستی
قرار گرفتن در معرض آب سرد می‌تواند روی سلامت روان هم اثرگذار باشد. در یک مطالعه‌ی موردی روی شنای آب سرد، زنی توانست میزان مصرف قرص‌های ضدافسردگی را کاهش دهد و بعد از مدتی شنای آب سرد را به کلی جایگزین آن‌ها کند.
با این حال، این فقط یک مثال است. برای پشتیبانی از ایده‌ی استفاده از آب سرد به عنوان درمان افسردگی به تحقیقات بیشتری نیاز است. شنای زمستانی به صورت منظم با کاهش خستگی، تنش و حالات خلقی منفی همراه است. کاهش درد در افرادی که به رماتیسم، فیبرومیالژیا یا آسم مبتلا هستند از دیگر مزایای آن است. در جمعیت کلی هم این عادت به کیفیت تندرستی می‌افزاید.
چگونه دوش آب سرد بگیریم تا از مزایای سلامتی آن بهره‌مند شویم
دوش آب سرد قرن‌هاست به عنوان یک عادت فرهنگی و پزشکی انجام می‌شود، اما تحقیقات اندکی در خصوص روش درست انجام این کار برای بهره‌مندی از بیشترین مزایای آن برای سلامتی انجام شده است. بنابراین، رویکرد‌های پیشنهادی ما تجویز شده نیستند، بلکه تنها پیشنهاد ما برای شروع تجربه‌ی دوش گرفتن با آب سرد هستند و اثرات این عمل ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.
شواهد محدود است، اما برای افراد کنجکاو درباره‌ی دوش، استحمام و شنای آب سرد رسوم فرهنگی زیادی وجود دارد. بسیاری از اسپا‌ها آب سرد و گرم درمانی به شکل ریلکسیشن (تمدد اعصاب) دارند.
علاوه بر این، بسیاری از افراد در سراسر جهان از نشستن در چشمه‌های آب سرد و آب گرم لذت می‌برند. با این حال، برای تجربه‌ی نشستن در این چشمه‌های آب سرد و گرم طبیعی لازم نیست به آن مکان‌ها سفر کنید. خودتان هم می‌توانید آن را در خانه تجربه کنید. کافیست شیر آب سرد را حین دوش گرفتن باز کنید تا ببیند واکنش بدن شما به سرمای آب چگونه است.
دوش آب سرد برای کاستن از روز‌های بیماری
برای بهره‌مندی از این مزیت راهنمایِ ۳ مرحله‌ای و بسیار ساده‌ی زیر را اجرا کنید:
- با همان دمای همیشگی که عادت دارید دوش بگیرید.
- در پایان دوش گرفتن، آب گرم را ببندید و حداقل ۳۰ ثانیه زیر دوش آب سرد بمانید.
- این کار را روزانه به مدتِ حداقل ۳۰ روز تکرار کنید.
عادت کردن به این تمرین به کاهش روز‌های بیماری شما تا ۲۹ درصد کمک می‌کند. برای اینکه این رقم را به ۵۴ درصد برسانید می‌توانید ورزش منظم را هم به برنامه‌ی روزانه‌تان اضافه کنید.
موارد منع دوش آب سرد
دوش آب سرد جایگزین کافی برای سلامت روان یا درمان پزشکی نیست. افزون بر این، افرادی که شرایط زمینه‌ای پزشکی و روانی دارند باید پیش از تجربه‌ی دوش آب سرد با پزشک متخصص مشورت کنند.
نتیجه‌گیری
در نهایت، هیچ روش تجویزشده‌ی مبتنی بر تجربه برای مزایای دوش آب سرد وجود ندارد. تحقیقات در خصوص بیشترین مزایای دوش آب سرد همچنان در جریان است. با این حال، بسیاری از کسانی که به آن عادت کرده‌اند با اطمینان از مزایای آن صحبت میکنند. در واقع، این عادت قرن‌ها قدمت دارد و امروزه هم همچنان به قوت خود باقیست.
تحقیقات پیرامون این موضوع در جریان است، اما فقط یک راه وجود دارد تا بفهمید آیا این روش برای شما مناسب است یا نه و آن تمرینِ ۳۰ ثانیه ماندن زیر دوش آب سرد است.
